ملاحظات حقوقی و اخلاقی در اکتساب‌های موزه‌ها و اثر باستانی
با تغییر نگرش ها و پذیرش مسئولیت گذشته استعماری کشورها، قربانیان استعمار بیشتر و بیشتر از گذشته خواستار بازگرداندن میراث فرهنگی، آثار هنر و دست‌سازه‌های باستانی خود هستند.
امانوئل مکرون، رئیس جمهور کشور فرانسه در جریان بازدید از بورکینافاسو در سال ۲۰۱۸ گفت: «نمی‌توانم بپذیرم که بخش بزرگی از میراث فرهنگی چندین کشور آفریقایی در فرانسه باشد. هرچند که توجیهات تاریخی برای حضور این اشیا در فرانسه وجود دارد، اما هیچ دلیلی وجود ندارد که بادوام و بدون قید و شرط باشد، میراث آفریقا نمی تواند فقط در مجموعه ها و موزه های خصوصی اروپا باشد.»
او همچنین گفت که این تصمیمات تا سال ۲۰۲۳ اجرایی خواهد شد.
لازم به ذکر است که از زمانی که مکرون این سخنرانی پرشور را ایراد کرد، هیچ کالایی از فرانسه به آفریقا بازگردانده نشده است.
از زمان اظهارات ماکرون، سایر کشورها و مجموعه داران شروع به تجزیه و تحلیل انتقادی تر دارایی های فرهنگی خود کرده اند تا ببینند آیا آنها مخالف درک معاصر ما از مالکیت اخلاقی هستند یا خیر. اگرچه اخیراً گام‌های عالی و نمونه‌هایی از بازگرداندن مشتاقانه آثار به کشور مبدا اتفاق افتاده است، اما همچنان هزاران هزاران اثر باقی مانده‌اند که همچنان به‌طور غیرقانونی یا غیراخلاقی نگهداری میشوند، و برخی از آنها بسیار قابل‌توجه‌تر از آن چیزی هستند که فکر می‌کنید.
درکتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم از آثار دزدیده شده معروفی که هنوز در موزه ها نمایش داده میشوند نام برده شد، به جهت اگاهی بیشتر از سرنوشت آنها به بررسی بیشتر پرداخته شد. این ۸ نمونه از آثار غارت شده‌ای که مشاهده می کنید تا به امروز هنوز در موزه های کشورهای امپریالیستی به نمایش گذاشته می شوند.
در این شماره اولین مورد را بررسی خواهیم کرد و در شماره های بعدی نمونه های معروف دیگر را دنبال کنید.
سنگ رزتا The Rosetta Stone
سنگ روزتا یا سنگ رَشید؛ سنگ‌نبشته‌ای از دوران مصر باستان است که قدمت آن به سال ۱۹۶ قبل از میلاد می رسد، ممکن است تاثیرگذارترین کشف‌های باستانشناسی در تاریخ باشد که در پیشرفت معاصر و درک نوشتار خط هیروگلیف ابزاری سودمند بوده‌است، این کتیبه یک پیام واحد را به سه خط نگارش کرده است: هیروگلیف مصر باستان، خط دموتیک (عامیانه)، و در نهایت یونانی باستان. در حالی که امروزه ترجمه هیروگلیف معمولی به نظر می رسد، در سال ۱۷۹۹ که این سنگ نوشته کشف شد، کاملا ناشناخته بود.
از آنجا که هر سه بخش کتیبه به یک موضوع مربوط می شوند با کلید قرار دادن زبان یونانی ، خواهند توانست خط دو بخش دیگر را کشف کنند.
این سنگ در آخرین سال قرن ۱۸ میلادی در روستایی به نام رشید که به انگلیسی، روزتا «Rosetta» معنی می‌دهد کشف گردید به همین جهت با همان نام روستای محل کشف مشهور گردید، در سال ۱۷۹۹ ناپلئون بناپارت در طی یک لشکر کشی به مصر، گروه کوچکی از دانشمندان، زبان شناسان، عتیقه شناسان و هنرمندان را نیز به همراه خود برد. کشف تصادفی لوح روزتای مشهور، آنچه را که دانشمندان در پی اش بودند، یعنی کلید کشف خط ناخوانده ی هیروگلیف مصری را در اختیارشان گذاشت.
دو سال بعد، در سال ۱۸۰۱، نیروهای بریتانیایی وارد مصر شدند و در نهایت از فرانسه پیشی گرفتند. در میان غنایم سنگ روزتا را نیز تصاحب کردند، اگرچه فرانسوی‌ها استدلال‌های زیادی در مورد اینکه این سنگ چرا باید در مالکیت فرانسه باقی بماند، ارائه کردند – یک محقق، اتین جفروی سنت هیلر، حتی اعلام کرد که ترجیح می‌دهد انبار غنایم تصرف شده مصر سوزانده شود تا اینکه آنها را به انگلیسی ها تحویل دهید – این سنگ به مالکیت بریتانیای کبیر درآمد و تا به امروز باقی مانده است. این اثر در موزه بریتانیا قرار دارد و دولت مصر هنوز موفق به بازگرداندن آن نشده است.
در ادامه ماجرای ۷ اثر دیگر را دنبال کنید …
قسمت‌های قبلی را اینجا بخوانید:
خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت اول
خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت دوم
خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت سوم
خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت چهارم
خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت پنجم
