[گزارش]
از میامی و بازل تا شرق دور
[اختتامیه‌ی آرت بازل هنگ‌کنگ، ۲۰۱۶]
گردآوری و برگردان: علیرضا بهارلو
( این مطلب در مجله تندیس شماره ۳۲۲ به چاپ رسیده است)
آرت بازل هنگ‌کنگ، رویدادی است جایگزین برای «نمایشگاه سالانه‌ی هنر هنگ‌کنگ» (ART HK) که از سال ۲۰۰۸ برگزار می‌شده است. این برنامه‌ی بزرگ هنری – که در تقویم هنر بین‌الملل پدیده‌ای نوظهور محسوب می‌شود – به‌سرعت راه خود را به میان هواخواهان هنر، نمایشگاهیان، مجموعه‌داران، کیوریتورها و گالری‌های سراسر دنیا باز کرد.
«نمایشگاه بین‌المللی هنر هنگ‌کنگ» ظرف کمتر از ۶ سال توانست جایگاه واقعی خود را با نیروی هرچه تمام به‌عنوان نخستین رویداد هنری آسیا تثبیت کند. اینجا همان مکان و موقعیتی بود که می‌شد تازه‌ترین پیشرفت‌ها و دستاورهای هنریِ گوشه‌وکنار آسیا و بهترین آثار هنر غرب را مشاهده نمود.
ART HK در سال ۲۰۱۳، و برای نخستین بار، جای خود را به اولین برنامه‌ی آرت بازل در هنگ‌کنگ داد و سطح این رویدادِ – پیشتر – پرهیاهوی آسیایی را تا سرحد معتبرترین و خوش‌وجهه‌ترین پایگاه هنری جهان ارتقا بخشید. این نمایشگاه سالانه، از همان آغاز (۲۰۰۸)، با آرت بازل همکاری داشت؛ از این‌رو آرت بازل هنگ‌کنگ پیش از این و در حین گشایش، در زمره‌ی برخی از مؤثرترین و پیشروترین گالری‌های حوزه‌ی آسیا-اقیانوسیه و جهان قرار گرفت. از دیگر مواردی که در این میان در کانون توجه بود، این مهم است که هنگ‌کنگ بعد از نیویورک و لندن، سومین بازار بزرگ هنر جهان به‌لحاظ حجم معاملات و میزان مزایدات محسوب می‌شود.
آرت بازل هنگ‌کنگ برای مجموعه‌داران نیز به‌همین‌میزان جذاب و خوشایند است. این مسأله نه‌فقط به دلیل فرصتی است که در اینجا از مشاهده‌ی طیف گسترده‌ی آثار و رسانه‌های مختلف از جمله نقاشی، عکاسی، ویدئو، مجسمه‌سازی و … به دست می‌آید یا آنکه این تنوع حوزه‌های فرهنگی و جغرافیایی گوناگون را شامل می‌شود؛ بلکه دلیل عمده‌تری وجود دارد و آن اینکه در هنگ‌کنگ هیچ مالیاتی برای واردات و صادرات هنر وضع نشده است.
آرت بازل هنگ‌کنگ با بازگشت در چهارمین برنامه‌ی خود، با همراهی ۲۳۹ گالری از ۳۵ کشور جهان، به نمایش باکیفیت‌ترین آثاری رفت که دامنه‌ی آن، عصر مدرنِ سده‌ی بیستم را تا معاصرترین هنرمندان روز در برمی‌گرفت. آرت بازل – که شریک عمده‌ی آن «اتحادیه‌ی بانک‌های سوئیس» (UBS) است – ویترینی برای ارائه‌ی آثاری از منطقه‌ی آسیا و آسیا- اقیانوسیه بود؛ یعنی جایی که نیمی از گالری‌های آن دارای فضای نمایشگاهی هستند. آرت بازل هنگ‌کنگ از تاریخ پنج‌شنبه ۲۴ مارس ۲۰۱۶ تا شنبه ۲۶ مارس به روی عموم باز شد و محل برگزاری آن «مرکز همایش‌ها و نمایش‌های هنگ‌کنگ» (HKCEC) بود. هم‌زمان با این رویداد جهانی، صدها رویداد فرهنگی دیگر نیز در طول هفته در شهر برگزار شد. در این پدیده‌ی چینی حدود ۲۵۰ گالری در ۶ بخشِ نمایشی حضور پیدا کردند. در «Galleries» که بخش اصلی به حساب می‌آمد، غرفه‌های مختلف به رونمایی آثار شاخص خود پرداختند. «Discoveries» بخش دیگری بود که به معرفی هنرمندان و گالری‌های نوظهوری از سراسر جهان می‌پرداخت. در قسمت «Insights» آثار گالری‌ها و هنرمندان آنها از بازار بزرگ آسیا گردآوری شده بود و «Encounters» نیز به روی هر گالری دیگری که در سه بخش یادشده لحاظ نشده بودند گشوده شد. «Magazines» نشریات و جرایدی مربوط به انتشارات هنری جهان بود و حوزه‌ی دیگری با عنوان «Film»، برنامه‌ای سه‌روزه را توسط هنرمندان و برای هنرمندان ترتیب داد.
برنامه‌ی امسال آرت بازل هنگ‌کنگ، در کنار حضور قدرتمند گالری‌های مختلف از سراسر دنیا، شاهد نمایش ۲۸ گالری جدید بود که برای نخستین بار در این رویداد شرکت می‌کردند. ۹ مورد از آنها، از آسیا و از شهرهایی مثل شانگهای، توکیو، تایپی، بیجینگ، دوبی و سنگاپور بودند. این رویداد، علاوه بر این، برای نخستین بار شاهد گردهمایی ۱۸ گالری پیشتاز از غرب نیز بود – از جمله شهرهای میلان، لندن، لس‌آنجلس، پاریس، کلن، برلین، بروکسل، آنتورپ و … . گالری سِلما فِریانی۱ (سیدی بوسعید، تونس) اولین گالری افریقایی بود که تاکنون خارج از مرزهای افریقای جنوبی در آرت بازل شرکت می‌کرد.
امسال ۱۸۷ دلال در بخش اصلی – Galleries – به رونمایی آثار و فعالیت‌های خود پرداختند. در سایر بخش‌ها، از جمله قسمت Insights – که پیشتر عنوان شد – طرح‌هایی از سوی گالری‌های آسیایی و حوزه‌ی آسیا- اقیانوسیه به نمایش درآمد. این حوزه شمار زیادی از هنرمندان کشورهای مختلف، از ترکیه تا نیوزلند و خاورمیانه و شبه‌قاره‌ی هندوستان را شامل می‌گشت. در Encounters هم علاوه بر موارد ذکرشده، مجسمه‌هایی بزرگ و چیدمان‌هایی جاه‌طلبانه به صحنه برده شد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین وقایع این دوره از آرت بازل از نظر خواهد گذشت.
گالری نارا روئسلر۲ که در ریو دو ژانیرو و سائوپائولو و همچنین نیویورک فعالیت می‌کند، این بار آثاری از ایساک ژولیئن۳، ژولیو لوپارک۴ و – نقاش برزیلیِ مستقر در آلمان – کریستینا کانال۵ را همراه داشت. گالری در بیانیه‌ای اظهار کرده بود که به دنبال ارائه‌ی اثر جدیدی از ژولیئن است که به‌طور ویژه برای این نمایشگاه تهیه شده و نام آن «سنگ‌ها علیه الماس‌ها»۶ست.
گالری لایسون۷ (مستقر در لندن) آثار شماری از هنرمندان خود را در غرفه‌ی اصلی عرضه و معرفی کرد که از آن میان می‌توان به نام‌های سرشناسی چون رایان گندر۸، آنیش کاپور۹، تاتسوئو میاجیما۱۰ و جولیان اوپی۱۱ اشاره کرد. آثار موجود در دیگر بخش‌های این غرفه شامل چیدمان مهمی از ناتالی دیوربِرگ۱۲ و هانس برگ با عنوان «دزدِ دستگیرشده در حال ارتکاب جرم»۱۳ در قسمت Encounters می‌شد. در این کار چیدمانی، پرندگانی رنگارنگ در حالی که تلاش می‌کردند دانه بدزدند، در زیر نور یک نورافکن متوقف شده بودند. لایسون در بخش Film، به نمایش اثری از جان آکومفِرا۱۴ به نام «تغییر ناگهانی»۱۵ (۲۰۱۲) پرداخت – «تعمقی در ظواهر و ناپیدایی‌ها که حیات و جنبش آغازین افریقا در اروپا را ترسیم و دنبال می‌کند.»
گالری مازُلِنی۱۶ لندن و تورینو سومین بار بود به آرت بازل هنگ‌کنگ بازمی‌گشت. رونماییِ ازپیش‌طراحی‌شده‌ی «فراسوی نقاشی»۱۷ از این گالری، به بررسی آثاری از برخی مهم‌ترین هنرمندان ایتالیایی دوران پس از جنگ از جمله آلبرتو بورّی۱۸، لوچو فونتانا۱۹ و پی‌یرو مانتسونی۲۰ می‌پرداخت.
در بخش Discoveries، گالری ۱۱R (لُوِر ایست ساید، نیویورک) از دیگر شرکت‌کنندگانی بود که از آثار اوان نِسبیت۲۱ رونمایی کرد. در این بخش، گالری لس‌آنجلسی فرانسوا گبالی۲۲ – در میان آثار سایر هنرمندان – اثری از هنرمند رومانیایی به نام ماریوس برتسی۲۳ را ارائه کرد. هِبِر رودریگس۲۴، معاون مدیر، در جایی به artnet News اعلام کرده بود که این بخش از رویداد، در واقع «پایگاهی است بزرگ برای عرضه‌ی آثار هنرمندانِ معاصرِ نوظهور. انرژی و خلاقیتی که در این بخش از نمایشگاه موج می‌زند، حقیقتا آن را به یکی از جذاب‌ترین اماکن برای کشف هنر جدید تبدیل کرده و یقینا میعادگاه مناسبی برای اجرای پیکره‌ی نوینی از آثار ماریوس برتسی بوده است.»
در جایی دیگر، گالری سین کِلی۲۵ آثاری از لاس کارپینتروس۲۶، هوگو مک‌کلود۲۷ و سان ژان۲۸ را در معرض دید عموم قرار دید. در غرفه‌ی اصلی این گالری نیز «عشاق»۲۹، اثر مارینا آبراموویچ۳۰، رونمایی شد. این اثر در حقیقت مجموعه‌ای است که این هنرمند پس از پیمودن دیوار چین در سال ۱۹۸۸ خلق کرده.
از دیگر گالری‌های مطرح در این رویداد هنری، تادئوس روپاک۳۱ (پاریس و سالزبورگ) بود که آثار بیش از یک‌دوجین هنرمند را به روی صحنه برد. گئورگ بازِلیتس۳۲، مارک برندِنبرگ۳۳، لی بول۳۴، تونی کِرَگ۳۵، گیلبرت و جورج۳۶، آدریان گنی۳۷، الکس کتس۳۸، رابرت لانگو۳۹، یاسوماسا ماریمورا۴۰، یان پِی‌مینگ۴۱، جک پیرسون۴۲، رابرت راوشنبرگ۴۳، رقیب شاو۴۴ و نوت ویتال۴۵، اسامی معرفی‌شده در این زمینه بودند.
گِمورزینسکا۴۶، گالری سوئیسی، نیز در این میان توفیق آن را داشت که منتخبی از آثار معتبر هنری را که توسط هنرمندانی چون فرانسیس بیکن، رودولف بوئر۴۷، فرناندو بوتِرو۴۸ و ویفرِدو لام۴۹ و پیکاسو خلق شده بود در این نمایشگاه عرضه کند.
مایکل ورنر۵۰، با گالری‌هایی در لندن و نیویورک، به معرفی و رونمایی آثاری از آرون کاری۵۱، گئورگ بازِلیتس۵۲ و الن جونز۵۳ پرداخت. و گالری پل کاسمین۵۴ نیز به استقبال آثار هنرمندانی مثل نیومان ماسریادی۵۵، ماکس ارنست، سیمون هانتای۵۶، رابرت ایندیانا۵۷ و رابرت مادِروِل رفت.
چهارمین برنامه‌ی آرت بازل هنگ‌کنگ در حالی به پایان رسید که بیش از ۷۰ هزار نفر از آن بازدید کردند. این حوزه‌ی نوظهورِ آرت بازل، که این بار نه در جایگاه معهود بلکه در آن سوی کره‌ی خاکی به وقوع می‌پیوست، به‌واقع در مسیری جدید و در رقابت با نمایشگاه‌های همتای خود در ساحل میامی و سوئیس برآمد – جایی به منزله‌ی یک مقصد شاخص جهانی برای دیدن و دیده شدن.
پی‌نوشت:
۱٫Selma Feriani 2.Nara Roesler 3.Isaac Julien 4.Julio Le Parc 5.Cristina Canale 6.Stones Against Diamonds 7.Lisson 8.Ryan Gander 9.Anish Kapoor ۱۰.Tatsuo Miyajima 11.Julian Opie ۱۲.Nathalie Djurberg 13.A Thief Caught in the Act 14. Akomfrah 15.Peripeteia 16.Mazzoleni ۱۷.Beyond Painting 18.Alberto Burri 19.Lucio Fontana ۲۰.Piero Manzoni 21.Evan Nesbit 22.Francois Ghebaly 23.Marius Bercea 24.Heber Rodriguez 25.Sean Kelly 26.Los Carpinteros 27.Hugo McCloud 28.Sun Xun 29.The Lovers 30.Marina Abramović ۳۱٫Thaddaeus Ropac 32.Jorg Baselitz 33.Marc Brandenburg 34.Lee Bul 35.Tony Cragg ۳۶.Gilbert & George 37.Adrian Ghenie ۳۸.Alex Katz ۳۹.Robert Longo ۴۰.Yasumasa Morimura 41.Yan Pei-Ming 42.Jack Pierson 43.Robert Rauschenberg ۴۴.Raqib Shaw 45.Not Vital 46.Gmurzynska 47.Rudolf Bauer 48.Fernando Botero ۴۹.Wifredo Lam ۵۰.Michael Werner 51.Aaron Curry 52.Georg Baselitz ۵۳.Allen Jones ۵۴.Paul Kasmin 55.Nyoman Masriadi 56.Simon Hantai 57.Robert Indiana
منابع:
www.nytimes.com
www.news.artnet.com
