جاوید رمضانی، تندیس: «مارک کندوروسه» متفکر دوره خردورزی در فرانسه سال‌های قرن هجدهم، نظریه‌پرداز اجتماعی، و از فعالان انقلاب فرانسه بود که با اصحاب دایره‌المعارف مانند «دیدرو»، «روسو»، «دالامبر»، «دینتون» و… و همچنین متفکران سیاسی آن روز فرانسه جریان روشنگری و خردورزی متأخر را پایه‌گذاری کردند.
او از اولین افرادی بود که رابطه بین علم و توسعه اجتماعی را مطرح کرد. به واقع دموکراسی را از اصول ریاضیات و احتمالات نتیجه گرفت و توسعه اقتصادی را مبنای توسعه اجتماعی قرار داد. بعدها جامعه‌شناسان تکامل‌گرای بعد از روشنگری مانند «آگوست کنت» و «هربرت اسپنسر» و «فردیناند تونیس»، اصول این جوامع را تعریف کردند.
البته «کندوروسه» این ریاضی‌دان و مبارز اجتماعی، خود از این حساب احتمالات نتیجه مثبتی نگرفت چنان که هرچه سعی کرد اغتشاشات انقلاب فرانسه را کنترل کند، نتوانست و نتیجه آن مرگ او، همراه با ۱۴۰۰۰ نفر دیگر توسط دستگاه علمی انسان‌کُش؛ گیوتین (تا سال ۱۹۷۵ هم کار می‌کرد) شد و این نابغه در ۵۲ سالگی قربانی تفکرات علم‌گرای خود گردید. (ظاهرا حساب احتمالات در وادی انسانی خوب کار نکرد). البته مقبره ایشان در معبد دموکراسی، درپاریس موجود است. ساختمانی که شعار عدالت، برابری، آزادی بر آن نقش بسته است.
گرچه دوستان می‌دانند که این خردگرایی فیلسوفان مثل «دکارت»، «کانت»، «لابنیتس» و «اسپینوزا»، بعدها به وادی تجربه‌گرایان و علم‌گرایان رسوخ کرد و دوران خردگرایی شکل گرفت.
جریان “rationalism” یا عقل‌گرایی همیشه در مقابل تجربه‌گرایی قرار گرفته بود، و فیلسوفان آن «جان لاک» و «بارکلی» و «هیوم» بودند. اما عقل‌گرایان انقلاب فرانسه گرایشات تجربه‌گرایانه و علمی داشتند که نتیجه آن شد که تاریخ گواه است.
البته امروز ما قسمت‌های خوب تاریخ را می‌خوانیم، ولی وقتی سرنوست این عقل‌گرایان با تفکر علمی را بررسی می‌کنیم به نظرم باید با دقت بیشتری به این علم‌گرایی توجه کرد.
قصدم از این مقدمه جلب توجه اصحاب هنر به این تکنولوژی‌زدگی کورکورانه سانتی‌مانتال و دهاتی‌وار بود که به تازگی در تصویرسازی، عکاسی، نقاشی و دیگر هنرهای در جریان به‌خصوص اصحاب «نیومدیا» با هیئت فرهنگی مشاهده کرده‌ام. دوستانی که با تکنیک خلاء تفکر و با علم، عقده قاجاری عقب‌افتادگی را گشایش می‌دهند. استادانی که ترجیح می‌دهند ۴=۲×۲، نرم‌افزارها و راز و رمز شبکه و تولید تصاویر D3 و D 4 و تبلیغاتی را با اصول علمی! آموزش دهند و هر تئوری احمقانه‌ای را با آمار شبکه‌ای بدون درک نیاز واقعی جامعه هدف از قلب گوگل به دهات ماهواره زده ما ببرند.
جالب است که این دوستان جبرا علاقه‌ای به تولید ندارند، چرا که تا بخواهند تکنیک جدید را بیاموزند و با روند کند اقتصادی و آموزشی به دایره کاربرد ببرند، تکنیک جدیدتری وارد شده و گوی سبقت را ربوده است، در واقع ما ماندیم و حیرت و عجب از این رشد علمای آن جهان پیشرفته.
محض رضای خدا بیایید فکر کنید برای یکبار هم که شده واردات این مقولات ظاهری فرنگی را متوقف کنید تا ببینیم چه شد این‌قدر عقب افتادیم.
عمرش دراز باد قاسم هاشمی‌نژاد، در پیشگفتار کتاب «بوته بر بوته» می‌نویسد: «سالهاست که هر از چندی عزم خانه تکانی می‌کنیم. همه چیز را به هم می‌ریزیم، اسباب خانه را نو می‌کنیم و غبار از روی خانه می‌گیریم ولی دریغ که در این ۱۲۰ سال هیچ‌گاه پنجره را باز نکردیم و باز غبار و گرد و تیرگی بر روی اثاث و اعضا خانه می‌نشیند.»
پنجره را باز کنید. دیگر راحت طلبی جستجوی شبکه‌ای برای استدلال آماری و پژوهش علمی جواب نمی‌دهد. باز باید به کتابخانه‌ها و معابد تفکر برویم، بلکه کمی هوا بخوریم و فکر کنیم، فارغ از اربابان دستگاه‌های ارتباطی و ابزارهای این ارتباطات.
[author image=”http://www.homaartgallery.com/Files/ProfileFiles/big_51.jpg” ]جاوید رمضانی |هنرمند عکاس | مدیر وب‌سایت تندیس[/author]
