گرافیک چشم‌نواز

نمایشگاه محسن حیدری در اعتماد نگارستان

آوام مگ به قلم: حافظ روحانی

محسن حیدری در نوشته‌ای کوتاه بر دیوار اعتماد نگارستان با اشاره به مارک روتکو ما را به یک سنت نقاشی ارجاع می‌دهد؛ نقاشان مکتب نیویورک که آثار انتزاعی‌شان در میانه‌ی سده‌ی گذشته‌ی میلادی از نقاط اوج نقاشی این قرن به حساب می‌آید. هر چند شاید روتکو، نقاش روسی‌الاصل این جریان نقاشی مثال مناسبی برای قیاس نباشد، ولی آن‌چه حیدری در مجموعه‌ی جدیدش کرده، با وجود اشاراتی به سنت نقاشی انتزاعی ملهم از مکتب نیویورک عدولی از این جریان هم به حساب می‌آید که حساب او و آثارش را از این جریان جدا می‌کند.

تکنیک حیدری در عمده‌ی آثار جوهر بر روی بوم پرداخت نشده است که حس و حالی دوگانه را به آثار می‌دهد که از یک‌سو بر کنترل رخدادهای اتفاقی بر سطح بوم استوار است و از سوی دیگر با حذف رنگ‌ها و محدود کردن دایره‌ی رنگی به مشکیِ جوهر و خاکی بومِ پرداخت نشده بر وجه گرافیکی آثار می‌افزاید. محصول به دست آمده در عمده‌ی آثار نقاشی‌هایی چشم‌نواز است که وجه تزئینی‌شان غالب است که شاید مهم‌ترین دلیل در عدول نقاش از راه نقاشان مکتب نیویورک هم همین تأکید بر وجه تزئینی باشد. با این‌حال می‌توان رگه‌هایی از تأثیر نقاشان موسوم به میدان رنگی و یا نقاشان معروف به نقاشان انتزاع پسانقاشانه را در آثار حیدری دید.

از سوی دیگر اما نوشته‌ای دیگر از نقاش که در ابتدای کاتالوگ نمایشگاه هم منتشر شده، باز تکرار بخشی از آموزه‌های نقاشان مکتب نیویورک است؛ «خلق تصویری نو و تازه… بداهگی… کنش لحظه‌ای… نظم دادن انرژی‌های احساسی در سکونی ساده …» و البته نکته‌ی پایانی یادداشت: «… در این مسیر همواره موضوع را از خود دور می‌دارم». به نظر می‌رسد که نکته‌ی پایانی بیش‌تر اشاره به یک نگاه به نقاشی باشد که با خودانگیختگی، کنش لحظه‌ای و … همراه و قرین است. به این معنی که اشاره به شکلی از تصویرسازی دارد که هنرمند فارغ از مفاهیم، باورها، اعتقادات دست به خلق اثر هنری می‌زند که بیش‌تر بیان‌گر حسی از خودانگیختگی همراه با بداهه است که قرار است آن‌چه نقاش انرژی‌های احساسی می‌نامد را در سکونی ساده نظم دهد. شاید به واسطه‌ی همین سلسله مفاهیم باشد که نقاش کار خود را به روتکو مربوط دانسته که کم‌و‌بیش از همین مکانیزم پیروی می‌کرد، با این تفاوت که در آثار او رنگ ماده‌ی اصلی کار بود و در آثار حیدری تباین گرافیکی میان فضای تیره و پس‌زمینه‌ی روشن، ماده‌ی اصلی کار نقاش است.

اگر قرار بر خلق تصاویر نو و تازه باشد (آن‌چنان که نقاش آن را به مثابه تلاشش در نقاشی می‌خواند) به سختی بتوان آثار او را موفق نامید. این جمله به این معنی نیست که نقاش مطلقاً موفق نیست؛ در تعدادی از آثار او موفق شده به تصاویری بدیع و فضاهایی نو دست یابد که نمونه‌اش را در آثار کم‌تر هنرمندی دیده‌ایم. ولی تعداد این آثار به نسبت سایر آثار هنرمند که بسیار تحت‌تأثیر آثار دیگر نقاشان انتزاعی داخلی و غیرایرانی است، چندان زیاد نیست. از این جهت آثار او را می‌توان ادامه‌ی یک سنت در نقاشی انتزاعی نامید، بی‌آن‌که تغییر چندانی در این سنت داده باشد یا راه‌های تازه‌تری را مقابل ‌مان گشوده باشد.

از سوی دیگر وجوه تزئینی و چشم‌نواز آثار تصور بداهگی و کنش لحظه‌ای را بسیار مشکل می‌کند. به نظر می‌رسد که آن‌چه هنرمند کرده (لااقل در آثار بزرگ‌تر) با در نظر گرفتن اصولی چون ضرب‌آهنگ، تکرار و تباین میان تیرگی و روشنی خلق شده‌اند؛ از این جنبه به نظر نمی‌رسد که هنرمند آن‌چنان در پی خلق تصاویری بر مبنای بداهه یا کنش لحظه‌ای بوده باشد بلکه به نظر می‌رسد که آن‌چه در مقابل چشمان‌مان می‌بینیم اتفاقاً بیش‌تر نتیجه و حاصل کنترل اتفاقات لحظه‌ای به هدف دست یافتن به تصاویری چشم‌نواز و زیبا با وجه قدرتمند تزئینی است. پس به تردید بتوان آثار او را حاصل بداهه یا کنش لحظه‌ای دانست. یا حتی نتایج را آن‌چنان نو و تازه ارزیابی کرد.

با این‌حال آثار محسن حیدری در اعتماد نگارستان بی‌شک چشم‌نواز هستند و می‌توانند بیننده را با حظ بصر همراه می‌کنند. از این جنبه می‌توان او را هنرمندی باسلیقه و دقیق دانست که به خوبی می‌تواند بیننده را شیفته کند. از این جنبه نمایشگاه او البته موفق است، ولی اگر آن‌چنان که گفته تلاشش را خلق تصاویری نو و تازه در نظر بگیریم، سخت بتوان آثارش را واجد این ویژگی دانست.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

گرافیک چشم‌نواز | محسن حیدری در اعتماد نگارستان

نمایشگاه محسن حیدری در اعتماد نگارستان

گرافیک چشم‌نواز

آوام مگ به قلم: حافظ روحانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ