هنر صدا
قسمت دوم – بخش دوم:
هنر صدا، پلی میان موسیقی و هنرهای مفهومی
- به قلم مریم روشن فکر
پرونده‌ی «هنر صدا» مقالی است برای معرفی و آشنایی بیشتر با این هنر. در این پرونده، به تاریخچه‌ی این هنر، معرفی هنرمندان و جایگاه این گونه از هنر در میان دیگر هنرهای معاصر خواهیم پرداخت. این پرونده در چهار قسمت منتشر خواهد شد. در هر قسمت به گوشه‌ای از این هنر پرداخته می‌شود. در قسمت نخست: مختصری دربارهی صدا، چیستی آن و عملکردش به‌مثابه‌ی مدیوم و واسطه‌ای هنری و تعریف هنر صدا و مختصری از تاریخچه‌ی آن، در قسمت دوم: تأثیرات هنر صدا بر جریان موسیقی در جهان و معرفی برخی هنرمندان مطرح در این زمینه و در قسمت سوم: هنر صدا و گونه‌ی هنری جدیدی به‌نام: «نیومدیا آرت» یا هنر نو‌رسانه‌ای و همچنین جایگاه هنر صدا در موزه‌ها و مراکز هنری معتبر جهان و در قسمت چهارم: هنر صدا در ایران، بررسی خواهد شد.
کریستین سکیوت۱۲
«کریستین سکیوت» هنرمندی دانمارکی و متولد ۱۹۸۰ میلادی است که آثارش بیانگر زیبایی‌شناسی رابطه‌ی میان صدا، بدن و خاطره است. او علاوه بر شرکت در نمایشگاه‌های متعددِ انفرادی و گروهی، مؤسس و کیوریتور وینیل ایمپرینت تونومتر۱۳ است که به شناسایی، بازیابی و انتشار موسیقی و صدا می‌پردازد.
او در چیدمان‌های خود آنچه را غیرقابل ادراک است به‌چالش می‌کشد. او از ترکیب محیط‌های کنش‌پذیر و همه‌جانبه، سیستم‌های عجیبی می‌سازد. او چیدمان‌های خود را با رویکرد لابراتواری ایجاد می‌کند؛ به‌گونه‌ای که در آن تجربیات تکنیکی و فیزیکی مهم‌ترین نقش را بازی می‌کنند. او از صدا به عنوان ماده خام برای تولید اثر استفاده می‌کند و این رویکرد او باعث می‌شود اثرش به طور مستقیم با فیزیک و بدن مخاطب به عنوان منبع تولید کننده صدا در ارتباط قرار بگیرد و از این طریق رابطه‌ی بدن، تفکر و واقعیت را به ما یادآوری می‌کند.
بخش بصری آثار سکیوت اغلب مینی‌مالیستی است؛ چیدمان‌هایی که در جست‌وجوی مبانی شنیداری‌ـ‌تکنیکال هستند تا بتواند فضایی را که در آن حضور دارند معنا کنند. آثار او بر رویکرد فیزیکی استوار هستند که در آن اشیا به‌سمتِ بودن به همان شکلی که هستند سوق داده می‌شوند. آثار او به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نمی‌توان با فاصله از آن ایستاد. آثار سکیوت مخاطب را وادار می‌کنند تا با آن وارد تعامل شود.
ساوندینگز۱۴
در پایان نگاهی می‌اندازیم به نمایشگاهی از برجسته‌ترین آثار هنرمندانِ هنر صدا که برای نخستین‌بار در نوامبر سال ۲۰۱۳ در موزه‌ی هنرهای مدرن نیویورک۱۵ برپا شد. برگزاری چنین نمایشگاهی در یک موزه‌ی معتبر به‌خودی‌خود نشان‌دهنده‌ی جایگاه به‌دست‌آمده‌ای است که هنر صدا در دنیای امروزین هنر کسب کرده است. این نمایشگاه با عنوانِ دو پهلویِ «ساوندینگز» هم به‌معنای پرجنجال و پرسرو‌صدا و هم ژرفانمایی است.
در این نمایشگاه آثار ۱۶ هنرمند معاصر به‌نمایش در آمده که هر کدام از زاویه‌ی نظر خود با موضوع هنر صدا برخورد کرده‌اند؛ هنرهای تجسمی، معماری، پرفورمنس، برنامه‌نویسی کامپیوتری و موسیقی؛ اما نقطه‌ی اتصال همه‌ی آن‌ها کارکردن با ایده‌ی نفی یا تکیه بر ماده‌ی واقعی و محیط است. این پاسخ‌های هنرمندانه، شامل گستره‌ای از ابداعات معمارانه تا به‌تصویر‌درآوردن صداهای شنیده‌نشدنی را در بر می‌گیرد و همچنین به‌بیان‌رساندنِ چگونگی پژواک صدا در یک گالری تا اصوات ضبط‌شده موضوعی، مانند محیط زیست خفاشان، ساختمان‌های رها‌شده در چرنویل، ۵۹ زنگ در نیویورک و یک کارخانه‌ی شکرسازی در تایوان.
چندگانگی و تنوع موجود در این آثار نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی و انعطاف‌پذیری این گرایش است. اما نمایشگاه یک نکته‌ی اصلی و مرکزی نیز دارد و آن، اینکه ما چگونه گوش می‌دهیم و چگونه آنچه را می‌شنویم، تشخیص می‌دهیم. به‌بیان دیگر، این آثار برانگیزاننده و تقویت‌کننده‌ی گونه‌های شنیدن فعال هستند و برقرار‌کننده‌ی ارتباط میان محیط درون و بیرون یک فضا.
صداهایی که توسط این هنرمندان تولید شده، به‌غایت دارای جنبه‌ی اجتماعی هستند؛ زیرا بازدید‌کننده را در خود غرق کرده و ارتباط او را با فضا برقرار می‌کند. بیشتر آثاری که در این نمایشگاه ارائه شدند، به‌وجود‌آورنده‌ی موقعیت‌ها و تجربه‌هایی جدید از فضا و مکان هستند.۱۶
به‌طور کلی می‌توان به این نتیجه رسید که هنر صدا، اینک به‌عنوان یکی از فرم‌های پر‌جاذبه و پیشرو در جهان هنر مطرح شده و در حال گسترش است. همچنین بایدگفت که امکانات گسترده‌ای که این گونه‌ی هنری برای هنرمندان ایجاد می‌کند، با در‌اختیار‌داشتن عناصر مهمی چون تجربه، زمان و مکان جای خود را درمیان اقشار مختلفی از هنرمندان از گروه‌های متعدد باز کرده است.
قسمت های قبلی این مطلب را در لینک زیر بخوانید:
[/one_half_last]
پی‌نوشت‌ها:
- رفیعی‌راد، رضا. چند پاراگراف دربارهی هنر مفهومی. تندیس: سایت تحلیلی، خبری و پژوهشی هنرهای تجسمی.
- همان.
- آرچر، مایکل. ص۱۱۷٫هنر بعد از ۱۹۶۰٫ مترجم: کتایون یوسفی. تهران: حرفه هنرمند.
- Jess Rowland.
- MFA: در ایالات متحده‌ی آمریکا و کانادا معادل مدرک دکتری محسوب می‌شود.
- Adrian Freed.
- Audio Research : شرکتی در آمریکا تأسیس‌شده در ۱۹۷۰ که هدف آن ارتقای سطح کیفی محصولات موسیقایی بوده است.
- Glenn Astarita.
- com -Glenn Astarita- 27 March 2015.
- Christian Skjødt.
- Vinyl imprint Tonometer.
- اسامی شرکت‌کنندگان این نمایشگاه (برگرفته از بروشور نمایشگاه) به شرح زیر است:
Luke Fowler (Scottish, b.1978), Toshiya Tsunoda (Japanese, b. 1964), Marco
Fusinato (Australian, b. 1964), Richard Garet.
(Uruguayan, b. 1972), Florian Hecker (German, b. 1975),
Christine Sun Kim (American, b. 1980), Jacob Kirkegaard (Danish, b. 1975), Haroon Mirza (British, b. 1977),
Carsten Nicolai (German, b. 1965), Camille Norment
(American, b. 1970), Tristan Perich (American, b. 1982),
Susan Philipsz (Scottish, b. 1965), Sergei Tcherepnin
(American, b. 1981), HongKai
Wang (Taiwanese, b. 1971),
Jana Winderen (Norwegian, b. 1965), and Stephen
Vitiello (American, b. 1964).
منابع:
- آرچر، مایکل. هنر بعد از ۱۹۶۰. مترجم: کتایون یوسفی. تهران: انتشارات حرفه هنرمند.
- استلا براوس، جولیان. هنر معاصر. مترجم: احمدرضا تقاء. تهران: ماهی.
- Sound art-Peter Weibel- The MIT press- July 2016
- moma.org.
- jessrowland.com.
- skjodt.net.
- cnmat.berkely.edu.
- allaboutjazz.com.
- stanza.co.uk.
