معرفی موزه آرمیتاژ
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت دهم
انتشارات سمت | دکتر یوسف منصورزاده، ابوالقاسم حاتمی
مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص آزاده حاج اسفندیاری
موزه‌ی ارمیتاژ موزه‌ای هنری و فرهنگی در شهر سن‌پترزبورگ روسیه و یکی از موزه‌های بزرگ جهان است. این موزه شامل پنج بنای تاریخی است که توسط ماهرترین معماران قرن ۱۸ و ۱۹ ساخته شده است. این بنا زمانی سکونتگاه امپراتوران روسیه بوده است. این ساختمان‌ها عبارت‌اند از: کاخ زمستانی، ارمیتاژ کوچک، ارمیتاژ کهن، تئاتر ارمیتاژ و بنای یادبود ارمیتاژ جدید.
موزه ارمیتاژ در سال ۱۷۶۴ توسط کاترین کبیر بنیان نهاده شد. در این سال مجموعه‌ی یوهان ارنست کاتسکوفسکی متشکل از ۲۵۱ تابلو نقاشی عمدتاً از آثار نقاشان اروپای غربی که کاترین دوم خریداری کرده بود از برلین به سن‌پترزبورگ رسید. پتر اول باعلاقه‌ی فراوان به گردآوری تابلوهای هلندی و پیکره‌های کلاسیک پرداخته بود. او از پیشتازان مجموعه‌داری در روسیه به شمار می‌رفت. بعدها بخش اعظم مجموعه‌ی وی نیز به ارمیتاژ منتقل شد. نیمه‌ی اول قرن نوزدهم شاهد تحولی تازه در تاریخچه‌ی ارمیتاژ بود. مجموعه‌هایی عظیم از عتیقه‌های کلاسیک و شرقی همراه با یافته‌های باستان‌شناسی که در همین زمان در حفریات شمال قفقاز و جنوب اوکراین به‌دست‌آمده بود به موجودی ارمیتاژ ملحق شد.
در سال ۱۸۵۲ ساخت ارمیتاژ جدید که با یک ورودی مختص به خود چهار بنای موجود را مستقیماً به یکدیگر مرتبط می‌ساخت، به اتمام رسید. در این سال بود که ارمیتاژ رسماً از کاخ زمستانی منتزع گردید و از منزلت یک موزه‌ی دولتی برخوردار شد. بااین‌همه در سال ۱۹۱۷ ارمیتاژ به همراه کاخ زمستانی به مالکیت مردم درآمد و در فاصله‌ی ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ مبدل به موزه‌ی چندمنظوره‌ی فعلی گردید. موزه ارمیتاژ که بخش کوچک آن را نمایشگاه دائمی تشکیل می‌دهد بیش از سه میلیون شی را در خود جای‌داده است و سالیانه بیش از چهار و نیم میلیون نفر از این موزه بازدید می‌کنند. ورودیه‌ی موزه برای افراد زیر ۱۷ سال، دانش‌آموزان و دانشجویان و خانواده‌هایی که دارای سه فرزند و یا بیشتر هستند رایگان است. ارمیتاژ بیش و پیش از هر چیز شهرت و محبوبیت خود را به خاطر گالری نقاشی خود کسب کرده است. در سال ۱۷۶۹ میلادی حدود ۶۰۰ تابلو نقاشی خریداری کرد. در این مجموعه آثار نقاشانی چون رافائل، لئوناردو داوینچی، تسین، موریلو، روبنس، رامبراند، پیکاسو و بسیاری دیگر وجود دارند که بزرگ‌ترین مجموعه‌ی نقاشی جهان را تشکیل می‌دهد. مجسمه‌های اروپایی نیز در موزه جای خاص خود را دارند. علاوه بر این، ارمیتاژ امکان آشنایی با تمدن‌های مصر باستان، چین، ایران، بیزانس و هفتاد هزار اثر روم و یونان باستان را به وجود می‌آورد. بخش قابل‌توجهی از موزه به هنر روسیه اختصاص دارد.
در موزه ارمیتاژ هنر ایران با تأکید بیشتری معرفی شده است. مثلاً جواهرات ایرانی این مجموعه متعلق به دوران باستان تا اواخر قرن نوزدهم هستند. ارزشمندترین قطعات به قرن پنجم تا دوم پیش از میلاد تعلق دارند؛ یعنی بخشی از زمان هخامنشیان و گسترش سنت‌های هلنی در شرق پس از پیروزی اسکندر، شامل پیکرک‌های طلائی موجودات واقعی و افسانه‌ای، زیورآلات، طلا، ظروف نقره و …، بیش از ۷۰۰ اثر مفرغی ایرانی با قدمت‌های متفاوت از قرون هفتم تا بیستم میلادی وجود دارند که پیشرفت یکی از مهم‌ترین و زیباترین صنایع‌دستی ایران را نشان می‌دهد. این موزه یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های چینی‌های ظریف لعاب‌دار ایرانی و همچنین سفالینه‌ها و کاشی‌های ایرانی که از مراکز مختلف ایران جمع‌آوری‌شده‌اند، هم ظروف سفالی و هم کاشی‌های مربوط به قطعات معماری را داراست. دست‌بافت‌های ایرانی شامل قالی‌های مشهور ازجمله فرش معروف پازیریک و نمونه‌هایی از پارچه‌های مخمل و ابریشم، مجموعهای غنی از اشیای ساسانی، مجموعه‌ی سنگ‌های حکاکی شده شامل بیش از ۱۰۰۰ اثر از سنگ‌های قیمتی مانند عقیق، یشم، یاقوت، لعل و … که اغلب به‌صورت حلقه تراشیده شده و به‌عنوان مُهر استفاده می‌شدند. بخش نقاشی ایران مجموعهای بالغ‌بر ۴۰۰ اثر را از قرن نهم تا سیزدهم هجری قمری تشکیل می‌دهد و مجموعه‌های بسیار زیاد دیگری که در این موزه نگهداری می‌شوند.
مجموعه‌های موزه ارمیتاژ عبارت‌اند:
مجموعه‌ی هنرهای اروپای غربی: شامل نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و هنرهای کاربردی از قرن سیزدهم میلادی تا قرن بیستم است.
مجموعه هنر مصر: این مجموعه در سال ۱۸۵۲ تأسیس شد. آثاری که در این مجموعه به نمایش گذاشته شد شامل آثاری است از دوره‌ی پیش از سلسله‌های مصر تا قرن ۱۲ میلادی.
مجموعه عصر کلاسیک: مجموعه کلاسیک مشخص‌کننده‌ی هنر یونان از هزاره‌ی سوم تا قرن پنجم پیش از میلاد، سفال‌های یونان باستان، اقلامی از شهرهای شمالی یونان، جواهرات و مجسمه‌های هلنیستی شامل سنگ‌های قیمتی حکاکی شده و جواهرکاری، هنر ایتالیایی از قرن نهم تا دوم پیش از میلاد، مجسمه‌های مرمری و برنزی از روم و هنرهای کاربردی از قرن اول پیش از میلاد تا قرن ۱۴ که کپی‌هایی از مجسمه‌های یونانی و هلنیستی هستند.
مجموعه هنرهای پیش‌ازتاریخ: اشیاء پیش‌ازتاریخ از دوره پالئولیتیک تا عصر آهن که از حفاری‌های سراسر روسیه و دیگر بخش‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق و امپراتوری روسیه به‌دست‌آمده‌اند.
از دیگر مجموعه‌های موزه ارمیتاژ میتوان به مجموعه جواهرات و هنرهای تزئینی و مجموعه رنسانس ایتالیا اشاره کرد.
قسمت‌های قبلی را اینجا بخوانید:
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت اول
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت دوم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت سوم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت چهارم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت پنجم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت ششم
خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت هفتم
