آنچه در رقابت بین چهار ابر دیلر هنری رخ می‌دهد
پول‌های زیاد، ابردیلرها و صعود هنر معاصر[۱]
معرفی کتاب رونق (Boom) | قسمت سوم
نوشته: مایکل اشنیرسون[۲]
مجله هنرهای تجسمی آوام: ترجمه نیما ابطحی
همیشه رقابت فراوانی بین حدود ۳۰۰ شرکت‌کننده در آرت بازل وجود داشته است و شاید شدیدترین رقابت بین چهار ابر دیلر هنری رخ می‌دهد که میزان فروششان به‌مراتب بیشتر از دیگران است. دیوید زوئیرنر[۳] از گالری زوئیرنر، ایوان ورث[۴] از هاوزر اند ورث[۵]، آرنه گلیمچر[۶] و پسرش مارک از گالری پیس[۷] و گگوسیان. این‌ها گالری‌هایی بودند که میزان فروش سالیانه آن‌ها بیش از صدها میلیون دلار بود. در این میان گگوسیان به داشتن بیشترین فروش شهره بود: حدود یک میلیارد دلار در سال. فروش سالانه دیگران در حدود ۲۵۰ میلیون دلار بود، هرچند که ادعا می‌کردند فروششان بسیار فراتر از این رقم‌ها باشد. گفته می‌شد که آرنه و مارک گلیمچر در سال ۲۰۱۷ یکی از بهترین سال‌های خود را پشت سر گذاشته‌اند. آن‌ها در پایان همان سال اعلام کردند که رکورد یک میلیارد دلار را شکسته و گگوسیان را پشت سر گذاشته‌اند. چه کسی می‌دانست؟ هر چهار ابر گالری به‌صورت کاملاً خصوصی اداره می‌شوند و گزارش‌های سود و عملکرد آن‌ها کاملاً مخفیانه است.
برای حدود یک ساعت قبل از باز شدن درب‌های نمایشگاه در صبح روز سه‌شنبه، بازدیدکنندگان وی‌‌آی‌پی در میدان مرکزی و روباز مسه پلاتزای بازل جمع و در حال نوشیدن شامپاین و ملاقات با دوستان قدیمی خود هستند. تقریباً تک‌تک خانم‌ها یک کیف آخرین‌مدل از طراحان به نام به دست گرفته‌اند و شاید تمامی مردان هم کت‌وشلوار و یا کت تک لینن گشاد، بدون کراوات یا پاپیون به تن دارند. باوجود بغل کردن‌ها و ماچ و بوس‌هایی که به سمت یکدیگر ارسال می‌کنند حسی عجیب از عجله و رقابت در فضا احساس می‌شود. این گروه، وی‌‌آی‌پی های معمولی به شمار نمی‌روند، آن‌ها چنانچه از کارت‌های ورودی‌شان هم معلوم است مهم‌ترین دسته از گروه افراد وی‌‌آی‌پی هستند. بعد از باز شدن درها در ساعت ۱۱ صبح، هیچ‌کس به سمت آن‌ها هجوم نمی‌برد اما در کمتر از سه یا چهار دقیقه تقریباً تمامی حاضرین به داخل سالن و به سمت غرفه دیلرهای موردعلاقه خود رفته‌اند. در این دنیای خاص و کمیاب افراد شناخته‌شده و مشهور زیادی نیز حضور دارند. مالک سابق حراجی و مشاور حال حاضر هنر، سیمون دو پری[۸] بلندقد و لاغراندام که شبیه به اعضای گروه اوریا هیپ است در اثر ازدحام افرادی که روی پنجه‌هایشان سرک می‌کشند تعادلش را از دست می‌دهد. دان و مرا روبل[۹]، مجموعه‌داران ساکن میامی که موزه‌ای نیز با نام خود دارند، به دنبال آثاری خوب برای خرید می‌گردند؛ کاری به‌مراتب سخت‌تر از زمانی است که آن‌ها در میانه دهه ۱۹۶۰ شروع به جمع‌آوری آثار هنری کردند. امی کاپلاتزو[۱۰] از ساتبیز هم حضور دارد، ازجمله اشخاصی که افراد زیادی او را دنبال می‌کنند. کاپلاتزو ترکیبی است از فریبندگی و اعتمادبه‌نفس بسیار بالا. معروف است که او با میلیاردر روس جوانی تماس گرفته و خیلی جدی به او گفته است که چمدان خود را برای سفر شبانه به پاریس و دیدن و حتی خریدن یک نقاشی دیدنی ببندد، چراکه در غیر این صورت نقاشی موردنظر به مجموعه‌دار دیگری که روز بعد به پاریس می‌رسید فروخته می‌شد. میلیاردر جوان، به‌سرعت سوار بر هواپیما به آنجا رفته و نقاشی در دست به خانه بازگشته بود.
موتور محرکه نمایشگاه امسال فروش رکوردشکنانه اثری از ژان میشل باسکیت[۱۱] به قیمت ۱۱۰/۰۵ میلیون دلار به فاصله یک ماه قبل از نمایشگاه بود. این مبلغ بالاترین رقمی بود که تا آن تاریخ برای اثری از یک هنرمند آمریکایی پرداخت شده بود و رکورد اندی وارهول برای اثر تصادف ماشین نقره‌ای (فاجعه دوگانه) را که در سال ۲۰۱۳ به قیمت ۱۰۵/۴ میلیون دلار به فروش رسیده بود، جابجا کرده بود. خریدار اثر باسکیت یوزاکو مائزاوا[۱۲] میلیاردر ژاپنی و از فعالین حوزه تجارت الکترونیک بود، شخصی که سال قبل و تنها طی دو روز ۹۸ میلیون دلار برای خرید چند اثر هنری ازجمله اثر دیگری از باسکیت که به مبلغ ۵۷/۳ میلیون دلار به فروش رفت خرج کرده بود. در طول زندگی حرفه‌ای کوتاهش طی دهه ۱۹۸۰، باسکیت آثارش را به قیمت‌هایی حتی پایین‌تر از ۱/۰۰۰ دلار نیز فروخته بود. درمجموع ۸ اثر از باسکیت با مجموع قیمت ۸۹ میلیون دلار برای فروش در آرت بازل ۲۰۱۷ ارائه‌شده بود. مشخصاً این بازل، بازل باسکیت بود.[۱۳]
گگوسیان در آن نمایشگاه باسکیتی برای فروش نداشت و او چنانچه بعدها خودش نیز اعتراف می‌کند، ترکیبی نه‌چندان درست را با خود به آن نمایشگاه برده بود. بااین‌حال کارهای دیگری از سایر ستاره‌هایش مانند یک اثر از آثار نوشته‌ای اد روشا[۱۴]، یک اثر از سری کارهای استتار وارهول و یک تی تی از آثار جف کونز که نوعی پرنده شبیه به اسباب‌بازی‌های باد کردنی بود اما درواقع از جنس فولاد ضدزنگ بسیار براق ساخته شده بود، به همراه داشت.
اثری که نظر بسیاری را به خود جلب می‌کرد، یک جفت مجسمه مومی بزرگ اثر اورس فیشر[۱۵] از دیلر مشهور سوئیسی برونو بیشوفبرگر و همسرش یویو[۱۶] بود که به‌صورت وهم‌انگیزی رنگ‌آمیزی شده بودند. درواقع اثر برونو و یویو یک شمع بزرگ بود. فیشر ۴۴ ساله یکی از هنرمندان شاخص سوئیس بود و گگوسیان با اعتمادبه‌نفس بالا، قیمت ۹۵۰،۰۰۰ دلار را برای آن اثر تعیین کرده بود. احتمالاً خریدار اثر، هر کس که باشد، روزی این شمع را روشن می‌کرد و می‌نشست تا شاهد فروافتادن قطرات شمع به‌عنوان شاهدی سوزناک از گذر زمان باشد. البته جایگزین کردن شمع‌ها به قیمت ۵۰،۰۰۰ دلار نیز امکان‌پذیر بود.
برای لحظاتی، بازدیدکنندگان برای ورود به غرفه گگوسیان مردد به نظر می‌رسیدند؛ درحالی‌که خود او هم کمی دورتر باحالتی که انگار سعی در دور کردن افراد مزاحم داشت ایستاده بود. در این حین یکی از بازدیدکنندگان از او پرسید که آیا خوش‌بین است و او باحالتی نه‌چندان خوشایند جواب داد: «یک ساعت بعد بپرسید.»
ادامه در قسمت بعدی …
* کتاب رونق توسط نشر آوام سرا در دست چاپ است.
قسمت های قبل از معرفی این کتاب را اینجا دنبال کنید:
بزرکترین مجموعه‌داران هنری چگونه بوجود می‌آیند و قدرتمندترین دیلر دنیا کیست؟
لری گگوسیان و شلوغ‌بازی در هنر
مقدمه‌ای در معرفی این کتاب به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:
مقدمه‌ای بر کتاب رونق | چه کسانی بازار هنر معاصر را شکل دادند؟
پی‌نوشت:
[۱] -mad money, mega dealers, and the rise of contemporary art
[۲] – Michael Beahan Shnayerso
[۳]-David Zwirner
[۴]– Iwan Wirth
[۵]-Hauser & Wirth
[۶]– Arne Glimcher
[۷] – Pace Gallery
[۸] – Simon de Pury
[۹] – Don and Mera Rubell
[۱۰] – Amy Cappellazzo
[۱۱] – Jean-Michel Basquiat
[۱۲] – Yusaku Maezawa
[۱۳] – Julia Halperin, “Here Are All the Basquiats at Art Basel, Worth a Combined $89 Million,”Artnet News, June 14, 2017,
https://news.artnet.com/market/here-are-all-the-many-basquiats-at-art-basel-991865.
[۱۴]– Ed Ruscha
[۱۵] – Urs Fischer
[۱۶] – Bruno Bischofberger and his wife, Yoyo
