پرونده موزه‌ها در سال ۹۶ | بخش دوم
موزه‌های نورسیده
به قلم مریم روشن‌فکر
در تعریف موزه آمده است:
«موزه مؤسسه‌ای‌ست دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، پژوهش در آثار و شواهد به‌جای‌مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره معنوی است.»[۱]
در سالی که گذشت موزه‌های ایران رویدادهای متنوعی را تجربه کردند. از تاسیس و بازگشایی تا مراسم یادمان و تبادلات بین‌المللی پر سرو صدا.
در ادامه نگاهی می‌اندازیم به موزه‌های نورسیده دیگر.
افتتاح موزه خوشنویسی در تهران:
قرآن معجزه ما مسلمانان است و این معجزه در نوشتار متجلی شده‌است. از همین رو نیز هست که متن نوشتاری در فرهنگ ما ارزش زیادی دارد و بعدها که نوشتن از چهارچوب‌های کاربردی خود فراتر رفت و به حوزه زیبایی قدم گذاشت، خوشنویسی به عنوان یکی از هنرهای پایه‌ای در کشور ما شکل گرفت. البته رابطه استوار خط و زیبایی‌شناسی که منجر به شکل‌گیری هنر خوشنویسی شده‌است غیر از ایران در مشرق زمین و کشورهایی مانند چین دارای سابقه تاریخی طولانی است.
در ایران خوشنویسی دارای تاریخی پر فراز و نشیب و سرشار از چهرهایی است که در هنر ایران تاثیرات بسزایی داشته‌اند.
موزه خوشنویسی نیز حرکتی است که با گردآوری و ساماندهی تاریخ خوشنویسی ایران آغاز شده و برخی از گنجینه‌های ارزشمند آن به لحاظ اقتصادی نیز از ارزش بسزایی برخوردارند. این موزه روز ۲۸ مرداد ۱۳۹۶ در خانه تاریخی فولادوند تهران و به همت سازمان زیباسازی شهرداری تهران افتتاح گردید.
این موزه که اقدامات اولیه ساخت آن مربوط به سال ۱۳۹۴ می‌باشد، با گردآوری مجموعه‌ای از آثار خوشنویسی ایران از اساتید بنام این رشته در گذشته و حال کار خود را آغاز کرد.
همچنی احیا و مرمت یکی از خانه‌های تاریخی تهران نیز بر اهمیت این موزه می‌افزاید که در جایگاه خود عملی شایان تقدیر است.
البته اولین موزه خوشنویسی ایران در عمارت چهل ستون در قزوین واقع است که از نظر وسعت گستره کمتری نسبت به این موزه دارد اما حضور آن در شهری که نامش با خوشنویسی عجین شده و بستر بزرگانی چون عمادالکتاب بوده‌است نباید نادیده گرفته شود.
موزه خوشنویسی ایران در خیابان انقلاب، ابتدای خیابان شریعتی نرسیده به خیابان حقوقی بن بست فولادوند واقع شده است.
افتتاح موزه عروسک و فرهنگ ایران:
عروسک‌ها نماد کودکی و نماد فرهنگ عامه هستند. عناصری که از عمیق‌ترین نقطه درون زهدان یک ملت بیرون آمده‌اند. عروسک‌ها در عین حال نیز دربرگیرنده وجوه قومی خود هستند، آنان آدمک‌هایی هستند که لباس، فرم و قصه‌های صاحبان و سازندگان خود را نقل می‌کنند.
مادران در طی قرن‌ها با عروسک‌ها معنای زندگی و تعامل انسانی را به کودکان خود آموخته‌اند و مادربزرگ‌ها قصه‌های سنتی قوم خود را از طریق این موجودات کوچک برای نوه‌‍‌هایشان زنده و معنادار ساخته‌اند.
موزه عرسک و فرهنگ که در مرداد ماه ۱۳۹۶ افتتاح شد، اهمیت نگاه و بها دادن به فرهنگ عامه و کودکان را دریافته است. این مجموعه که موزه‌ای خصوصی است، حاصل تلاش‌های شبانه‌روزی جمعی از دلسوزان و فعالان حوزه فرهنگ و کودکان است. حامیان و بنیانگذاران رسمی این مجموعه را آقایان علی گلشن و مسعود ناصری و خانم فرشته خسروپور تشکیل داده‌اند و در بنایی که توسط شهرداری منطقه ۱۲ در اختیارشان قرار گرفته این موزه را راه‌اندازی کرده‌اند.
البته نباید از نظر دور داشت که این مجموعه در واقع حاصل مشارکت تعداد افراد بسیار زیادی چون متولیان شورای کتاب کودک و فعالان حوزه ادبیات و فرهنگ کودکان و همچنین زنان و دختران عروسک‌ساز در سرتاسر ایران است که آثار خود را به این موزه اهدا کرده‌اند.
در این مجموعه عروسک‌هایی از مناطق مختلف ایران گرد آوری شده که در کنار مدل‌هایی با لباس‌ها و حتی آناتومی اقوام مختلف قرار گرفته‌اند. و عروسک‌هایی با پوشش‌های زنانه و مردانه از دوره عیلامی تا قاجار را در خود جدا داده‌است.
این موزه همچنین دارای مجموعه‌ای از عروسک‌ها از پدیدآورنده‌گان ادبیات کودک و نوجوان ایران است که توسط مژده دانش‌پژوه ساخته شده و به موزه اهدا شده‌است.
نشانی موزه عبارتست از:
تهران، مترو دروازه دولت، ابتدای خیابان سعدی شمالی، کوچه فیات، پلاک ۲
و ساعات بازدید انفرادی و خانواده ها پنجشنبه ها و جمعه ها ۱۱ صبح الی ۶ بعد ازظهر و دوشنبه ها موزه تعطیل است.
افتتاح خانه سفال کاشان:
کاشان مهد صنعت سفال و سرامیک ایران است و تمدن‌های ساکن در این منطقه از دیرباز به تولید سفالینه‌هایی شگفت‌انگیز مشغول بوده‌اند. در همین راستا این مجموعه که در خانه‌ای قدیمی در یکی از مراکز تاریخی شهر کاشان گشایش یافته، مجموعه‌ای است متشکل از کارگاه‌های سفال و سرامیک، فروشگاه آثار سرامیک و سفال و بخشی نمایشگاهی که به همت دکتر عباس اکبری سفالگر و مدرس دانشگاه کاشان و مسعود لطفی موسس این مجموعه شکل گرفته‌است.
عباس اکبری از جمله سفالگران بنام معاصر ایران است که به احیای لعاب زرین‌فام دست یافت و در طی سالها تدریس و کار مجموعه ارزش‌مندی از آثار سفالین را تولید کرده‌است. یکی از پر افتخارترین آثار او بازسازی کامل محراب از دست رفته مسجد جامع کاشان است که در خانه سفال کاشان نیز به تماشا گذاشته شده‌است.
این مجموعه در ششم بهمن ماه ۱۳۹۶ رسما افتتاح شد. در آن بخشی نیز برای نمایش ساز «سور» در نظر گرفته شده که سازی سفالی است.
خانه سفال کاشان در میدان کمال الملک خیابان مصطفوی، روبروی هتل مرشدی قرار دارد.
افتتاح همزمان ده موزه دفاع مقدس در سرتاسر کشور:
ایران پس از تحمل هضت سال جنگ نابرابر تلفات جانی، مالی و روحی بسیاری را متحمل شده‌است. اما از میان این گردباد عظیم خاطراتی برجای مانده‌اند که یادآور شکوه سالیان هستند و برای ملت ایران دستاوردی چون یکپارچگی ملی در بر آورده‌اند. یادآوری و گرامی‌داشت این خاطرات می‌تواند نشانه‌ای از انسجام و همدلی یک ملت باشد.
در روز یکشنبه پانزدهم بهمن‌ماه، ده موزه دفاع مقدس و مرکز فرهنگی در سرتاسر کشور و به صورت همزمان گشایش یافتند.موزه‌هایی که به جمع‌آوری و نمایش آثار به جای مانده از جنگ هشت‌ساله پرداخته‌اند و با نگهداری و نمایش گوشه‌ای این رویداد عظیم میهمان نسل آینده برای آگاهی یافتن از ایثار پیشینیان خود بوده‌اند.
استان‌های میزبان این موزه ها، فارس، سمنان، یزد،اصفهان، کرمانشاه، خوزستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان و مازندران هستند.
جدا از ارزش ملی این موزه‌ها که به یادمان شهدای از دست رفته در طی هشت سال جنگ تحمیلی اختصاص یافته، گرامی‌داشت موضوع شهادت و حفظ ارتباط نسل‌های جدید با بهای انسانی پرداخت شده توسط آنان از موضوعات قابل توجه در گشایش موزه دفاع مقدس است.
پی نوشت:
[۱] نفیسی، نوشین دخت. موزه داری. سمت، ۱۳۸۰٫
[۲] http://www.dollsmuseum.ir
[۳] https://www.ilnanews.com/
قسمت قبل از پرونده موزه‌ها در سال ۹۶ را اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
تب موزه‌ای،پرونده موزه‌ها در سال ۹۶ | بخش اول
پرونده موزه‌ها در سال ۹۶ بخش اول: شیوع تب موزه‌ای سایت تندیس به قلم مریم روشن‌فکر در تعریف موزه آمده است: «موزه مؤسسه‌ای‌ست دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، پژوهش در آثار و شواهد به‌جای‌مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و […]
