نمایشگاه رضا لواسانی با عنوان «پرده» در اثر
حقیقت طراحی
به قلم حافظ روحانی
در هنر معاصر ایران، رضا لواسانی چهره‌ای یگانه به‌حساب میآید؛ پیش از هر چیز به واسطه‌ی تکنیک منحصر به فرد و ویژه‌اش در طراحی و اجرای مجسمه‌های غول‌پیکر با پاپیه‌ماشه که معمولاً ابعاد، جزئیات و ریزه‌کاری‌های‌شان بیننده را محصور می‌کند. اما این تنها دلیل یگانگی او به عنوان یک هنرمند نیست؛ اگر جدیت را یک کیفیت در پرداخت و اجرای اثر هنری و کار هنرمندانه قلم‌داد کنیم، آثار رضا لواسانی را باید جدی و باکیفیت ارزیابی کرد، شاید از آن‌رو که بیش از هر هنرمند دیگری با جدیت و وسواس کار می‌کند.
نمایشگاه اخیر رضا لواسانی (متولد ۱۳۴۰)، از این نظر که وجه تازه‌ای از آثار او را نمایش می‌دهد، یک اتفاق است؛ به واقع به‌جز یک مجسمه‌ی پاپیه‌ماشه که به شیوه و سیاق همیشگی لواسانی به نمایش درآمده، سایر آثار این مجموعه‌ی جدید حکایت از تجربه‌ای نو دارد. برای هنرمندی که پیش‌تر از اهمیت طراحی سخن گفته بود، مجموعه‌ی جدید (طراحی با سوزن بر روی مقوا) نوعی تازه از طراحی است انگار و جستجوی امکانات تازه‌ی بیان بصری.
هر چند که مجموعه‌ی مجسمه‌های لواسانی معمولاً از محبوبیت بیش‌تری بین علاقه‌مندان و خریداران آثار هنری برخوردارند، اما هنرمند در دو نمایشگاه اخیرش در اثر ترجیح داده تا بیش‌تر طراحی‌های‌اش را نمایش دهد؛ انگار که به عنوان یک هنرمند پژوهش در ریشه‌های بیان هنری و نمایش آن‌ها بیش از پرداختن به مجسمه‌های بزرگ برای‌اش گیرایی دارند. به واقع بعد از نمایشگاه جاه‌طلبانه‌ای که لواسانی به سال ۱۳۹۳ برگزار کرد و شامل یک میز بزرگ با جزئیات فراوان بود، انگار هنرمند به سراغ طراحی و سرمنشأ بیان هنری رفته یا لااقل این بخش از تولیدات هنری‌اش را نمایش داده است.
از یک‌سو «پرده» (عنوان نمایشگاه اخیر لواسانی در اثر) کوششی برای کشف و بازیابی مفهوم طراحی در شکل بنیادی است، یعنی جستجوی نخستین مفاهیم اصلی هنر بصری مثل خط و نقطه که به شکلی عینی ارائه می‌شود. در آثار طراحی خطوط از طریق نقاط ریز و متعددی خلق شده که با سوزن بر روی مقوا ایجاد شده‌اند، خطوط و نقاطی که برای دیدن‌شان مجبورید به مقواهای بزرگ هنرمند نزدیک شوید. در دو اثری که بر روی مقوای سفید اجرا شده‌اند، می‌توان نقوش را از دورتر هم تشخیص داد، اما در دو اثری که با مقوای تیره کار شده‌اند، کم‌و‌بیش از دور چیزی زیادی به چشم نمی‌آید. پس هنرمند به این طریق و با استفاده از این روش ما را وادار می‌کند تا به مقواهای بزرگش نزدیک شویم تا جزئیات نقوش را ببینیم. به این روش او را مجبور می‌کند تا کلیت طرح را فراموش کنیم تا جزئیات و ریزه‌کاری‌های اجرای هنری که همان نقش‌ها ست را ببینیم تا تأکیدی باشد بر مفهوم طراحی که همواره برای‌اش اهمیت داشته است.
پس از میز ضیافتی که لواسانی در اثر به نمایش گذاشته بود به نظر می‌رسد که بخش عمده‌ای از مفاهیم و نظریات هنرمند در باب مسائل کلی‌تر زندگی بیان شدند؛ نمایشگاهی که از یک طرف به عنوان یک چیدمان به نمایش درآمد، اما با جزئی‌نگری فراوان، لواسانی تک‌تک عناصر بصری را در کنار هم و بر روی میز چیده بود تا به یک نظام نشانگانی برسد، نظامی که بر مبنای جزئیات و نقوش از بیان بصری‌ای تبعیت می‌کردند که او خود در طول سال‌ها، به‌شخصه ساخته بود. حالا انگار او این فرصت را یافته تا با فراغت از بیان هنری (آن‌چنان که در نمایش میز ضیافت کرده بود) به سراغ جزئیات آن‌چیزی برود که خودش نقش می‌خواند و از آن به عنوان یکی از پایه‌های بیان بصری نام می‌برد.
آثار جدید رضا لواسانی در نمایشگاه «پرده»، پژوهشی است در جستجوی مفهوم طراحی و کوششی برای بازیابی و ادراک نقش به عنوان یک مفهوم بنیادین بصری. رضا لواسانی در مجموعه‌ی جدید نشان می‌دهد که هم‌چنان با جزئی‌نگری و جدیت در پی کشف راه‌های تازه است و هم‌چنان آثارش را بر مبنای یک بیان بصری شخصی استوار می‌کند. از این منظر بی‌تردید لواسانی هنرمندی منحصر به فرد است که نه فقط به واسطه‌ی تکنیک ستایش‌برانگیزش در طراحی و اجرای مجسمه‌های عظیم پاپیه‌ماشه شناخته می‌شود که در عین‌حال با جستجوی خستگی‌ناپذیر در کشف و ادراک نو از مفاهیم بنیادین تجسمی ما را به دنبال خود می‌کشاند. جایی که نقش، جزئیات و موتیف‌های بصری ما را با جهانی اسطوره‌ای رودرو می‌کنند که انگار توسط خود رضا لواسانی خلق شده، اما بیان‌گر همه‌ی تاریخ گذشته‌ی ما به عنوان انسان است.
نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پیکره‌های جنبشی آرش فاتح | مرور گذشته و راه‌های جدید
پیکره‌های جنبشی آرش فاتح در گالری ویستا مرور گذشته و راه‌های جدید سایت تندیس به قلم حافظ روحانی تجربیات، آرش فاتح، طیف وسیعی از سؤالات و مسائل گوناگون مجسمه‌سازی را شامل می‌شود؛ از رابطه‌ی حجم با فضا گرفته، تا نسبت بین مواد کار مختلف از چوب گرفته تا فلز، از نوع مواجهه‌ی هنرمند با حجم و میزان دستکاری در ماده‌ی کار گرفته تا حتی شکل ارائه. آرش فاتح در طول چند ساله‌ی گذشته، نشان داده که کم‌و‌بیش با همه‌ی این […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مجسمه‌های امیر خشنودی، این دل مجنون در گالری سهراب
نمایشگاه آثار امیر خوشنودی، با عنوان «این دل مجنون» در سهراب احساس سخنان تکراری بر زبان می‌آورد سایت تندیس به قلم حافظ روحانی آثار امیر خوشنودی، در مضمون فاقد پیچیدگی است؛ لااقل در هنر معاصر که صراحت در بیان مضمون به کرات دیده شده و حتی مورد تأیید است، این ویژگی یک امتیاز محسوب می‌شود. بیننده با تماشای آثار او کم‌و‌بیش به سرعت مضمون و حتی معنی را درمی‌یابد، متوجه کارکرد فرم و نسبت آن با مضمون شده و ویژگی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
تضادها و تعارض‌ها در نقاشی‌های ندا راهی با عنوان حق به شهر
نمایشگاه آثار ندا راهی، تحت عنوان «حق به شهر» در گالری خط سفید تضادها و تعارض‌ها سایت تندیس به قلم حافظ روحانی هر چند در نوشته‌ی نمایشگاه آثار ندا راهی در خط سفید تحت عنوان «حق به شهر»، به قلم هادی مؤمنی بیش‌تر بر وجه انتزاعی آثار او و تقابل‌شان با تنها عنصر بصری عینی یعنی اگزوز تأکید شده و مؤمنی از طریق تأکید بر این تقابل مابین نقاشی انتزاعی و نقاشی فیگوراتیو در تلاش بوده تا آثار این هنرمند […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم حافظ روحانی
حافظ روحانی منتقد، مترجم و روزنامه‌نگار حوزه تجسمی و سینما است. او با بیش از ده سال سابقه همکاری با روزنامه ها و مجلات معتبری چون روزنامه شرق، روزنامه اعتماد، روزنامه وقایع اتفاقیه، مجله تندیس و… بیش از سه سال است که با سایت تندیس همکاری می‌کند و متخصص در زمینه تحلیل و نقد هنرمندان حوزه تجسمی به شمار میآید. همچنین به مدت دو سال و نیم به عنوان منتقد در برنامه هنرنامه شبکه چهار سیما همکاری داشته است.
