تعلیق

یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی» در گالری والی

آوام مگ به قلم جاوید رمضانی

«سیاوش حاتم‌آبادی»، هنرمند جوانی است که تجارب بسیاری را در حوزه‌ی نقاشی، گرافیک و موسیقی دارد. آشنایی من با او به نمایش آثارش در گالری «ایوان» باز‌می‌گردد؛ این نمایشگاه با عنوان «سینکرونیسیتی» استوار بر مفهوم «اتفاق» در جریان تولید اثر هنری و مدیای غالب نقاشی بود.

توجه هنرمند به مفهوم «اتفاق»، فارغ از نگاه فلسفی به رویداد است؛ آن‌چنان‌که در نمایشگاه جدید او با عنوان «حفره» در گالری «والی»، تنها سعی در استفاده از تجلیات چند‌بعدی و چند‌رسانه‌ای یک «اتفاق» دارد.

در بدو ورود به نمایشگاه، مخاطب با فرمی چشم‌مانند یا فرمی ملهم از چشم انسان مواجه می‌شود. این فرم، سازه‌ای وسیع و گسترده متشکل از صفحات آلومینیومی و فلزی براق در ساحتی مینیمالیستی و بسیار دقیق به‌ همراه ساختی درخشان است.

در مقابلِ این حجم بزرگ که عرض سالن را کاملاً پوشانده است، تصاویری به وسیله‌ی یک پروژکتور در حال پخش است که این صفحات معلق و منسجم و دقیق را به تلألو وا می‌دارد.

حاتم‌آبادی با ساخت موسیقی‌ای مناسب و دقیق، همراه با بهره‌گیری از بازتابِ تصویر نقاشی‌ها بر روی این سازه، سعی در تولید روایتی «آپوکالیپسویی» از داستان آفرینش انسان بر روند این پدیده‌ی «آرکائیک» و همیشه‌حاضر در ذهن انسان دارد.

زمانی‌که به اجزای حجم ساخته‌شده توسط هنرمند می‌نگریستم، به یاد آثار مینیمالیستی «رافائل سوتو» و «کروز دیز»، هنرمندان مینیمال دهه‌ی هفتاد، افتادم. پس از هنرمند آمریکایی، «الکساندر کالدر»، ساخت اشیاء هنری که با نیروی مکانیکی به جنبش در‌می‌آمدند، گسترش یافتند؛ به ‌گونه‌ای‌ که «دوشان» هم سعی در تولید این اشیاء هنری داشت. تجدید حیات این اشیاء متحرک را باید مدیون آثار کروز دیز و رافائل سوتو دانست؛ البته با این تفاوت که آنان سعی در تجمیع تحرکات بصری با رنگ و نور داشتند. سوتو تحت تأثیر «پیت موندریان» و «مالویچ» واحدهای ساختاری مرتب و منظمی را با ریتم حرکتیِ چشم‌نواز و کیفیتی نقاشانه ارائه کرد که در تخیل بیننده هم‌چون فضای گسترده و بی‌نهایت ساکن تصویر می‌شد. تولید فضای معلق و پرده‌های بزرگ مرکب از سطوح عمودی و افقی، بازگشتی به هنر ساختارگرای اوایل قرن بیستم و جنبش مینیمالیسم بود؛ اما این غایت‌های بدون غایت، در حرکت بصری نمود یافته بودند؛ چیزی وسیع‌تر از هنر «آپ‌آرت» بدون توسل به ترفندهای علمِ دیدن.

اثر حاتم‌آبادی حالت‌های تأثیرگذار و اکسپرسیو را در بستری از حجم مینیمال به کمک نور، تصویر و حرکت ایجاد می‌کند‌ که ریشه‌ی آ‌ن‌ را باید در هنرمندان دهه‌ی هفتاد جست.

مخاطب در بدو ورود به سالنی تاریک، با چشمی پرتلألو و عظیم مواجه می‌شود؛ نشانه‌ای بینامتنی که به امپراطوری ادراک بصری و تقدم آن بر دیگر احساسات ملموس انسانی توجه دارد. این رویکرد به رسانه‌های متفاوت، می‌تواند حاصل نگاهی خلاق، شفاف و به‌دور از قالب‌های متداول هنر و زبان بصری باشد؛ و از سوی دیگر گواه استغنای هنرمند نسبت به مفاهیم از‌پیش‌تعریف‌شده‌ی فضای هنر معاصر است.

ساخت دقیق موسیقی برای ایجاد فضای متافیزیکی، رویکرد به انگاره‌های مینیمالیستی و اکسپرسیو، هم‌چنان ویژگی مفهومی (کانسپچوال) ‌از مختصات تکینکی این نمایش است. فقدان بیانیه‌ی مشخص و هدفمند، هنرمند را در ساحت آثار گذشته‌اش قرار می‌دهد که این به‌معنای جست‌وجو برای تبیین «اتفاق» در جریان تداوم آثار هنری است.

آن‌چه امروزه «رویداد» می‌نامیم، باید با مفهوم «اتفاق» هم‌سو باشد تا شاکله و جوهر اثر پدیدار شود؛ رویداد بسترساز دریافت ایده‌هایی است که منجر به ثبت و مشاهده‌ی آن می‌شود؛ آن‌چه نمایش هنرمند را دچار مخاطره می‌کند، عدم بازتاب امر نهایی است. هنرمند بیشتر محو در تبیین قدر و تقدیر از منظر متافیزیک است؛ از این‌رو به‌کاربردن واژه‌ی «ویدئو آرت» به این اثر دارای مخاطراتی است؛ نخستین نکته توجه بیش از حد به زیبایی‌شناسی دکوراتیو و جریان نمایشی در تصاویر نهایی است؛ و هم‌چنین عدم عزیمت هنرمند از تصاویر واقع‌گرایانه.

اما باید اعتراف نمود که فضای بیان‌گرا به‌خوبی سامان‌ یافته تا تجربه‌ی زیبایی‌شناسی مخاطبان را غنا بخشد.

مخاطب در برخورد با این اثر، احساسی از روایتی پنهان را تجربه می‌کند؛ بدون داشتن کدهای تصویری واقع‌گرایانه و پیشینی‌. هم‌آغوشی نور، صدا و فرم، مجموعه‌ای تجریدی را سامان می‌دهد که تأمل‌برانگیز است و مخاطب در خلسه و جذبه‌ی این فضا غرق می‌شود و لذتی وافر را از این سیر حس می‌کند. تأثیر تماشای این اثر تا مدت‌ها به‌صورت تصاویری زیبا و بی‌نهایت تداوم خواهد داشت. بی‌شک از این منظر، صداقت هنرمند به دریافت شفاف او از لحظات کشف و شهود درونی آشکار است.

نقد نمایشگاه‌های دیگر به همین قلم را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

تعلیق | یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی»

تعلیق

یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی» در گالری والی

آوام مگ به قلم جاوید رمضانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ