امپراطوری گلهای سرخ قاجاریان در موزه لوور
جامعترین نمایشگاه آثار هنر قاجار
سایت تندیس به قلم کیانوش معتقدی
در سالهای اخیر توجه جهانیان و موزههای بینالمللی به هنر قاجار بیش از گذشته به چشم میخورد. از سال ۲۰۰۰ موزهها رویکرد جدیدی نسبت به این امر پیدا کردهاند و در دو سال گذشته چند موزه مهم با محوریت هنر دوران قاجار نمایشهایی را برگزار نمودهاند. از جمله موزه هنر اسلامی قطر، نخستین نمایشگاه بنام زنان قاجار را ارائه نمود و سپس کنفرانسهای پراکندهای در سطح بینالمللی برگزار شد و همکاری دانشگاه هاروارد با بنیادفریز منجر به شکلگیری نمایشگاه بزرگی شد. رهآورد این نمایش انتشار دو کتاب technology of the image و مجموعه مقالات دیوید راکسبرو بود.
پس از این رویداد، نمایشگاه بزرگی نیز توسط بنیاد سودآور Soudavar Memorial Foundation که مربوط به خاندان سودآور است برگزار گردید این نمایش شامل مجموعه آثار نقاشیهای لاکی دوران قاجار بود این مجموعه پس از نمایش به موزه هاروارد اهدا شد. همچنین سال گذشته در اروپا نمایشی با عنوان «ایران، حرکت به سوی مدرنیته» در موزه پرگامون برگزار شد . این رویداد بسیار حائز اهمیت بود و بخش کوچکی از موزه اسلامی که در آن عکسها و آثار نقاشی از هنر قاجار قرار داشت و تا کنون دیده نشده بود در معرض دید علاقهمندان قرار گرفت.
در حال حاضر در موسسه اسمیت سونیون امریکا گردآوری ارزشمندی از هنر قاجار در قالب یک نمایشگاه در جریان است و نمایشگاه دیگری تحت عنوان «امپراطوری گلهای سرخ»در پیش رو داریم که در موزه لوور و در فروردین ماه افتتاح میشود و باید آن را مهمترین نمایشگاه با موضوع هنر قاجار تا به امروز بدانیم. از سه سال قبل بر روی این مجموعه کار شده و برای اولین بار است که گونه های بسیاری از هنر قاجار در سطح سلطنتی، زیر یک سقف گرداوری شدهاند.
روند شکلگیری این نمایش با انتخاب هزار آیتم آغاز شد که از این میان ۳۵۰ اثر از سراسر دنیا گزینش شدهاند. بزرگترین مزیت این نمایشگاه این است که بیش از ۶۰ درصد آثار از مجموعههای خصوصی و مخازن موزههایی گردآوری شده است که تابحال دیده نشده بودند و همچنین۲۱ اثر از کاخ گلستان تهران و موزه ملی ایران نیز در مجموعه آثار این نمایشگاه ارائه شده است؛ این نمایشگاه در شعبه جدید موزه لوور در شمال فرانسه به اسم موزه لوور لانس برگزار میگردد که در چند سال گذشته افتتاح شده و از این پس نیز نمایشگاههای مهمی در این مکان برگزار خواهد شد.
طراحی فضای داخلی این نمایشگاه توسط یکی از طراحان مهم به نام «کریستین لکوا» انجام شده است،در ابتدای ورود به موزه مخاطب با یکی از دروازههای قدیمی تهران مواجه میگردد؛ و سپس اولین سالن به خاطرات و طراحیهای اولین مسافران فرانسوی که در دوران قاجار از ایران بازدید کردهاند اختصاص داده شدهاست. آثار این سالن شامل اشیا و مشاهدات،عکس و فیلمهایی از آن دوران است و با این مقدمه وارد فضای اصلی میشویم.
سالن اول شامل پرترههای سلطنتی شاهان قاجار است. تمام سالنها در راستای هم با طیف رنگی خاص و متریالها و کانسپتهای بخصوص شکل گرفتهاند. هر سالن به موضوعاتی چون کتاب آرایی، پارچه ، دستبافتها و قلمکار و…. اختصاص دارد تا به انتها که سالن بزرگتری است که در آن فرشها با طرح خاصی چیدمان شده اند و در مسیر برگشت سالنی با لباسهای قاجار همراه با کفش و زیورالات مردانه و زنانه طراحی شده، همچنین سالنی به موسیقی اختصاص یافته که در وسط، سازها و در اطراف تابلوهای رقصندهها و نوازندهها نصب شدهاست و اتاق آخر که به عکسها اختصاص داده شده شامل مجموعه ی پر تعدادی میباشد که در نهایت این رویداد با فروشگاه هدایای فرهنگی خاتمه مییابد.
کاتالوگی از این نمایشگاه تهیه شده که عکس تمامی آثار به همراه مقالاتی از ۲۵ پژوهشگر در آن به چاپ رسیده و بخشی از نگارش و تحقیق کتیبهها را نگارنده انجام داده است.