سوررئالیسم در عکاسی | مرز میان تخیل و واقعیت

بررسی سیر عکاسان فرمالیسم تا پلورالیسم | خلاصه کتاب عکاسی نمایی از مدرنیسم

سورئالیسم در عکس‌های من ری

نوشته: ون درن کوک | ترجمه: غلامحسین فتح الله نوری | انتشارات حرفه هنرمند

سایت تندیس تلخیص محدثه شادمهر

جنبش سوررئالیسم پس از جنگ جهانی اول و به‌دنبال جنبش دادائیسم شکل گرفت، در واقع سوررئالیسم جنبشی بر ضد تمدن بود. هدف این جنبش تنها انقلاب فکری و هنری نبود، بلکه در عین حال انقلابی اجتماعی را در راستای رهایی کامل بشریت دنبال می‌کرد، به نیت رسیدن به جهان‌بینی تازه. این جنبش تحت تأثیر بحران نظام‌های مختلف تلقی جهان، در جستجوی اساس‌های تازه‌ای بودند، مانند معاصران مارکسیست‌شان و رومانتیک‌های قرن پیش، به فکر کشف قوانینی بودند که رهیافت تازه‌ای از انسان را بر آن‌ استوار کنند.طلایه‌دار این جنبش آندره برتون André Breton بود که خود تحت تأثیر تحقیقات فروید قرار داشت. این جنبش در سال ۱۹۲۲ به‌طور رسمی از فرانسه آغاز شد؛ که بازتابی از نابسامانی‌ها و آشفتگی‌های قرن بیستم به‌شمار می‌رفت.
این مکتب که در حوزه‌ی ادبیات و سپس نقاشی شروع به فعالیت کرده بود، کم‌کم در عرصه‌ی سینما که بستری مناسب برای پروراندن تخیل بود پا نهاد؛ و همین امر باعث شد تا سوررئالیسم تأثیر عمیقی بر عکاسی قرن بیستم بگذارد. با این حال عکاسان انگشت شماری مستقیماً با این جنبش سروکار داشتند که در این میان نمی‌توان تأثیر نقاشان دادائیست را بر آن‌ها منکر شد؛ نقاشانی همچون مارسل دوشان و فرانسوا پیکابیا.در میان عکاسانی که از این جنبش تأثیر پذیرفتند می‎‌توان به لازلو موهولی ناگی Laszlo Moholy-Nagy اشاره کرد. طبق نظر وی: «دوربین موجوداتی را قابل رؤیت می‌سازد که نمی‌توان دید یا در ابزار موجود اپتیکال، چشم، در نمی‌آید؛ به عبارت دیگر دوربین عکاسی تکمیل کننده یا متمم ابزار اپتیکال، یعنی چشم است.» وی که یکی از اساتید باهاوس بود با سازمان‌بندی نور و سایه و شبکه‌بندی سایه‌ها اجسام را از قلمرو تخیل بیرون می‌کشید.در این میان نمی توان از من ری Man Ray چشم پوشی کرد. وی که با نویسندگان و شاعران مترقی و آنارشیست در ارتباط بود، در سبک شعرآوانگارد تجربه‌ورزی کرده و فعال سیاسی رادیکال شده بود، و در جنگ جهانی اول در گروه دادای نیویورک عضو شده بود. من ری با الهام از نقش‌مایه‌های ماشین‌وار در آثار نقاشانی همچون دوشان و پیکابیا به کار پرداخت و تصاویری را بدون استفاده از دوربین ثبت کرد و آنها را «ریوگراف» نامید. دادائیستی‌ترین عکس وی زمانی شکل گرفت که در حال عکاسی مد بود. طبق گفته‌ وی: «به طور اتفاقی قیف کوچک شیشه‌ای، پیمانه و دماسنج را داخل سینی روی کاغذ خیس عکس گذاشتم، نور را لحظه‌ای روشن کردم، تصویری در برابر چشمانم شکل گرفت که سایه نمای ساده اشیایی نبود که معمولاً در عکاسی مستقیم دیده می‌شود، بلکه فرمی واپیچیده و شکسته بخاطر عبور نور از شیشه‌ای بود که کم و بیش در تماس با سطح کاغذ قرار گرفته و در برابر پس زمینه سیاه برجسته شده بود که کم و بیش در تماس با سطح نور چراغ سیاه شده بود.» وی با این کار اشیای معمولی روزمره را به چیزهایی رازآلود تبدیل می‌ساخت.در قسمت‌های آینده با عکاسان دیگری که در این مکتب فعالیت می‌کردند آشنا خواهید شد.
منابع:
۱- مکتب‌های ادبی؛ ترجمه رضا سید حسینی، مؤسسه انتشارات نگاه.
۲- عکاسی نمایی از مدرنیسم، نوشته‌ی ون درن کوک، ترجمه‌ی غلامحسین فتح‌الله نوری، حرفه هنرمند.

قسمت‌های قبل از خلاصه کتاب عکاسی نمایی از مدرنیسم را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

سوررئالیسم در عکاسی | مرز میان تخیل و واقعیت

سوررئالیسم در عکاسی | مرز میان تخیل و واقعیت

بررسی سیر عکاسان فرمالیسم تا پلورالیسم | خلاصه کتاب عکاسی نمایی از مدرنیسم

سورئالیسم در عکس‌های من ری

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ