یادداشتی بر سکوت فائزه قجاوند در گالری ایده

نقد نمایشگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم مریم روشن‌فکر

افلاطون جزو اولین کسانی بود که هنر را به مراتب متعددی تقسیم کرد و هر یک را به نوع خود ارزش گذاری نمود. پوئسیس یکی از این گونه‌ها است که به معنی شاعرانگی ست این واژه در لغت به معنی ساختن از چیزی است که پیش از آن وجود نداشته است. اگر به معنای شعر توجه کنیم تاثیرات احساسات درونی انسانی بر ارائه تعبیر از جهان بیرونی، جوهر و استخوان بندی شعر است. در شعر منویات، تخیلات، احساسات و بسیاری از مفاهیم تجریدی دیگر به واسطه کلمه تصویر حجم و غیره به عینیت در می آیند.شاعرانگی در هنر قرن‌ها و شاید بتوان گفت از آن روز که انسان سعی در پر کردن فاصله جهان خیال و دنیای واقعی نمود وجود داشته است. بخصوص ما ایرانیان میراث‌دار گنجینه‌ای عظیم از هنر شاعرانه هستیم. در غرب نیز پس از دوران هنر کلاسیک رمانتیک‌ها با شعار برتری احساسات و هیجانات درونی انسانی پا به عرصه هنر گذاشتند هرچند نمی‌توان گفت آنان آغازگر جریان شاعرانگی در هنر غرب بودند اما توجه این مکتب به احساسات انسانی، ارزش گذاری به ادراک انسان و معیار قرار دادن آن برای درک جهان روشی بود که در آن انسان و درون او محور، و بازتاب آن هنر بود.

در نمایشگاهی که فائزه قجاوند در گالری ایده به تماشا گذاشته نگاه شاعرانه او از اولین عنصر مقدس یعنی آب به وجودآورنده فضایی مملو از حساسیت فرمی و شاعرانگی است. قجاوند عکس‌های خود را به صورت سیاه و سفید ارائه داده است امکانی که با حذف رنگ مکانی برای عرض اندام ترکیب‌بندی فراهم می‌کند. آثار قجاوند از نظر ترکیب بندی و توجه به عناصر اولیه تصویر مانند بافت روابط نقطه و خط و تعادل و توازن دلپذیر و غنی هستند. او به مانند طراحی عکاسی کرده‌است از فضای منفی و ترکیب بندی‌های شرق دور مانند نقاشی‌های چین و ژاپن بهره کافی برده و عناصر جزئی را با دقتی بی نظیر در تصویر جانمایی کرده است.

او همچنین از بافت برای تلطیف و فضاسازی بهره برده و به واسطه همه این انتخاب‌ها تصاویری به غایت شاعرانه آفریده که در گفتمان‌ای شخصی و روایی قرار می گیرند. روایت او از جایی آغاز می شود که در کنار عکس‌ها بر روی دیوار مکان عکسبرداری قید شده: برکه ای در شهری و دریاچه ای در جایی دیگر…قجاوند به این ترتیب برای تصاویر رها، شاعرانه و بی مکان خود نقطه اتصال یعنی مکان تعریف نموده و به این ترتیب سعی دارد بین خود و جهان درون عکس ها فاصله‌ی عقلانی ایجاد کند.

او سعی می کند خوانش شاعرانه تصاویرش را کمی کمرنگ تر کند و لنگری به تخیل بیننده متصل کند که آن را در مکانی خاص ثابت نگه می‌دارد و با افزودن دلالت‌های مکانی به عکس‌هایی انتزاعی و بدون شاخصه آن‌ها را از فضای شاعرانه به سمت فضای انتقادی‌تر راهنمایی می‌کند این رویکرد هر چند لذت خالصانه مخاطب را در برخورد با آثار مخدوش می‌سازد اما برای او پرسش ایجاد می‌کند و به این ترتیب ماندگاری آن را در ذهن افزایش می دهد.

قجاوند دارای مدرک کارشناسی عکاسی است و دانشجوی کارشناسی ارشد او مجموعه سکوت را به عنوان بخشی از مجموعه بزرگتری که به عناصر چهارگانه می پردازد در اولین نمایشگاه خود در گالری ایده به تماشا گذاشته، عکس‌های این مجموعه به صورت دیجیتال و به ندرت آنالوگ عکاسی شده. هرچند، توجه او به استفاده بهتر از امکانات عکاسی آنالوگ و فیلمی و عکاسی با دوربین‌های قطع متوسط و بزرگ می‌توانست تاثیرات فرمی آثار را دو چندان کند و بر کیفیت و هیبت آثار بیافزاید زیرا چه در آثار و چه در توجه به ظرافت‌هایی مانند ساخت موسیقی ویژه برای نمایشگاه و توجه او به اهمیت فضاسازی، پیداست که او دارای قریحه لطیف و حساسیت بالا نسبت به فرم است.

قجاوند در این مجموعه رویکردی ساده را در کارنما و ارائه در پیش گرفته و به این ترتیب پیچیدگی بیشتری را که در درون ذهنش می گذرد در سکوت تصاویر پنهان کرده، همچنین عنوان «سکوت» که او برای این نمایشگاه برگزیده نشان می‌دهد که در پس تصاویر ساکت تلاطمی مخفی در جریان است.

نقدهای دیگر به همین قلم:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

یادداشتی بر سکوت فائزه قجاوند در گالری ایده

یادداشتی بر سکوت فائزه قجاوند در گالری ایده

نقد نمایشگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم مریم روشن‌فکر

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ