موزه آشمولین نخستین موزه عمومی

موزه آشمولین، نخستین موزه عمومی

خلاصه کتاب مبانی موزه داری | قسمت هشتم

انتشارات سمت | دکتر یوسف منصورزاده، ابوالقاسم حاتمی

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص آزاده حاج اسفندیاری

موزه آشمولین[1] حاصل تلاش‌های الیاس آشمول[2] مجموعه‌دار بزرگ انگلیسی در قرن هفدهم و اولین مجموعه‌ای بود که به‌طور رسمی به‌عنوان یک موزه و البته قدیمی‌ترین موزه جهان بر روی عموم گشوده شد. این موزه در سال 1683 و در دانشگاه آکسفورد در انگلستان تأسیس شد و نشان‌دهنده‌ی نقش موزه و جایگاه علمی آن در جامعه‌‌ی بعد از رنسانس در اروپا است. بنابرشواهد و مدارک مجموعه‌داران عمدتاً از قشر روشنفکر و از میان متفکران و متخصصان جامعه بودند. فردی به نام جان ترادسکنت[3] که علاقه‌ی زیادی به عتیقه‌شناسی داشت تشنه‌ی جمع‌آوری اشیای هنری و صنایع‌دستی بود. مجموعه‌ی وی شامل گونه‌های گیاهی شامل گیاهان نادر، زیبا و دارویی بود. وی در حومه‌ی لندن باغی را آرایش کرده بود و خانه‌ی وی که به «کشتی ترادسکنت» معروف بود و یادآور کشتی نوح بود پر از اشیای نادری بود که چیدمان شده و در داخل باغ محصور بودند. کاتالوگی که وی در سال 1656 تهیه کرد شامل فهرستی از پرندگان، ماهی‌ها، حیوانات، حشرات، معادن و سنگ‌های قیمتی، میوه‌ها، نقاشی، اسلحه، جامه‌ها، سکه‌ها و مدال‌ها، گیاهان زیبا و خارجی و … بود. الیاس آشمول، وکیل و دانشمند تازه‌کار و مجموعه‌داری بود که ترادسکنت را کمک کرد تا کاتالوگ اشیای خود را منتشر کند. بعد از مرگ ترادسکنت در سال 1662 تمامی مجموعه‌های وی به الیاس آشمول رسید.‌

موزه آشمولین محصول فعالیت‌های انجمن سلطنتی انگلستان بود که در سال 1661 میلادی توسط چارلز اول، پادشاه وقت انگلستان که فردی فیلسوف و علاقه‌مند به علم شیمی بود تأسیس شد. این انجمن متشکل از افراد برجسته‌ای مانند اسحاق نیوتن و کریستوفر ورن بود؛ دانشمندان بزرگی که اندیشه و عمل آن‌ها شرایط زندگی بشر را دگرگون کرد. در این انجمن مباحثی مانند چگونگی حفاظت از اشیا نفیس در مخازن و نحوه‌ی تشریح یک دولفین صورت می‌گرفت. موزه آشمولین به‌عنوان محصول کار این انجمن و به‌عنوان نخستین موزه عمومی در سال 1683 توسط الیاس آشمول و با حمایت دستگاه سلطنت در دانشگاه آکسفورد و باهدف حفاظت و نمایش آثار ارزشمند و تحقیق و آموزش تأسیس شد. مجموعه‌های این موزه شامل سکه‌های قدیمی، مجسمه‌های قدیمی، انواع گراورها، کتب قدیمی و آثار مربوط به زمین‌شناسی و جانورشناسی و برخی حیوانات تاکسیدرمی شده بود.

موزه آشمولین از سال 1845 به دلیل گسترش آثار و جذب کلکسیون‌های جدید از آثار هنری و باستان‌شناسی و کشف آثار جدید از طریق کاوش‌های باستان‌شناسی، به‌گونه‌ای گسترش یافت که تمامی فعالیت‌های باستان‌شناسی بریتانیا در آنجا متمرکز شد. سپس به دلیل توسعه‌ی کاوش‌های علمی به یک مرکز علمی باستان‌شناسی بین‌المللی تبدیل شد و به همین دلیل به محل جدیدی منتقل شد که ساختمان آن بسیار وسیع‌تر و به سبک نئوکلاسیسیسم طراحی شد و محل قدیمی به موزه تاریخ علم تبدیل شد که امروزه در آن بزرگ‌ترین مجموعه‌های اسطرلاب‌ها، میکروسکوپ‌ها و ساعت‌های قدیمی به نمایش درآمده است.