در جستجوی هنرمندان جوان گالری اثر

در جستجوی هنرمندان جوان – نقدی بر نمایشگاه هنرمندان جوان گالری اثر اسفند ۹۵

سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر

نگارخانه اثر در آخرین نمایشگاهی که در سال گذشته برگزار نمود، نمایشگاهی را از گروهی از نقاشان جوان به تماشا گذاشته‌است. آثار این نمایشگاه طی فراخوانی عمومی از بین ۵۳۸ اثر با داوری هیئت داورانی متشکل از امید تهرانی، مریم مجد، علیرضا آدم‌بکان و پویا آریان‌پور برگزیده شده‌است و در نهایت آثار هشت نفر برای نمایش انتخاب گردیده که اسامی آنان عبارتست از: ژاله اکبری، پرهام پیوندی، سپیده بهروزیان، شیلا جلیل‌پیران، رویا رجایی، علی شایسته، سمانه مطلبی و علیرضا نکویی.

هنرمندان جوانی که به تازگی مسیر حرفه‌ای شدن را آغاز کرده‌اند، برخی از این هنرمندان برگزیدگان جشنواره‌ها و مسابقات داخلی هستند، مانند دوسالانه دامون‌فر و برخی نیز پیش از این نمایشگاه‌های انفرادی خود را در گالری‌های معتبر تهران برگزار کرده‌اند و دانستن این نکته که اکثر این هنرمندان جوان دارای رزومه‌ای آبرومند هستند بر اعتبار این نمایشگاه از جنبه حرفه‌ای و اقتصادی می‌افزاید و از طرفی نیز وجه کشف و معرفی استعدادهای جوان را منتفی می‌کند.
همان‌گونه که گالری خود نیز به آن اشاره دارد، معیارهایی که برای انتخاب این هنرمندان در نظر گرفته شده، سخت‌گیرانه بوده‌است و روند خلاقانه افراد و تداوم فکریشان، مهم‌ترین عامل انتخاب آنان بوده‌است. روندی که در بسیاری از آنان با پشتوانه‌ای قوی همراه است و ریسک گالری را برای سرمایه‌گذاری روی هنرمند به حداقل می‌رساند.

به عنوان مثال آثار پرهام پیوندی رابطه ناگسستنی با تحصیلات او در رشته شهرسازی دارند که تصویر مکان‌هایی شهری را نمایش می‌دهند که از خود منتزع شده و به شبکه‌ای از احجام یا بافت‌های به هم پیوشته تبدیل گشته‌است، که نشان‌گر بی‌مکان‌هایی سرد و خالی از هویت است که روزگاری شهر نامیده می‌شده‌است.یا در آثار رویا رجایی، شکستن و از هم پاشیدن و فرورفتن در حفره‌هایی تاریک دیده می‌شود که مانند کرم‌چاله‌های فضایی، زمان را در هم ادغام کرده‌اند [۱] و گویی در مسیر آن گذشته، آینده و حال هر لحظه در حال فروریختن و باززایی هستند.
اما آثار سمانه مطلبی که از مجموعه فیلیوم انتخاب شده‌اند، با اشاره ضمنی به گیاهشناسی و تصویر گیاه، به حشره‌ی فیلیوم که قابلیت استتار شگفت‌انگیزی دارد، این موضوع را مطرح می‌کنند که آن‌چه می‌بینید شاید همانی که فکر می‌کنید نباشد. مانند این بوته‌های گل که او با قلم فلزی و مرکب و با وسواس و دقت طراحی کرده‌است و حشرات در لابه‌لای گیاه مخفی هستند تا اینکه او با متریال دیگری، یعنی نخ، آنان را بر تصویر می‌دوزد و آشکار می‌کند. متریالی که خود با زمینه اولیه متفاوت است و دلیل بر دوگانگی و جدایی ذاتی دو مفهوم حشره و گیاه دارد.

در آثار سپیده بهروزیان، با عنوان واقعیت‌های موازی، نقاش به فضاهایی رویایی و اسرارآمیز پرداخته که بی‌شباهت به خواب‌های کودکی نیستند. استفاده از رنگ‌های سرد، در کنار حجم غالب رنگ سیاه و خاکستری و خطوط رها و پراکندگی لکه‌های رنگ در گوشه و کنار آثار، بهروزیان را در جایی میان نقاشی و طراحی قرار می‌دهد و به آثار «ضد نقاشی » [۲] نزدیک می‌کند.

بیشتر آثار این نمایشگاه را می‌توان دارای رویکرد فراواقعی با فضاهای رویاگونه بی‌مکان و بی‌زمان و یا جهان ناشناخته دانست، که آثار بزرگ و سمبلیک علیرضا نکویی نیز به این گروه تعلق می‌گیرد. او با بهره‌گیری از سمبل‌هایی مانند درخت، در حالیکه شاخه‌هایش در درختی دیگر فرو رفته، یا از هم جدا اما هم‌ریشه است، فضایی کابوس‌وار را با استفاده از رنگ‌های فام و سطوح بزرگ چرک‌تاب ایجاد کرده‌است.

در آثار ژاله اکبری نیز با وجود اینکه فضاها به نظر آشنا می‌رسند، اما این خلوتی دور از انتظار و سکون خفقان‌آور تصاویر که به واسطه شستن و ریختگی رنگ‌ها ایجاد شده‌است. همان بی‌زمانی و بی‌مکانی را متجلی می‌کنند. حتی در آثار شیلا جلیل‌پیران نیز که آشکارا ارجاعاتی به نگارگری ایرانی در ترکیب‌بندی، فرم و موتیف دارد، ترکیب‌شدن آن با فضاها و عناصر مدرن، موجب آشنایی زدایی از عناصر نگارگری می‌شود. همچنین قراردادن آن بر پس‌زمینه‌ای از کاغذ الگو که می‌تواند اشاره‌ای دوپهلو به الگو به مثابه قالب مورد پذیرش رفتاری داشته باشد و هم با وجود نوشتارهایی با حروف لاتین این شکست بینازمانی را رغم بزند و با انتخاب عنوانی چون مکان وحشت این گمان را باز تقویت می‌کند.

نمایشگاه هنرمندان جوان در گالری اثر به طور کلی، همان‌گونه که خود گالری نیز در بیانیه اعلام داشته‌است، اول رویکردی‌است در جهت تقویت نگاه هنرمندانی که هم جوان هستند و هم به تازگی به جمع هنرمندان حرفه‌ای پیوسته‌اند و این بدین معناست که آنان در مسیری قرار دارند که روند کاریشان را تعریف کرده‌است و با پشتکار و تداوم به امر نقاشی مشغول هستند. و دوم آن‌که، پرهیز از تمسک به لحن سیاسی موجب شده‌است، آثاری که در این کارنما به تماشا گذاشته شوند که دارای لحنی شخصی و برخاسته از فردیت و تجربه زیست این هنرمندان باشد. لحنی که به طور اعجاب‌آوری در بیشتر این افراد به سوی سرمایی عمیق و حدیث تنهایی و رها شدگی رفته‌است. همچنین گرچه رویکردهای اگزوتیک یا غریب‌گرایانه در این آثار کمتر دیده می‌شود، اما شباهت تکنیکی و لحن این هنرمندان به هنر رایج، آزادی عمل خلاقانه و سبک شکن را از این نمایشگاه می‌گیرد، ویژگی خاصی که از هنرمندان جوان که دارای شوق، جسارت و نیروی جوانی هستند، انتظار نمی‌رود. بنابراین رفتن در مسیر راه‌های رفته شده و عدم جسارت کافی برای گشودن مسیری تازه، خط سیری است که در این نمایشگاه دیده می‌شود و به نظر نمی‌رسد این گروه گلچین شده از هنرمندان، حرف تازه‌ای نسبت به هنرمندان گذشته و تثبیت شده این گالری برای گفتن داشته باشند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

پا نوشت:

[۱] طبق نظریه‌ی نسبیت عام میانبری پیش‌بینی می‌شود که پیوندی میان دو نقطه در فضا-زمان ایجاد شده و فواصل طولانی بین کهکشان‌ها را کوتاه می‌کند. این میانبر فضایی به نام پل اینشتین-روزن یا کرم‌چاله مشهور شده است.

[۲] Badpainting

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]