دورۀ هفتم جشنواره هنرهای تجسمی فجر برخلاف شش دورۀ قبل و با در پیش گرفتن رویه‌ای متفاوت، آثار اعضای انجمن‌های مختلف هنرهای تجسمی، هنرمندان پیشکسوت و همچنین هنرمندان حرفه‌ای جوان‌تر را به تماشای عمومی گذاشته و شکلی تخصصی‌تر را به آن بخشیده است و به دلیل تخصصی و حرفه‌ای بودن تمامی آثار آن و حضور آثار پیشکسوتان در این جشنواره، رقابت و مسابقه و معرفی نفرات بر‌تر از تمامی بخش‌های آن حذف شده است.
آثاربخش اصلی این جشنواره، بدون محدودیت موضوع و با موضوع آزاد از سوی خود انجمن‌های تخصصی انتخاب شده‌اند، به غیر از دو بخش نقاشی و خوشنویسی که انجمن‌های این دو رشته در آن مشارکت نداشتند و آثار این دو بخش با همکاری بخش خصوصی، خود هنرمندان و بخش گنجینۀ مراکز هنری دولتی و خصوصی گردآوری شده است. اما برای اینکه برگزاری جشنواره هفتم فجر هنرهای تجسمی با بزرگداشت روزهای پیروزی انقلاب اسلامی قرابت داشته باشد، مسئولان برگزاری جشنواره در بخش عکس از همکاری انجمن عکاسان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بهره گرفته‌اند تا عکس‌های به یاد ماندنی و‌گاه دیده نشده‌ای را از دوران انقلاب و جنگ تحمیلی به تماشا بگذارند؛ ۲۲ عکس ازپیشکسوتان عکاسی که برخی از آنان همچون زنده یاد کاوه گلستان و زنده یاد عبدالحسین پرتوی دیگر در میان ما نیستند. همچنین در کنار عکس‌های این دو زنده یاد، عکس‌های درخشانی از محمد صیاد، قربان خلیلی، محسن شاندیز، شاهرخ حاتمی، عباس ملکی، مهدی رضوان، یدالله وزیری، عبدالعظیم می‌رهاشمی، صادق ثمودی، حسین اسماعیلی، مهدی میرزایی، جعفر دانیالی، منصور تاراجی، مرتضی خاکی، علی غفاری، اباصلت بیات، جهانگیر رزمی، جمشید ابراهیم‌زاده، ابراهیم نعیمی‌پور و مریم کاظم‌زاده به نمایش گذاشته شده و فرصت کم نظیری را برای دیدن تمامی این عکس‌های خاطره برانگیز و به یادماندنی در یک جا، به وجود آورده است. البته مسئولان برگزاری جشنواره برای هماهنگی بیشتر این رویداد با ایام دهۀ فجر، سه بخش جنبی جشنواره هفتم را نیز با محور قرار دادن موضوعات روزبا عناوین “پیامبر مهربانی” و “جهان عاری از خشونت” و همینطور موضوع “آثار انقلاب و دفاع مقدس و ایثار و شهادت” درسه مرکز فرهنگی-هنری “خانه هنرمندان”، “فرهنگسرای نیاوران” و “موزه فلسطین” برگزار کرده‌اند.
بخش “گرافیک” جشنواره هم که فقط آثار پوس‌تر را در بر می‌گیرد، شامل نمایش پوسترهای ۱۶ نفر از طراحان شاخص گرافیک ایران است که با چیدمانی ۱۰ تایی از پوسترهای هر هنرمند در یکجا به نمایش درآمده‌اند. در میان این پوستر‌ها که از سوی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران انتخاب شده است، آثاری از زنده یاد مرتضی ممیز، نورالدین زرین کلک، فرشید مثقالی، قباد شیوا، ابراهیم حقیقی، مصطفی اسداللهی، ساعد مشکی، فرزاد ادیبی، کیانوش غریب‌پور و…. را می‌توان دید.
در بخش “کاریکاتور” نیز ازهر یک از ۲۰۲ کاریکاتوریست یک اثر به انتخاب “خانۀ کاریکاتور” برای ارائه در این رویداد انتخاب شده است که آثاری از کامبیز درم بخش، جواد علیزاده، داوود شهیدی، احمد عربانی، محمدعلی بنی اسدی، فیروزه مظفری، جمال رحمتی، بهرام عظیمی، مسعود شجاعی طباطبایی، بهمن عبدی، هادی حیدری، اسماعیل عباسی و علیرضا ذاکری در میان آن‌ها دیده می‌شود. این کاریکاتور‌ها در دو بخش “کاریکاتور چهره” و موضوعی و البته در موضوعات مختلف ارائه شده‌اند. آثار این بخش و همینطور بخش تصویر سازی در دسته‌های چند تایی در کنار هم روی دیوار نصب شده‌اند و چنین چیدمان درستی، به دیدن بهتر این آثار که در قطع‌های کوچکتراز آثار دیگر بخش‌ها کار شده‌اند کمک می‌کند و از خستگی دیدارکنندگان در هنگام تماشا می‌کاهد. اما انتقادی نیز به این بخش وارد است و آن فقدان لیبل‌های مشخصات اثر و کاریکاتوریست‌هایش در کنار آثار است، بطوریکه برای پی بردن به خالق اثر فقط یک راه وجود دارد و آن یافتن امضای هنرمند پای کاریکاتورو تلاش برای خوانش آن است و در این میان امضاهای ناخوانای بسیاری هم به چشم می‌خورند.
همچنین در بخش تصویرگری ۱۶۲ اثر تصویرگری از ۸۳ هنرمند که منتخبی از آثار سه دهه تصویرگری هنرمندان نسل‌های مختلف از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۹ است، به انتخاب انجمن فرهنگی تصویرگران ایران در این جشنواره در معرض تماشا قرار گرفته. در این بخش آثار به یاد ماندنی و خاطره برانگیزی از تصویرسازی‌های پرویز کلانتری، فرشید مثقالی، نورالدین زرین کلک، غلامعلی مکتبی، منوچهر درفشه، صادق صندوقی، علی اکبر صادقی، محمدعلی بنی اسدی، ابراهیم حقیقی، اکبر نیکان پورو فیروزه گل محمدی را در کنار دیگر آثاراز هنرمندان جوان‌تر می‌توان دید.
اما بخش “نگارگری” جشنواره هفتم فجر که در واقع در پَستوی گالریهای موسسه فرهنگی هنری صبا و در گالری زیر همکف این مجموعه جای گرفته است، حکایتی دیگر دارد. آثار بخش نگارگری همان منتخب آثار نهمین دوسالانه نگارگری است که حدود یک ماه پیش از برگزاری هفتمین جشنواره فجرتجسمی به پایان رسید و از این رو برای کسانی که آثار دوسالانه نگارگری را دیده بودند لطفی ندارد و بر همین اساس هم در پستوی مجموعه صبا و در جایی که دیدار کنندگان کمتر به فکرشان می‌رسد به آنجا هم سری بزنند، به نمایش در آمده.
در آثار بخش “مجسمه سازی” و “سفال و سرامیک” اما روح تازه تری نسبت به دیگر بخش‌های جشنواره هفتم جریان دارد. در این بخش ۷۳ اثر مجسمه از ۵۹ هنرمند و ۳۲ اثر سفال و سرامیک از ۲۷ هنرمند در معرض دید قرار داده شده؛ آثاری که آن‌ها را در نمایشگاه‌های دیگر کمتر دیده‌ایم و تکنیک‌ها و خلاقیت‌های به کار رفته در آن‌ها به روز‌تر و امروزی‌تر و هماهنگ‌تر با نفس برگزاری یک جشنواره است.
در بخش “خوشنویسی” برخلاف دوره‌های قبل جشنواره تجسمی فجر، بیشتر آثار، نقاشیخط است تا خطاطی و همین امر شکل نمایشگاهی بیشتری به آثار خوشنویسی این دوره از جشنواره بخشیده است. برخلاف دوره‌های قبل جشنواره که با انبوه پرشمار آثار خطاطی مواجه بودیم که در قطع‌های کوچک کاغذ و مقوا کنار هم چیده شده بودند و دیدن ظرافت‌های هر یک از آن‌ها -آنهم از نزدیک- نیاز به وقت نمایشگاهی مستقلی داشت، خوشبختانه امسال تعدد آثار نقاشیخط که در بومهای بزرگ کار شده‌اند، به جذابیت، تنوع و زیبایی این بخش افزوده و علاوه بر آن از خستگی و دلزدگی ناشی از دیدن آثارخطاطی که از فاصله دور یکنواخت به نظر می‌رسند، جلوگیری کرده است. البته ناگفته نماند که اغلب آثار این بخش، آثاری تکراری و دیده شده‌اند اما حضور آثار زیبا و سریع الارتباط نقاشیخط بامخاطب- آنهم اغلب، آثاراستادان در این شاخه از خوشنویسی – نمایشگاه بخش خوشنویسی جشنواره امسال را دلپذیرتراز دوره‌های پیشین آن کرده است. امسال ۷۷ اثر خوشنویسی و نقاشیخط از ۶۴ هنرمند به نمایش در آمده که از میان آن‌ها می‌توان به آثار پیشکسوتانی چون غلامحسین امیرخانی، محمد سلحشور، عباس اخوین، جلیل رسولی، محمدحسین عطارچیان، علی شیرازی، مجتبی ملک‌زاده، ابراهیم حقیقی، جواد بختیاری، اسرافیل شیرچی، محمدابراهیم جعفری، عین الدین صادق‌زاده و علی علی اشاره کرد.
نمایشگاه آثار هفتمین جشنواره تجسمی فجر در مجموعه صبا با آثار بخش نقاشی آغاز می‌شود. این بخش را ۳۶ اثر نقاشی از ۳۴ هنرمند که اغلب از استادان صاحب سبک این رشتۀ مادر در هنرهای تجسمی هستند، تشکیل می‌دهد. هنرمندانی که در خلق آثارشان به ثبات تجربه رسیده‌اند و به نمایش گذاشتن فقط نمونه‌ای از آثارشان تعریفی از تمامیت شیوۀ کاری آن‌ها را به مخاطب ارائه می‌دهد. نمونه آثار هنرمندانی چون حسین محجوبی، همایون سلیمی، رضا بانگیز، یعقوب عمامه پیچ، جمشید حقیقت‌شناس، بهنام کامرانی، مرتضی گودرزی دیباج، احمد وکیلی، آنه محمد تاتاری و احمد خلیلی فرد در این بخش به تماشا در آمده است.
نمایشگاه هفتمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، با نادیده گرفتن اینکه بیشتر آثار گردآوری شده در اغلب بخش‌های آن آثاری نو نیستند و پیش از این بار‌ها پس از خلق شدنشان دیده شده‌اند، فقط به این دلیل که آثاری حرفه‌ای و در حد و اندازه یک جشنواره‌اند، نمایشگاهی قابل قبول به نظرمی رسد اما نو نبودن اغلب آثار به نمایش در آمده در آن یادآور بخش هنرمندان مدعو در جشنواره‌های پیشین هنرهای تجسمی فجر و البته در وسعتی بزرگ‌تر است که همیشه به عنوان بخش جنبی در کنار بخش رقابتی و اصلی جشنواره برگزار می‌شد. به این ترتیب جشنواره هفتم تجسمی فجر به لحاظ حرفه‌ای بودن آثار، به جشنواره‌ای ایده آل نزدیک است، اما به دلیل گردآوری آثاری که وسعت زمانی از یک سال اخیر تا بیش از سه دهۀ اخیر را در بخش‌های مختلف آن در بر می‌گیرد، در تعریف یک جشنوارۀ سالانه نمی‌گنجد و توقعات را به طور کامل برآورده نمی‌کند. در جشنواره هفتم جای خالی آثاررقابتی خلق شده در یک سال گذشته که می‌توانست کارنامه و برآوردی ازفعالیت یک ساله هنرهای تجسمی کشور باشد، کاملاً احساس می‌شود.
