نگاهی به نمایشگاه نقاشی یحیی گمار در گالری ثالث
زهردان‌ها و جام و حوری و همین و بس
سایت تندیس به قلم سحر افتخار زاده
اولین چیزی که در این نمایشگاه جلب توجه می‌کند، نبودن متنی بعنوان استیتمنت(گزاره) هنرمند است. گمار در پاسخ به چرایی این کمبود می‌گوید؛ “آنجا که کلام از گفتن چیزی قاصر است، ما به سراغ تصویر می‌رویم و از طریق آن ارتباط برقرار می‌کنیم، پس تصویر خودبسنده است و اگر پیامی برای انتقال در آن باشد حتما آن را به مخاطب خواهد رساند و نیازی به پشتیبانی متن نوشتاری ندارد. همچنین در این وضعیت مخاطب در برداشت خود آزاد است و محدود به خط فکری هنرمند نمی‌شود.”*
نمایشگاه شامل یازده اثر(شش تابلوی کوچک، چهار تابلوی بزرگ و یک اثر چندلتی) است که با تکنیک اکریلیک روی بوم کار شده‌اند. گمار اشیائی را که می‌توان با ارجاع به عنوان مجموعه– با توجه به دیدگاه هنرمند نسبت به نوشتار انتظار می‌رفت نمایشگاه بدون عنوان باشد- همان زهردان و جام تصور کرد، از نمای جانبی و بدون عمق‌نمایی در فضایی خالی به تصویر کشیده و بعد با سایه پردازی به آنها بُعد داده است. سطح این اشیاء با دقت، ظرافت و حوصله‌ای مثال زدنی با طرح تکرار شونده تزئینی پوشانده شده. در بعضی آثار نشانه‌های جانوری به این موضوع محوری افزوده شده و فضایی فانتزی و رویاگونه پدید آمده. ترکیب‌بندی‌ها کاملا ایستا و مرکزی و در بیشتر موارد متقارن است و به غیر از یک موردِ فرمی-یک جام فرو افتاده در میان ده‌ها جامِ ایستاده- و یک مورد تکنیکی – نشتی تعمدی آب و پخش شدن رنگ که شاید بتوان آن را یکی از معدود نشانه‌های عنصر زنانه برهم‌زننده نظم یا همان حوری دانست- هنرمند هیچ کجا از نظم و قانون حاکم بر اجرای دقیق و تکرار‌شونده فرم عدول نکرده. همچنین با حذف گزاره که بیانگر رویکرد شخصی هنرمند است و نیز با بکارگیری شیوه اجرایی مبتنی بر تکرار که به نوعی تولید شباهت دارد، فردیت خود را حذف یا مخفی کرده است.
نظام ذهنی شکل دهنده این مجموعه چنان که از موضعِ هنرمند نسبت به رابطه متن نوشتاری و تصویر و البته از خودِ آثار برمی‌آید، ساختارگرایانه و استوار بر دوباوری است. نظم و ممارست مشهود در اجرا، استفاده از نمادهای عام و از پیش معینی همچون مار، جغد، حلقه، پالت رنگی محدود، تکرار، ایستایی ترکیب‌بندی و منفعل ساختن فضای منفی، غلبه عنصر مثبت/مردانه، تاکید بر خودبسندگی تصویر در برقراری ارتباط و انتقال معنای قطعی و عام به مخاطب – که در تناقض با آزاد گذاشتن برداشت مخاطب است- همگی چنین رویکردی را بازتاب می‌دهند.
اما آثاری از این مجموعه را می‌توان نوعی مطالعه ادراکی دانست، البته در صورتی که بطور مجزا بررسی شوند. در این آثار گمار تنها شیء را بعنوان موضوع از زمینه انضمامی آن خارج کرده و با به تصویر کشیدن نمای جانبی که یادآور پیاده‌سازی کروکی اشیاء موزه‌ای است، آن را در وضعیتی فراتاریخی قرار داده، سپس با سایه پردازی آن را در اکنون، حاضر کرده است. به این ترتیب هنرمند ابژه‌ای را در وضعیتی بینابین واقعیت عینی و صورت ذهنی آن معلق نگاه داشته. اما این رویکرد را می‌توان به دو دلیل ناآگاهانه تلقی کرد؛ اول آن که آثار بواسطه متن نوشتاری که تفکر شکل دهنده آنها را بیان کند پشتیبانی نمی‌شوند و دوم آنکه در دیگر آثار، جایی با افزودن المان‌های فانتزی –موش‌های صورتی رنگ تکرار شونده- و در جایی دیگر نمادهای جمعی – جغد، مار و … در اثر چند لتی- این رویکرد مخدوش شده و زیرمتن مجموعه از گستره ادراکی، در بهترین حالت به چارچوب روانشناسی محدود شده است. تاکید می‌کنم؛ “در بهترین حالت”، چراکه فقدان پشتوانه نظری برای اثر هنری در هنر معاصر، می‌تواند جایگاه اثر را تا حد شیء دکوراتیو تنزل دهد.
* نقل به مضمون از گفتگو با هنرمند در افتتاحیه نمایشگاه.
نقد نمایشگاه های دیگر به قلم سحر افتخارزاده را اینجا بخوانید:
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مهدی نعمتی، کشتن تجارت منه
مهدی نعمتی، کشتن تجارت منه نقدی بر نمایشگاه مار آقای نعمتی در گالری دلگشا سایت تندیس: به قلم سحر افتخارزاده Down with reality[1] مهدی نعمتی در گزاره‌ای که برای اولین نمایشگاه انفرادی خود نوشته، در قالب گریز از مدرسه، خود را در ضدیت با هر نوع نظام از پیش موجود و تعیین شده معرفی می‌کند و سلاح خود را در این ضدیت مداوم، نقاشی می‌داند. آن نوعی از نقاشی که یک‌سر دنیای شخصی هنرمند را تولید و باز تولید می‌کند […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
سوژه قلمروزدایی شده، توده در حرکت-۱ از استودیو ۵۱
نگاهی به “توده در حرکت-۱” از استودیو ۵۱، در گالری آران سوژه قلمروزدایی شده سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده “استودیو ۵۱”، جهتِ انجامِ پروژه‌های مشترکِ بهار صمدی و نوید سلاجقه، در سال ۱۳۹۴ فعالیتِ خود را آغاز کرد. پروژه‌هایی که با تلاش بر بازیافتِ مواد صوتی-تصویریِ از قبل موجود و عبور دادنِ آنها از رسانه‌های مختلف، خرده روایتها و یا “سرِهم بندی” هایی (اسمبلاژ) را، این بار در یک فضا – زمانِ آلترناتیو ارائه می‌دهند.این رسانه ها گستره‌ای از […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
نورو وایرونمنت امین شجاعی در فضای هنری سورفیس ایرانشهر
نگاهی به نورو-وایرونمنت؛ نمایشگاه انفرادی آثار امین شجاعی در فضای هنری سورفیس ایرانشهر تعامل بیرون و درون سایت تندیس به قلم سحر افتخار زاده امین شجاعی در نمایشگاه اخیر خود مجموعه‌ای از نقاشی، حجم و چیدمان را به نمایش گذاشته است. در کنار مجموعه جدید، نمونه‌هایی از آثارگذشته او نیز به چشم می‌خورد. می‌توان دوره‌های مختلف کار این هنرمند را پاسخ به دغدغه‌ای واحد تلقی کرد؛ دغدغه‌ای پیرامون رابطه انسان با طبیعت. سازه‌های امین شجاعی شیوه‌های مختلفی از برخورد تمدن […]
