هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER
نگاهی به نمایشگاه “خانه خالی” Space for Art” آثار جان آیتکین Can Aytekin
سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده
گالری آرتر در انتهای خیابان استقلال استانبول با هدف ایجاد بستری پایدار برای تولید و نمایش هنر معاصر در سال ۲۰۱۰ آغاز به کار کرده و نمایشگاه‌های متعدد انفرادی و گروهی با رویکرد معاصر برگزار کرده است. موسس این گالری بنیاد آموزشی-فرهنگی غیردولتی و غیرانتفاعی Vehbi Koc است. این بنیاد توسط کار آفرین ترک وهبی کوچ در سال ۱۹۶۹ بنیانگذاری شده و گشایش موزه هنر معاصر استانبول در پاییز ۲۰۱۸ را بعنوان تازه‌ترین پروژه خود در برنامه کاری دارد.
ساختمان گالری آرتر ساختمانی پنج طبقه با ویترین رو به خیابان است و در نمایشگاه جاری سه طبقه آن فعال بوده و دو هنرمند را معرفی می‌کند. دو طبقه همکف و اول به آثار کن آیتکین-نقاش متولد ۱۹۷۰- می‌پردازد. در طبقه همکف، مجموعه اخیر این هنرمند با عنوان “خانه خالی” به نمایش درآمده که آثار نقاشی و یک مدلسازی چوبی را در برمی‌گیرد، طبقه اول مروری است برآثار گذشته هنرمند.
آیتکین هنرمند تجربه گری است و مدیوم‌ها و شیوه‌های مختلفی همچون مجسمه و چاپ، تا کردن پارچه بوم یا افزودن قطعات بر بوم نقاشی را بکار می‌گیرد اما تمرکز اصلی او بر نقاشی است. آثار او جایی بین فیگوراتیو و انتزاعی قرار می‌گیرند و البته تمایل بیشتری به سمت انتزاعی شدن دارند. نقاشی‌های او تخت و با رنگ‌های فام کار شده و آثار مجموعه اخیرش یادآور تاریخ نقاشی گستره رنگی است. مجموعه “خانه خالی” در تکنیک و مضمون بسیار ساده و بی‌پیرایه است.
مخاطب در نقاشی‌ها و ماکت قسمت‌های مختلفی از یک خانه –خانه پدربزرگ هنرمند آنگونه که او به یاد می‌آورد- را می‌بیند. “خانه خالی” مکان را در گستره‌ای میان انتزاع صرف تا حجم واقعگرا بازتعریف می‌کند. دامنه این بازتعریف به فضای خود گالری نیز گسترش می‌یابد؛ خطوط و کنج‌های نقاشی‌ها با کنج‌ها و دیوارهای ساختمان گالری نسبتی تازه برقرار می‌کنند و تصورِ بودن در مکان با دریافت این ارتباط بین آثار و مکانِ حضورِ مخاطب او را در حرکتی رفت و برگشتی بین درون و بیرون، ذهنیت و عینیت به بازاندیشی پیرامون ادراک فضا و بازیافتِ بودن در مکان سوق می‌دهد.
چیدمان آثار و هدایت حرکت از طبقه همکف به اول مخاطب را یاری می‌دهد تا زمینه‌های شکل‌گیری مجموعه تازه و سیر تغییر و تحول هنرمند را در طول ۱۵ سال در نمونه‌هایی از آثار شش مجموعه دنبال کند. بنظر می‌رسد آیتکین در مجموعه اخیر خود به تعادلی میان تمایل به کار بر یک بستر معنایی -که می‌توان در مجموعه “نقاشی‌های معبد” مشاهده کرد- و رویکرد فرمی -که برای مثال در “نقاشی‌های باغ” می‌توان دید- رسیده باشد. 
آثار این هنرمند شاید به صورت مجزا بسیار ساده و در حد تجربه‌هایی پراکنده بنظر برسند اما آنچه مخاطب را در برخورد با این نمایشگاه بر آن می‌دارد تا کن آیتکین را بعنوان هنرمندی معاصر بپذیرد، نحوه مناسب ارایه آثار او است. Eda Berkmen ، هنربان نمایشگاه، بخوبی توانسته با چیدمان مناسب آثار و ارائه یک کاتالوگ منسجم و منظم مخاطب را با نگاه آیتکین آشنا کند. در تمام استیتمنت‌های درج شده در کاتالوگ –که برای مجموعه جدید و هریک از مجموعه‌های گذشته تنظیم شده‌اند- ارجاعات هر اثر یا مجموعه به تاریخ هنر و اتصال آن با تجربه زیسته هنرمند محوریت دارد. همین اتصال درونی است که به آیتکین اعتبار معاصریت می‌بخشد. و اما در بیرون می‌توان خط ربط آثار او را مطالعه امکانات فرم و چگونگی بهره‌گیری از قراردادهای بصری دانست. نتیجه این مطالعه خود را در آثاری از “خانه خالی” که بیش از دیگر آثار سویه انتزاعی دارند و تنها ترکیب‌بندهای رنگی موفقی را به نمایش می‌گذارند، قابل پیگیری است.
خلاصه‌ای از متن ابتدایی کاتالوگ:
جان آیتکین از طریق نقاشی چیزها و مکان‌هایی از زندگی خود که شبات‌هایی با مفاهیم انتزاعی و مقدسی دارند که در طول قرن‌ها انگیزه خلق هنر بوده‌اند، پیرامون کارکرد دیدن و حافظه می‌اندیشد. آیتکین با تحقیق بر کهن‌الگوها در تاریخ هنر، سبک‌ها و تکنیک‌های پیشینانش را در نگاه و بوم خود باهم ترکیب می‌کند.
در زیرمتن مجموعه “خانه خالی” مفهومِ خالی بودن، حس غیبت یا کمبود را منتقل نمی‌کند بلکه تداعی کننده نوعی فاصله است که جایی برای جابجایی، تغییر و به‌اشتراک‌گذاری فراهم می‌کند. “خانه خالی” بازی‌ای است که آیتکین در استودیوی خود انجام می‌دهد که همان روند تولید هنر او است. همچنین این یک بازی برای بازدید کننده است که در طی آن از به‌یاد‌آوری، وصل کردن فضاها و تغییر موقعیت‌ها لذت می‌برد.
در قسمتی دیگر به نمایش آثار Ali Mahmut Demirel در طبقه دوم گالریArter خواهیم پرداخت.
نوشته‌های پیشین به قلم سحر افتخارزاده را اینجا دنبال کنید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم سحر افتخارزاده
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم سحر افتخارزاده در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که سحر افتخارزاده در سال ۹۶ نگاشته است که مشتمل بر ۲۱ نقد است که در حوزه های متفاوتی کار شده است. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای اخیر سحر افتخارزاده آغاز می‌شود که در سال گذشته توسط او انتخاب شده است:
