خلاصه کتاب مفاهیم عکاسی | اصطلاحات کلیدی تاریخ و نظریه عکاسی
قسمت ششم
دیوید بِیت، ترجمه‌ی محمدرضا رئیسی و مارال زیاری
حرفه‌نویسنده، تهران، ۱۳۹۵
آوام مگ تلخیص: نیلوفر تقی‌پور
«باربارا رزنبلوم» ، جامعه‌شناس آمریکایی، در اثرش با عنوان عکاسان در حین عکاسی به بررسی عکاسانِ حوزه‌ی تبلیغات، عکاسی خبری و عکاسی هنری پرداخت تا دریابد چگونه وظایف ویژه‌ی آن‌ها، ظاهر یا سبک عکاسی‌شان را در داخل آن نهاد خاص تعیین می‌کند. در سال ۱۹۶۵ جامعه‌شناس فرانسوی، «پی‌یر بوردیو»، نقش عکاس را در میان طبقات متوسط به‌عنوان یک فعالیت در اوقات فراغت بررسی کرد. به رغم تمسخر، خواسته‌ی متمایزی را که کمتر از یک فعالیت حرفه‌ای نبود، نشان داد.
«رولان بارت» در سال‌های ۱۹۶۱و ۱۹۶۴، دو مقاله‌ی نظری در باب عکاسی در مجله‌ی فرانسوی ارتباطات به چاپ رسانید؛ مقاله‌ی اول با عنوان «پیام عکس» در باب عکاسی خبری و مقاله‌ای دیگر با عنوان «بلاغت تصویر» درباره‌ی عکاسی تبلیغات. «ویکتور برگین» ، هنرمند مفهوم‌گرای انگلیسی، به عکاسی روی آورد و گرایش‌های مختلف را با هم تلفیق کرد: یعنی نظریه‌ی نشانه‌شناسی انتقادی رولان بارت و چارچوب‌های مفهومی هنر و نظریه‌ی عکاسی. او مجموعه‌ی مقالاتش با عنوان تفکر عکاسی (۱۹۸۲) و مباحث اساسی جدید درباره‌ی عکاسی این دوره را گرد آورد.
نظریه‌ی بازنمایی
اکثر مردم تصاویر عکاسی را به‌صورت گذرا تجربه می‌کنند؛ اما نقشی که عکس‌ها در زندگی روزمره‌ی انسان‌ها بازی می‌کنند بسیار با اهمیت است. به‌عنوان مثال دولت‌ها به صراحت اعتراف می‌کنند عکس‌های قدرتمند تا اندازه‌ای تحت نظارت و کنترل آن‌ها بر تصاویر تبلیغاتی است. «لوئی آلتوسر» ، فیلسوف فرانسوی، بر این باور است که ایدئولوژی در درجه‌ی اول از رهگذر «تصاویر، اسطوره‌ها و ایده‌ها یا مفاهیم» منتقل می‌شود؛ آن‌هم به شیوه‌هایی که معمولاً به آن نمی‌اندیشیم. این ایده‌ها از طریق بازنمایی‌ها آشکار می‌شوند؛ از آن جهت که به‌راستی به آن‌ها نمی‌اندیشیم، «ناخودآگاه» هستند.
ایدئولوژی با روش‌هایی که در آن‌ها جامعه خود را به خود بازنمایی می‌کند (یعنی چیزی که مردم آن را شعور متعارف می‌نامند)، بازتولید می‌شود. نخستین کوشش برای ایجاد یک نظریه‌ی نظام‌مند در باب ایدئولوژی عکاسی، با نشانه‌شناسی ارائه شد؛ روشی برای تحلیل فرهنگی که به‌ویژه توسط رولان بارت در طول دهه‌ی ۱۹۶۰ مطرح و ایجاد شد.
ساختارگرایی
ساختارگرایی همان‌گونه که از نام آن برمی‌آید، بر ساختارها و نظام قوانینی که هر فعالیتی را پی‌ریزی و سازمان‌دهی می‌کند، تمرکز داشته و بر شالوده‌ی کاربرد گسترده و نوین «دانش نشانه‌شناسی» زبانی بنا شده است. هدف آن راه‌یافتن به گرامر فرم‌هایی مانند زبان بود. نقدهای پس از آن با به‌کار‌گیری روان‌کاوی و ساختار‌شکنی به بازنگری آن روش پرداختند و نام جدید «پساساختارگرایی» را بر آن نهادند. کتاب رولان بارت با نام اسطوره‌شناسی‌ها یک تحلیل انتقادی از رویدادهای روزمره در فرهنگ دهه‌ی۱۹۵۰ است که همه‌چیز را در معرض انتقاد ایدئولوژیک قرار داده است.
[۱] Barbara Rosenblum (1943-1988)
[۲] Photographer at Work
[۳] Communicatons
[۴] The photographic Massage
[۵] Victor Bergin
[۶] Thinking Photography
[۷] Louis Althusser
[۸] Pre-conscious
[۹] mythologies
قسمت‌های قبل از خلاصه کتاب مفاهیم عکاسی را اینجا دنبال کنید:
- هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
- مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
- خلاصه کتاب مفاهیم عکاسی | شرح واژه‌ها و اصطلاحات کلیدی تاریخ و نظریۀ عکاسی تا امروز
