زن خالق در نقاشی‌های رضا یحیایی برای اولین بار در موزه دیدی

“راز خلقت عشق به مادر
عشق به زن
و عشق زن”
متنی به بهانه نمایش نقاشی‌های رضا یحیایی در موزه دیدی
سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی


نقاشی‌های رضا یحیایی

نوشتن درباره حجم و تصویر و تجسم به مانند ساختن بالهایی از پوسته پیاز برای پروانه‌ای در دوردست است. به خصوص اگر این نوشتن در باب هنری باشد مداوم، عظیم، سخت کوش و شعله ور. حجم آثار رضا یحیایی عظمت اراده انسانی و نیروی پنهان در هاویه‌ی روح انسان را یادآور می‌شود. نفس گیر است نوشتن از نیم قرن تلاش و تولید و تکاپو، چگونه میتوان سبکی بی‌سامان زندگی را تحمل نمود و توان پذیرفتن این جبر دردناک غیرقابل پیش بینی را قوام بخشید.
بر سنت منتقدان است که هنرمند را معرفی نمایند گرچه او صاحب نام است و در میان صاحب نظران شخصیتی شناخته شده می باشد . اما باید گفت رضا یحیایی در سال‌های دهه سی (۱۳۲۷) به دنیا آمده، پرکار و ناآرام است همچون تاریخ و نبض زمان تولدش، در ۲۱ سالگی به خارج میرود و در ایتالیا و فرانسه مجسمه سازی و نقاشی را به صورت آکادمیک آموخته و مراتب عملی وعلمی را به انتها رسانده است.
آغاز زندگی یحیایی آغاز تولد هنر مدرن ایران است، در این دوران معرفت ایرانی در مقابل نظام تصویری متفاوتی قرار می‌گیرد که تمام شئون زندگی ایرانیان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سپهر اندیشه زمانه، زندگی هنرمند ما را متاثر کرده است، از منظر نگارنده این شور در روح پرتکاپوی یحیایی ناخواسته در پی آشتی و همگنی این جریان پر قدرت تفکر و هنر معاصر است.نقاشی‌های رضا یحیایی موزه دیدی
در مقابل هنر یحیایی چاره‌ای نداریم مگر بازگشت به درون فرم و خوانشی شخصی از آنچه وی خلق نموده است. نخستین آشنایی من با آثار هنرمند در سال‌های اوئل دهه هفتاد با مجموعه شیشه‌های وی بود. یحیایی از منظر من بیشتر مجسمه ساز است، در گیری وی با ماده، اسطوره، زبان و از همه مهمتر زن جبراً وی را در قالب ابعاد و مختصات سه وجهی قرار می‌دهد. تکیه هنرمند با مفاهیم پایه‌ای چون اعداد، موتیف‌ها و مقولات اولیه‌ای مانند عناصر اربعه، مرگ، تولد، عشق، سمبل، حرکت، چشمه… همگی ناتورالیسم جادویی را پدیدار کرده است که ایده‌های تجریدی کهن الگوهای ایرانی در آن جاری می‌گردد. بی شک یحیایی در گیر فرم و هویت با منطق هنرمندان هم دوره خود نشده‌است، حضور عناصر ایرانی در قالب شکل و سطح جریان اصلی زیبایی شناسی وی نیست. ازاین منظر او به اصلی ترین آرمان هنر یعنی آزادی ارج نهاده و آزاد زیسته است. نیاز سرشار و مضطرب یحیایی در خلق کردن علاوه‌ بر جبر تاریخ دوران مدرن ایران زاویه‌ای درونی دارد ، نظام روانی وی درگیر مفهوم مادر است.رضا یحیایی
برخورد بازن و مادر در هنر ایرانی فارغ از آنچه مستشرقین تشریح و تبیین می‌کنند دلایل اسطوره‌ای و اقلیمی دارد. آنچنان که یحیایی فرم زن را در زنانگی فرمال و زوایای مادی و حجمی خود به جریان عقلانی و موجز تبدیل میکند و با حرکتی پاندولی در میان این دو قطب به ارتعاش هنر خود می‌پردازد.
این جریان در هر نوبت آفرینش اثر تصویری و یا حجمی برای هنرمند با شعفی سماع گونه مطرح می‌گردد. سمت حرکت در احجام به سوی زبان بصری خالصی می‌رود تا حقیقت این پدیده غیرقابل تبیین و بی‌انتها را شفاف نماید و زوایای متفاوت اتفاق و قدرت خلاقانه زنانه را تکریم نماید. استفاده از کارماده‌های متفاوت چون چوب، سنگ، خاک، فلز در آثار یحیایی گواه دیگری بر این شعف و اشتهای سیری ناپذیر وی است.
در خوانشی شخصی من معماری ایران را شیفته زهدان پاک و خلاق زنا نه می‌دانم. از چه روست که این معماری را درون گرا نامیدند؟ دیوارهای ضخیم با روزنه‌هایی از نور، مگر در طول سده‌ها بیشترین آثار برجای مانده از این فرهنگ اثار معماری و حجم‌های مدور چرخان و صعود کننده به آسمان نمی‌باشد. انسان ایرانی نیازمند زیستن در میان احجام خود ساخته است. از چه روست که ما بیشترین حفاری را در زمین انجام داده‌ایم شهرها ی زیرزمینی، آب انبارها، قنات‌ها و حوض خانه‌ها. این خود نشانه‌ای از شیفتگی این مردمان به جهان قبل و پس از تولد انسان است و شاید با خوانشی عقلانی تمایل برای پاسخ دادن به زیستنی تبعید گونه در زندگی محکوم به فنا است.
یحیایی بی‌تاب تکریم و کشف و تجلی این زنانگی است. استکمال جبری روح انسان در عشق متجلی می‌گردد. عشق جایگاه شیفتگی به جاودانگی و درک ابدیت را شکوفا می‌کند که نیروی پایدار انسان برای تلاش بی وقفه و گاها سیزیف وار زندگی است. زمین از نگاه انسان‌ها جایگاهی زنانه دارد چرا که درگیر زایش ممتد و منشاء حیات است.نقاشی‌های رضا یحیایی موزه دیدی
زمین و طبیعت برای هنرمندان منبع الهام و پویش عملی درک جلوه‌های حسی انسان‌هاست. حجم و رنگ و صدا ماده خام بازتولید و جهان‌های انسان‌ساز است و ابزار هنرمندان برای ایجاد و ارتباط با دیگر موجودات از این مسیر امکان تجلی دارد.
بی شک هنرمندانی که طبیعت را خواستگاه آثار هنر خود قرار می‌دهند و سعی در عبوراز آن دارند بستری رمانتیک را خلق نموده‌اند. زمانی آیزایا برلین در کتاب «ریشه‌های رومانتیسم» متفکران رمانتیسیسم را نسبت به جامعه و پیشرفت علوم و عقلانیت بدبین می‌نامد. آنان خواستار بازگشت به طبیعت برای محقق شدن آزادی و برابری بودندد. امروز در تحول مدرنیسم ما شاهد این بی‌سامانی و آسیب‌های غیرقابل انکار به طبیعت و انسان هستیم. بازگشت فیلسوفان به هنر برای نجات از حقیقت عقلانی خود دلایل دیگری بر تاکید بر این رمانتیسم ناخوداگاه مدرن است.
یحیایی اگرچه در روند و سازوکار آثارش کاملا مدرن و شیوه‌‌مند است اما با انتخاب انسان و زن به عنوان سوژه، فاصله‌گذاری معنی‌داری را بین زبان بصری و مفاهیم متعالی که وجهی رمانتیک دارد، شکل میدهد.
الهام هنرمند سعی دارد تا خلاقیت و زنانگی و طبیعت محوری را در مقابل عقلانیت تجریدی با محوریت زبان بصری متداول قرار دهد. و البته هنرمندان خوب می‌دانند حقیقت و زیبایی فارغ از امر پیشینی و سفارش بیرونی در خلوت تولید آنان هویدا می‌گردد.
مقابله هنرمند بامقوله مرگ نه در ساحت امری طبیعی که در قالب پلشتی و تیره‌روزی انسان است که وجهی اخلاقی و ناب را نشانه رفته است. از منظر من وجه قالب هنر یحیایی پاسخگوئی است. خلاقیت به معنی قابلیت پاسخگویی به تمام چیزهایی که دور و بر انسان می‌گذرد است. انتخاب از میان صدها امکان، فکر، احساس و عمل و واکنشی است که در درون ما برمی‌خیزد گردآوری تمام این جستجوها در یک پاسخ به بیان یا پیامی واحد که حاصل حرکت و شور و معناست.نقاشی‌های رضا یحیایی موزه دیدی
از نگاه اجتماعی وجوب هنر در مقابل از دست دادن امکان خلاقیت ما تعریف می‌شود. این به معنی سلب آزادی و محدود شدن احساسات و افکار در نظام زیستن تک بعدی است. یحیایی در عین پرکاری و خلق با مدیوم‌های متفاوت هنر خود را حول محورثابت “زن خالق” در ساحت اسطوره نجات دهنده شکل می‌دهد. هنر برای زیستن امری واجب است، آیا مراقبی بهتر از هنر برای روح انسان‌ها میشناسیم؟ و آنکس که انسان را می‌پروراند، آن زن خلاق که الهه اسطوره‌ای زیبایی و حسن است همان مادر نیست.
هنر یحیایی در ذات خود آلوده به مفاهیم هستی‌شناسی است که فردیت و نگاه و تحلیل هنرمند را می‌طلبد. معرفت شناسی هنرمندان معاصر گامی فراتر است از آنچه ما انرا قالب سبک شناسی هنر مدرنیسم می‌دانیم. از منظر من رضا یحیایی هنرمندی ایرانی است منطبق با تمام آنچه از مختصات کل‌نگرانه و حکمت شرق نقل شده است و از سویی نگاهی جهانی دارد به انسان معاصر و آنچه سرنوشت این انسان را مضطرب نموده است.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقد نمایشگاه عکس‌ هوفر حقیقی جغرافیای انقضا گالری اُ

عبور از مدیا، نقدی به نمایش عکس‌های هوفر حقیقی در گالری اُ

عبور از مدیا نقدی به نمایش عکس‌های هوفر حقیقی در گالری اُ سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی دو هفته گذشته در آغاز تابستان گرم شاهد برپایی نمایشگاه عکس‌های هوفر حقیقی تحت عنوان جغرافیای انقضا بودیم. حقیقی از عکاسان تربیت شده دهه هشتاد است، و در جریان رونق عکاسی در حوزه معنا و رسانه هنری ، خود را به عنوان عکاسی فعال مطرح نموده است. حقیقی که فارغ التحصیل رشته مکانیک سیالات است و کارشناسی ارشد عکاسی را در دانشگاه […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه نقاشی آرش امدادیان گالری آتبین

فرم معنادار، نقدی بر نمایشگاه نقاشی آرش امدادیان

فرم معنادار، نقدی بر نمایشگاه نقاشی آرش امدادیان نمایشگاه نقاشی «دوباره …» در گالری آتبین سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی زمانی که مارسل دوشان درپی گفتمان زمانه از پس یافتن راهی بود تا در میان جامعه هنری اوایل قرن بیستم سر برافرازد تنها مشکلش موئلف شدن در هنر معاصر نبود. او دچار ایجابی  دو چندان به نسبت هنرمندان دیگر بود و آن زیستن در میان خانواده‌ای است که از زیر نامشان در هنر سر بر افراشتن بسیار ناممکن می‌نمود. […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
مهسا کریمی زاده گالری ایران شهر

جهان‌های مقابل، نقدی بر مجموعه «لبه» مهسا کریمی زاده

نقدی بر نمایشگاه لبه آثار حجمی مهسا کریمی زاده در گالری ایران شهر جهان‌های مقابل سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی «ناراضی از همه کس ناراضی از خودم با جان و دل تمنای آن دارم که در سکوت و خلوت شب خود را رستگار سازم و اندکی بر شأن خود بیفزایم … به من نیرو بخشید، یاریم کنید مرا از شر دروغ‌ها و دود دم فسادآور این جهان خلاص کنید و تو ای خدای بزرگ بر من ارزانی دار فیض […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
دانیال ملانوروزی گالری چهار

گریز از طمطراق، نقدی بر آثار دانیال ملانوروزی در گالری چهار

گریز از طمطراق، نقدی بر آثار دانیال ملانوروزی در گالری چهار نقدی بر اثار دانیال ملانوروزی با عنوان دیوارهای دیروز سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی انگیزه آمیزش هنر و تفکر شرقی با اندیشه یونانی و هنر غربی از دیر باز در میان بزرگان ادب و هنر ایران زمین قابل پیگیری است. رد پای این مقوله از قرن چهارم هجری در آثار متفکران ایرانی مسلمان برجای مانده است. و امروزه از پس ورود تجدد و سازوکارهای مدرن در مناسبات جامعه […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
علی سلطانی گالری سهراب

اتفاق و انتظار در آثار علی سلطانی | گالری سهراب

اتفاق و انتظار در آثار علی سلطانی در گالری سهراب نقد نمایشگاه سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی تصور امروز ما از نقاشی بر آن است تا موجودیت ورای خود را ارائه کند در واقع این تصور در مقابل آنچه ما آن‌را خود بسندگی نقاشی در قرن گذشته می‌نامیدیم قد علم می‌کند. اما این خود چیست. مگر لایه رنگ و کاغذ و پارچه تغییر می‌کنند . خیر تنها متغیر انسانی است که آن‌را به خدمت اندیشه و زیستن می‌گیرد. این […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
سمت خاموش محمد خلیلی در گالری اُ

زیست انسان معاصر، مجموعه سمت خاموش محمد خلیلی در گالری اُ

زیست انسان معاصر، مجموعه سمت خاموش محمد خلیلی در گالری اُ سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی نقاشان در مسیر خلق آثار تصویری یکی از مهمترین وظایفشان خلق معنا در بر خورد با زیست انسان معاصر است فارغ از سبک و سیاق ظاهر آثارشان چه تجریدی باشد و چه ابستره و یا فرم‌های واقعگرایانه آنان زبان تصویر را دست مایه ارائه مفاهیمی سمبولیک و دریافت از شهود خود در لحظات تامل و تفکرمی‌کنند. آنان در عین تعهد به زیبایی تلاش […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
اکرم سرتختی هنرمندان نائیو گالری سهراب

نگاهی به آثار اکرم سرتختی و موج هنرمندان نائیو یا خودآموخته

نگاهی به آثار اکرم سرتختی و موج هنرمندان نائیو یا خودآموخته گالری ثالث سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی   چندی است که موج هنرمندان نائیو یا خود آموخته در گالری‌های تهران دیده می‌شود. و جالب توجه اینکه تعدادی از این هنرمندان در عرصه بین‌اللمللی هم عرض اندام می‌کنند. هفته گذشته به تماشای اثار اکرم سر تختی هنرمند اهل شهر ری در گالری ثالث رفتیم. هنرمندی که خود می‌گوید درپنجاه سالگی هنر حرفه‌ای را اغاز کرده و هنرمندی بین‌اللمللی شده […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقد نمایشگاه حمیدرضا امامی

پرسه‌های شبانه هنرمند، نقدی بر نمایشگاه حمیدرضا امامی

نقدی بر نمایشگاه حمیدرضا امامی در  گالری اُ نمایشگاه نقاشی «اینجا خانه من است»  سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی در نخستین روز کاری گالری‌های تهران، جمعه بعد از ظهر به دیدن آثار حمیدرضا امامی نقاش مشهدی و فارق التحصیل دانشکده هنرهای زیبای تهران رفته‌ایم. امامی متولد ۱۳۵۲ و مدرس نقاشی است. وی هفت نمایشگاه انفرادی در کارنامه خود دارد. امامی در بیانیه نمایشگاهش آثارش را حاصل پرسه زنی‌های محیط‌ زیستی پیرامون خود می‌داند و تجربه زیسته‌ای از منظر نگاهی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقاشی آنه محمد تاتاری گالری اعتماد

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم جاوید رمضانی

جاوید رمضانی مدیر سایت آوام مگ، مدرس، منتقد، مولف، هنربان و هنرمند تجسمی است، او با سابقه‌ای بالغ بر سی سال در حوزه هنر و بیش از ۵۰ نمایشگاه گروهی و ۲۵ نمایشگاه انفرادی در سرتاسر ایران و جهان، اینک به مدت هشت سال است که مدیریت سایت خبری هنری را در دست دارد. او همچنین موسس گروه هنری آوام و زیر شاخه‌های آن است. در کنار این‌ها سردبیر منتقدین برنامه هنرنامه ویژه نقد هنرهای تجسمی در شبکه چهار سیما نیز می‌باشد.

0 comments

 

نویسنده