سنتزِ بازآفرینی | خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵
تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی | بخش سوم
سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور
کارکردباوری مقدمه‌ای به اصول جدید زیبایی‌شناسی نیست بلکه محدودۀ کوچک‌تری از فضای زیبایی‌شناسی است. ما همگی شاهد انتقال قاشق‌ها و بت‌های قبایل آفریقایی از موزه‌ها مردم‌شناسی به گالری‌های هنری بوده‌ایم. آنچه قطعی است تاکید بر ایده و فرم در حالت موازنه نزدیک است که محتوا نامیده می‌شود. محتوا را می‌توان برخلاف موضوع به عنوان امری که در اثر وجود دارد اما به نمایش درنمی‌آید، توصیف کرد.
این همان گرایشی است که یک ملت، یک دوران، یک طبقه، یک باور فلسفی یا مذهبی است؛ که فردی ناآگاهانه توصیف و در یک اثر جا داده است. در تعریف یک اثر هنری به صورت ابژۀ دست‌ساخت بشر که باید از حیث زیبای‌شناختی تجربه شود، میان علوم انسانی و علوم طبیعی اختلاف اساسی به وجود آمد.
در وضعیتِ ارگانیک، بازآفرینیِ شهودی زیبایی‌شناختی و تحقیقِ باستان‌شناسی به هم مربوط می‌شود. مورخ هنر ابتدا ابژۀ مورد نظر خود را به واسۀ سنتز بازآفرینی و سپس بررسی باستان‌شناختی خود آغاز می‌کند. نه فقط سنتزِ بازآفرینی به عنوان اصلی برای بررسی باستان‌شناسی به شمار می‌رود، بلکه بررسی باستان‌شناختی نیز در عوض به عنوانِ اصلی برای فرآیند بازآفرینی کارکرد دارد و هر دو به نحوی متقابل یکدیگر را محدود و اصلاح می‌کنند.
هر کسی که با یک اثر هنری رو به رو می‌شود چه از لحاظ بازآفرینی زیبایی‌شناسانه یا بررسی خردمندانۀ آن، تحت تاثیر سه جز قرار می‌گیرد: فرم عینیت یافته، ایده و محتوا.
ترکیب این سه عنصر که در تجربۀ زیبایی‌شناسی دریافت می‌شود، جزئی از آن چیزی است که لذت زیبای‌شناختی هنر نامیده می‌شود. بنابراین تجربۀ بازآفرینی یک اثر هنری نه تنها به حساسیت طبیعی و آموزش بصری تماشاگر کمک می‌کند بلکه به قابلیت‌های فرهنگی او نیز وابسته است و چنین چیزی برای تماشاگر کاملا خام و بی‌تجربه امکان‌پذیر نیست.
از این رو تماشاگر خام و بی‌تجربه نه تنها از اثر هنری لذت می‌برد بلکه ناآگاهانه آن را ارزیابی و تفسیر می‌کند، اگر این کار را بدون توجه به ارزیابی درست یا غلط انجام دهد، بدون فهم اینکه ابزار فرهنگی‌اش در ابژۀ این تجربه سهمی دارد یا نه، کسی او را سرزنش نمی‌کند.
مورخ هنر در مقایسه با تماشاگر خام و بی‌تجربه نسبت به موقعیت آگاه است و می‌داند که ابزار فرهنگی به همان گونه‌ای که هست با سایر مکان‌ها و زمان‌ها یکسان نیست، پس تلاش می‌کند متوجه شود که تحت چه شرایطی شیِ مورد نظر خلق شده و انطباق ایجاد کند. وی نه تنها همۀ اطلاعات موجود مانند ابزار، شرایط، زمانه، آفرینش هنری، هدف و غیره را جمع‌آوری و کنترل می‌کند بلکه آن اثر را با دیگر آثار همان گروه مقایسه کرده و برای دستیابی به یک ارزیابی ابژکتیو دقیق‌تر، ویژگی آن متونی که معیار‌های زیبایی‌شناسی آن منطقه و دوره را نشان می‌دهند، بررسی خواهدکرد.
از این رو آنچه مورخ هنر برخلاف علاقمند خام و بی‌تجربۀ هنر انجام می‌دهد بر پایی یک رو بنای عقلانی بر یک اساس غیرعقلانی نیست بلکه بسط تجربیات بازآفرینی است.
تحقیق باستان‌شناختی نیز بدون بازآفرینی زیبایی‌شناختی تهی از معناست و بازآفرینی زیبایی‌شناسی بدون تحقیق باستان‌شناختی غیرعقلانی و گمراه کننده است. اما این دو می‌توانند به حمایت از نظام معنادار بپردازند که یک خلاصۀ تاریخی است.
کارشناس هنری، یک مجموعه‌دار، نمایشگاه گردانِ موزه، مشارکت خود را به شاخۀ تخصصی شناخت آثار هنری با توجه به تاریخ منشأ، مؤلف، ارزش‌گذاری و با در نظر گرفتن کیفیت و شرایط محدود می‌کند. کارشناس هنری سعی دارد که به جنبۀ بازآفرینی همان جریانات پیچیده تأکید ورزد و به افزایش فهم تاریخی به عنوان امری ثانویه توجه کند. از این رو کارشناس هنری را می‌توان یک مورخ هنری گزیده‌گو و مورخ هنری را یک کارشناس سخن‌ور دانست. در واقع بهترین نمایندگان هر دو گروه مشارکت بسیار زیادی دارند که فهم تاریخی را موضوع اصلی مطالعۀ خود نمی‌دانند.
شماره های قبلی این پرونده را در لینک‌های زیر مشاهده کنید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پایان هنر لذت است؟ خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
پایان هنر لذت است؟ خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵ تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی | بخش دوم سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور از نظر پانوفسکی مرحله نخست، مشاهدۀ پدیده‌های طبیعی و بررسی سوابق آثار بشری است. سپس آثار باید رمزگشایی و تفسیر شوند و پیام‌های طبیعت باید توسط مشاهده‌گر دریافت شوند که سرانجام این نتایج باید در یک نظام منسجم به گونه‌ای معنادار طبقه‌بندی و مرتب شوند. حتی انتخاب […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی، خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی| بخش اول نوشته اروین پانوفسکی | ترجمه ندا اخوان اقدم | نشر چشمه تلخیص نیلوفر تقی‌پور در سال گذشته ۴ قسمت از این خلاصه کتاب منتشر شد که لینک قسمت های بعد را در پایان این شماره میتوانید دنبال کنید و در سال ۹۷ نیز ادامه دارد… ابتدا فصل با روایتی تاثیرگذار از اواخر عمر امانوئل کانت شروع می‌شود و نقل قولی در این باب که «حس […]
