خاندان مدیچی نخستین مجموعه‌داران عصر رنسانس در ایتالیا
خلاصه کتاب مبانی موزه داری |قسمت هفتم
انتشارات سمت | دکتر یوسف منصورزاده، ابوالقاسم حاتمی
مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص آزاده حاج اسفندیاری
خاستگاه رنسانس، ایتالیا و شهر فلورانس بود و به‌سرعت در سراسر اروپا گسترش یافت. خاندان مدیچی یکی از خاندان‌های بزرگ و تأثیرگذار در رنسانس ایتالیا بود. خاندان مدیچی ابتدا توانست به‌وسیله موفقیت در تجارت و بانکداری به ثروت برسد و سپس قدرت سیاسی فلورانس را به‌دست گرفت. این امر با به قدرت رسیدن کوزیمو د مدیچی در سال ۱۴۳۴ آغاز شد. حمایت این خاندان از هنرمندان و کارهای انسان دوستانه باعث شد فلورانس به مهد رنسانس بدل شود و می‌توان آن را درزمینه‌ی شکوفایی فرهنگی رقیب یونان باستان دانست.
مدیچی‌ها در تاریخ بیشتر به خاطر حمایت از هنر شهرت دارند. حمایت مالی آن‌ها از هنرهای گوناگون و کارهای انسان دوستانه به فلورانس کمک کرد که به مرکز فرهنگی رنسانس تبدیل شود. فلورانس در آن زمان متفکران و هنرمندان زیادی را به خاطر اعتبار و شهرت حکمرانان سخاوتمندش به خود جذب کرد. همچنین در مدرسه‌هایی که با حمایت مالی مدیچی‌ها و سایرین فعالیت می‌کردند انسان‌های توانمند و ارزشمندی تربیت شدند. فلورانس در این دوران، ایدئال‌ها و فلسفه‌هایی از سرزمین‌های دور را نیز پذیرا بود و آن‌ها را در متون ادبی و آثار هنری‌اش وارد می‌کرد. بزرگ‌ترین موفقیت مدیچی‌ها در حمایتشان از هنر و معماری بود. آن‌ها بانی بسیاری از آثار هنری فلورانسی در زمان حکومتشان بودند. «جووانی دی بیچی[۱]» اولین حامی هنر در خانواده مدیچی بود و به «مازاتچو» کمک کرد و بازسازی کلیسای سن لورنزو را در سال ۱۴۱۹ به «برونِلِسکی» سپرد. کوزیموی کوچکتر نیز سفارش ساخت گنبد کلیسای جامع سانتا ماریا دل فیوره را به «فیلیپو برونلسکی» داد. او همچنین سیستم آموزشی را بسیار حمایت کرد و تأسیس «آکادمی پلاتونیک» برای مطالعه آثار باستانی به دست او انجام شد.
مهم‌ترین کسی که باید به این فهرست اضافه شود، میکل آنژ است که کارهای زیادی برای اعضای خاندان مدیچی ساخت و لورنزو از او دعوت کرد تا به مطالعه مجموعه مجسمه‌های عتیقه خانواده بپردازد. او همچنین مقبره خانوادگی مدیچی‌ها را ساخت. لورنزو به مدت هفت سال حامی لئوناردو داوینچی هم بود. درواقع او به‌نوبه خود یک هنرمند محسوب می‌شد و شعر و ترانه می‌سرود. حمایت او از هنر و ادبیات نقطه اوج حمایت‌های خانواده مدیچی به‌حساب می‌آید. بعدها در رم، پاپ‌های مدیچی این سنت خانوادگی خود را دنبال کردند و به حمایت از هنرمندان شهر پرداختند. پاپ لئوی دهم کارهای زیادی به رافائل سفارش داده است.
اولیس آلدرواندی[۲] مجموعه‌دار قرن شانزده ایتالیا
اولیس آلدرواندی باوجود مطالعه در رشته‌های حقوق، پزشکی و فلسفه‌ی طبیعی، اولین مجموعه‌ی گیاه‌شناسی را در ایتالیا تأسیس کرد. وی به دنیای باستان و عتیقه علاقه‌مند بود و شهرت وی به خاطر مجموعه‌ی بسیار ارزشمند علمی بود که درزمینه‌ی گونه‌های گیاهی و جانوری صورت گرفته بود. وی مجموعه‌ی زیست‌شناسی خود را بر اساس سیستم طبقه‌بندی خود به‌صورت یک موزه تنظیم کرد که پس از مرگش به شهر بولوگنا واگذار شد.
هانس اسلون[۳] بزرگ‌ترین مجموعه‌دار قرن ۱۸ در انگلستان
هانس اسلون پزشک، داروساز، فیزیکدان، دانشمند و بزرگ‌ترین مجموعه‌دار قرن هجدهم انگلستان و بنیان‌گذار موزهی بریتانیا است که اصالتاً ایرلندی است. مجموعه‌های او شامل گونه‌های گیاهی و حیوانی، عتیقه، سکه‌های قدیمی و دیگر اشیای زمان وی بود. مجموعه‌های وی بنیاد موزهی بریتانیا و موزهی تاریخ طبیعی لندن گردید. زندگی اسلون ازنظر سیاسی با حرکت‌های جمهوری‌خواهی و سلطنت چارلز دوم و ازنظر علمی با اسحاق نیوتن هم‌زمان بود.
کرنارد گسنر[۴] مجموعه‌دار قرن ۱۶ سوئیس
گسنر از نخستین مجموعه‌دارانی بود که آثار خود را به موزهی تاریخ طبیعی اختصاص داد. آثار او اکنون در موزهی تاریخ طبیعی بازل نگهداری می‌شود. وی اقدام به جمع‌آوری اولین مجموعه فسیل‌های گیاهی و جانوری نمود که درنتیجه‌ی کاوش‌های علمی و میدانی خویش فراهم آورده بود. وی با الهام از سیستم طبقه‌بندی ارسطو، جانوران و گیاهان را ازنظر جنس و نوع، فسیل‌ها، سنگ‌های قیمتی، شهاب‌سنگ‌ها و سنگ‌های معدنی طبقه‌بندی کرد. یکی از کارهای ارزشمند هنری او تهیه‌‌ی شمایل چوبی از حیوانات و طراحی از حیوانات، فسیل‌ها و حیوانات افسانه‌ای بود که امروزه در موزهی تاریخ طبیعی لیدن آلمان نگهداری می‌شود.
پی‌نوشت:
[۱] – Giovanni di Bicci de’ Medici
[۲] – Olisse Aldrovandi
[۳] – Hans Sloane
[۴] – Cornard Gesner
قسمت‌های قبلی را اینجا بخوانید:
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت اول
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت دوم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت سوم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت چهارم
