آن‌چه خریدار ندارد، نقد نمایشگاه «خاطرات نه چندان گنگ» محمدرضا ظهوریان

نمایشگاه محمدرضا ظهوریان، «خاطرات نه چندان گنگ»، در فرمان‌فرما

آن‌چه خریدار ندارد

سایت تندیس به قلم حافظ روحانی

خاطرات نه چندان گنگ محمدرضا ظهوریان گالری فرمانفرما

در نوشته‌ی کوتاه نمایشگاه «خاطرات نه چندان گنگ»، مجموعه‌ای از آثار محمدرضا ظهوریان در فرمان‌فرما به «خاطرات سالیان» اشاره شده که «گرچه اینک، اندکی به سمت گنگی گراییده است اما همچنان زنده و رنگی در قلب و روح و حافظه‌اش جریان دارند…» و در ادامه به تلاش هنرمند برای خلق فضایی حاصل از نوستالژی و خاطره اشاره می‌شود تا بینندگان «روزهای پایانی سال را با دنیایی سرشار از طعمِ شیرینِ خاطرات به پایان رسانند».
به این ترتیب این نوشته‌ی کوتاه، نه فقط می‌کوشد تا مضمون آثار او را توصیف کند در عین‌حال با عباراتی مثل «به سمت گنگی گراییدن» و «زنده ماندن‌شان در قلب و روح و حافظه‌ی نقاش…» در تلاش است تا سبک کاری محمدرضا ظهوریان را نیز شرح دهد. به واقع هم کار این نقاش به دلائلی به منظر نگاه نوستالژیک در نقاشی امکان بروز می‌دهد؛ هم سبک کاری و هم عناصر بصری آثارش به طور طبیعی بیننده را به سمتی سوق می‌دهد که آثار را ذیل مفهوم نوستالژی و خاطره ببیند. با این‌حال مجموعه‌ی آثار هنرمند طیف‌های گسترده‌تری از مضامین و شیوه‌های تصویرگری را شامل می‌شود که به نظر می‌رسد نتوان همه را ذیل مضمون خاطره و نوستالژی تعریف کرد؛ به عنوان مثال می‌توان به مجموعه‌ی طراحی‌ها اشاره کرد که بیش از هر چیز به ژانر تک‌چهره‌‌سازی مربوط می‌شود و یا بسیار از آثار که بیش‌ از هر چیز به ژانر منظره‌سازی نزدیک هستند تا این‌که بتوان در آن‌ها عنصر یا موتیفی را یافت که مستقیماً به خاطره یا نوستالژی ربط داشته باشد. پس به نظر می‌رسد که نوشته‌ی کوتاه نمایشگاه به طور مشخص فقط مربوط به تعدادی از آثار باشد که عمدتاً با چند فیگور و اتومبیل‌هایی از سایر آثار مجموعه جدا می‌شوند.
اما علاوه بر این، می‌توان به مراجع ارجاعی در آثار نقاش هم اشاره کرد که تا حد زیادی مضمون نوستالژی را تحت‌شعاع قرار می‌دهد؛ از نوع قلم‌گذاری در منظره‌سازی‌ها که تا حد زیادی یادآور آثار زنده‌یاد فریده لاشایی است تا ارجاع به آثار شناخته‌شده‌ی منظره‌سازی که می‌توان در نمونه‌های امپرسیونیستی هم دید. آن‌چه ظهوریان در چشم‌اندازها کرده، بیش‌ از هر چیز تأکید بر عناصر و موتیف‌های تزئینی و ترجیح خطوط منحنی و رنگ‌بندی چشم‌نواز است که مناظری چشم‌گیر و زیبا را در مقابل چشمان بیننده می‌گذارد.
اما ظهوریان در طراحی‌ها، وجوه دیگری از کارش را نیز به ما نمایش می‌دهد، جایی که ما فرصت می‌کنیم قدرت و توانایی فراوان‌اش در تصویرسازی را ببینیم. طراحی‌ها را سخت بتوان به نوستالژی یا خاطرات شخصی هنرمند مربوط دانست، در عوض در این مجموعه می‌توان تکنیک و مهارت نقاش را دید.
بیش از هر چیز به نظر می‌رسد که مشکل آثار ظهوریان را در این نکته یافت که او یک نقاش باتکینک و توانا است که کار با ابزار را بلد است، با این‌حال تلاش نوشته برای برقراری رابطه‌ای مابین آثار او و نوستالژی و خاطرات بیش از هر چیز یافتن راهی است تا آثار او ذیل یک نگاه و مضمون تعریف شود. به واقع آن‌چه ظهوریان در نمایشگاه‌اش عرضه کرده، شامل تعدادی از آثار است که به ژانرها و جریانات مختلف هنری ارجاع می‌دهند، ولی سخت بتوان نگاه مستقل نقاش را در هنگام کار بر روی این منظره‌ها یا پرتره‌ها جستجو کرد. به واقع نقاش با وجود تکنیک مقبولش هنوز بیان و نگاه ویژه‌ای را نشان‌مان نمی‌دهد. به این ترتیب در هنگام تماشای آثار او ما مدام به یاد نمونه‌های مشابه در تاریخ هنر می‌افتیم، بی‌آن‌که تلاش‌مان برای یافتن زبان و بیان شخصی هنرمند راه به جایی ببرد.
پس به نظر می‌رسد که محمدرضا ظهوریان به مانند بسیاری از هنرمندان دیگر دچار یک مشکل اساسی می‌شود و آن فقدان نگاه ویژه است که باعث می‌شود، علی‌رغم تکنیک و توانایی قابل ملاحظه‌اش در تصویرسازی به جایگاه قابل ذکری در نقاشی نرسد. آن هم در زمانه‌ای که هنرمندان بیش از پیش به واسطه‌ی نگاه و بیان‌شان مورد توجه و تفقد قرار می‌گیرند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که ظهوریان بیش از پیش بازمانده‌ی یک دوران است، دورانی که توانایی و تکنیک هنرمند بیش از هر چیز دیگر مورد توجه و وثوق بوده است، اما همه‌ی این‌ها انگار در زمانه‌ی جدید، بدون همان نگاه ویژه دیگر خریدار ندارد.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

۰ comments

محمدرضا فیروزه‌‎ای | غنیمت در زمانه‌ی زشتی

Posted: 14 دی ۹۶

محمدرضا فیروزه‌‎ای | غنیمت در زمانه‌ی زشتی نقد نمایشگاه محمدرضا فیروزه‌‎ای در گالری هفت ثمر سایت تندیس: به قلم حافظ روحانی تصویر تک‌درخت‌ها یا یک بیشه‌زار کوچک، عمدتاً در باد و در پس‌زمینه‌ی آبی رنگ و وسیع آسمان. طیف رنگ‌های آبی و سبز، خطوط مواج و منحنی‌ها. آن‌چه محمدرضا فیروزه‌ای در جدیدترین نمایشگاه‌های‌اش نمایش داده، زیبایی طبیعت را نمایش می‌دهد با آرامشی دوچندان که بیش‌تر در تماشای جلال و زیبایی طبیعت است. آثار او بی‌تردید زیبا هستند؛ زیبایی که از نگاه […]

۰ comments

آن‌چه خریدار ندارد، نقد نمایشگاه «خاطرات نه چندان گنگ» محمدرضا ظهوریان

نمایشگاه محمدرضا ظهوریان، «خاطرات نه چندان گنگ»، در فرمان‌فرما

آن‌چه خریدار ندارد

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ