NFT یا توکن‌های غیرقابل‌معاوضه چرا و چگونه به وجود آمد؟
بازار توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) در حال تکامل
آنچه هنرمندان از NFT یا توکن غیرقابل معاوضه باید بدانند | قسمت دوم
مجله هنرهای تجسمی آوام: نیما ابطحی
ورود مجله اکونومیست به کشمکش حراج توکن غیرقابل‌معاوضه (NFT با طرح روی جلد خود
ما روزنامه‌نگاران صرفا داستان‌سرایی می‌کنیم و تجربیات دیگران را بازگو؛ ولی این‌بار خودمان دست به کار شدیم و از نزدیک شاهد ایجاد و فروش رفتن NFT بودیم. زمانی که فن‌آوری‌های جدید نویدبخش هستند، تجربه آن به بیان داستان آن‌ها کمک می‌کند. در شماره ماه سپتامبر گفته شد که توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) و زیرساخت‌های مبتنی بر رمزنگاری آن‌ها می‌تواند منجر به تحول اقتصاد دیجیتال و سرمایه‌گذاری گردد. طرح روی جلدی که مربوط به همین مقاله بود، از تصویرسازی‌های چاپ اول آلیس در سرزمین عجایب که در آن آلیس از درون لانه خرگوش به آن دنیای عجیب زل زده بود الهام گرفته شد.
حالا او به بخشی از این دنیا تبدیل خواهد شد. اکونومیست یک توکن غیرقابل‌معاوضه (NFT) از تصویر آن طرح روی جلد ایجاد کرده است. در تاریخ ۲۵ اکتبر ساعت ۵ بعدازظهر به‌وقت انگلستان حراجی که حداقل به مدت ۲۴ ساعت ادامه داشت برای این توکن برگزار شد و به قیمت ۴۱۹ هزار دلار به فروش رفت. درآمد حاصل از این حراج بعد از کسر حق‌الزحمه‌ها، هزینه‌های انجام معامله و تعهدات مالیاتی احتمالی به بنیاد آموزشی اکونومیست که به‌عنوان بنیاد خیریه درزمینه‌ی آموزش تحلیل اوضاع جاری جهان به جوانان فعالیت می‌کند تعلق خواهد گرفت. این حراج علاوه بر جمع‌آوری مبالغی برای یک امر خیر، امکان فهم بهتر امکانات بالقوه این فن‌آوری را نیز فراهم خواهد آورد.
توکن غیرقابل‌معاوضه (NFT) سابقه‌ای است بر بستر بلاک چین اتریوم از یک رسانه دیجیتالی؛ مثلاً یک تصویر، متن و یا ویدئو. توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) که نخستین بار در سال ۲۰۱۴ اختراع شدند در سال ۲۰۱۷ درحالی‌که کریپتوکیتیز (بچه‌گربه‌های رمزنگاری شده) که مجموعه‌ای از تصاویر گربه‌های دیجیتالی مانند تصویر زیر بودند و هر یک به قیمت هزاران دلار به فروش گذاشته شدند، رونقی کوتاه را تجربه کرد. اما در ماه مارچ سال جاری این توکن‌ها مجدداً و زمانی که حراجی کریستیز یک توکن غیرقابل‌معاوضه (NFT) از بیپل، هنرمند دیجیتال را به قیمت ۶۹.۳ میلیون دلار به فروش رسانید، عناوین خبری را به خود اختصاص دادند.
امروز ارزش مجموع توکن‌های غیرقابل‌معاوضه‌ای که بر بستر بلاک چین اتریوم منتشر شده است طبق اطلاعات شرکت تحقیقاتی داپ رادار، بالغ‌بر ۱۴.۳ میلیارد دلار در مقایسه با تنها ۳۴۰ میلیون دلار در سال قابل تخمین زده می‌شود. بر اساس نتایج نظرسنجی صورت گرفته در ماه مارچ توسط هریس یکی از مؤسسات تحقیقات بازار، ۱۱% از بزرگ‌سالان آمریکایی اظهار داشته‌اند که توکن غیرقابل‌معاوضه (NFT) خریده‌اند (فقط یک درصد کمتر از افرادی که به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار پرداخته‌اند). تحلیلگران جفریز یکی از بانک‌های سرمایه‌گذاری انتظار دارند که ارزش توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) طی سال آینده دو برابر و تا سال ۲۰۲۵ به محدوده ۸۰ میلیارد دلار برسد. علاوه بر این کاربردهای این توکن‌ها فراتر از گربه‌ها و اقلام کلکسیونی در حال گسترش است. به‌مرورزمان، فواید آن‌ها در انواع فعالیت‌ها هم در دنیای دیجیتال و هم در دنیای واقعی به اثبات خواهد رسید.
توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) مانند بیت کوین و سایر رمز ارزها، توکن‌های رمزگذاری شده هستند. بااین‌حال بیت کوین قابل‌معاوضه است: ارزش یک توکن مانند هر توکن دیگری است، چیزی شبیه به اسکناس دلار و یا آخرین شماره مجله اکونومیست. توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) مانند بلیط هواپیما و یا کارت‌های یادگاری بیس‌بال چنین خصوصیتی ندارند. توکن‌ها یک واحد اطلاعاتی که بعضاً شامل نام توکن غیرقابل‌معاوضه (NFT) و لینکی به یک تصویر دیجیتال است را در خود نگهداری می‌کنند. توکن منحصربه‌فرد بوده و تنها قابلیت نگهداری در یک کیف دیجیتالی را دارا است. تصویر مربوطه بااین‌حال می‌تواند بارها و توسط هرکسی مشاهده، کپی و یا حتی دانلود گردد.
اصولاً چرا چنین ساختاری به وجود آمده است؟ توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) توسط کارآفرینی به نام آنیل دش و هنرمند دیجیتال، کوین مک کوی، و باهدف کمک به اثبات اصیل بودن یک اثر دیجیتال اختراع شد. آن‌ها اثبات‌کننده این موضوع می‌باشند که مالکیت یک توکن به‌خصوص در اختیار کیست؛ بدون توجه به اینکه آیا حق کپی‌رایت و یا استفاده انحصاری آن اثر نیز در اختیار صاحب توکن قرار می‌گیرید یا خیر. حتی آقای دش نیز از محبوبیت این توکن کمی متعجب شده است. او در ماه آپریل چنین می‌گوید:” اگر به یک اثری هنری علاقه‌مند هستید، آیا حاضرید صرفاً به این خاطر که کسی نام آن را در یک لیست به‌خصوص گنجانده است پول بیشتری بابت آن بپردازید؟ من احتمال چنین کاری نخواهم کرد”. بااین‌وجود او همچنین می‌گوید: “قرارداد آثار هنری بر بستر بلاک چین مانند قرار گرفتن آن‌ها در کاتالوگ یک حراجی است. این اتفاق منجر به ایجاد مبنایی برای اطمینان به اثر موردنظر می‌گردد.” امکان تفکیک اثر خلق‌شده توسط یک هنرمند از سایر کپی‌های موجود قطعاً منجر به ارزش‌آفرینی برای آن اثر می‌گردد.
توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) از امکانات بالقوه دیگری نیز برخوردارند. ازآنجایی‌که این توکن‌ها بر بستر یک سیستم باز مبتنی بر بلاک چین قرار می‌گیرند، تاریخچه معاملاتی آن‌ها توسط همه افراد قابل‌مشاهده خواهد بود. این امکان باعث می‌شود که بتوان قوانین چگونگی خریدوفروش این آثار را در قراردادهای مربوطه لحاظ کرد و برای آن دستورالعمل نوشت. هنرمندان دیجیتال نیز می‌توانند بخشی از مالکیت اثر را برای خود نگاه داشته و در صورت فروش اثر هنری دیجیتال بخشی از عواید حاصله را دریافت نمایند. این امکانی است که هنرمندان کمتر شناخته‌شده برای تحقق آن از طریق روش‌های سنتی به مشکل بر خواهند خورد. (اکونومیست ۱۰% از سهم کلیه توکن‌های غیرقابل‌معاوضه‌ای که در آینده نیز باهدف اهدا به بنیاد آموزشی منتشر خواهد کرد را در مالکیت خود نگاه خواهد داشت.)
در بخش بعدی به حقوق مالکیت توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) هنری و ایجاد نوع جدیدی از اقتصاد دیجیتالی می‌پردازیم…
قسمت قبل از این پرونده را اینجا دنبال کنید:
آنچه هنرمندان از NFT یا توکن غیرقابل معاوضه باید بدانند | قسمت دوم
در همین ارتباط اینجا بیشتر بخوانید:
بازار خرید و فروش آثار NFT چگونه است؟
آیا می‌توان نقاط ضعف NFT را برطرف کرد؟ | قسمت اول
کریپتو آرت | دفتر مجازی ثبت اسناد رسمی آثار هنری | قسمت اول
مرکزیت زدایی فروش اثر هنری | رها سازی پیچ و مهره‌های ذهن| قسمت دوم
