دودلینگ آرت «جهان اشیاء» علی رضوی در گالری فرشته

یادداشتی بر نمایش «جهان اشیاء» علی رضوی در گالری فرشته

«دودلینگ آرت»

آوام مگ به قلم جاوید رمضانی

ارتباط میان کلمات و اشیاء در عصر جدید به ظهور پدیده‌ی معرفت‌شناسانه‌ی جدیدی موسوم به «انسان» انجامید. انسان، مانند هر مقوله‌ی عقلی در تفکر فلاسفه، نیازمند تعریفی جامع و کامل است. این تعریف در جهان پسافلسفی در تحلیل رابطه‌ی اشیاء و کلمات معنی یافت. این مقوله تابع یک رابطه‌ی بخصوص است، رابطه‌ای که تابع مفاهیم یا گفتمان غالبِ دوران ‌می‌باشد. به‌طور مثال، اشیاء در تمدن ایرانی جایگاه تجلّی هنر و زیبایی جهانِ مثال و خیال بودند و قابلیت بیداریِ خاطره‌ی مکانِ هبوط و مبدأ انسان، فردوس ابدی، را داشتند. اما در جهان معاصر، اشیاء بازتاب نیازمندی‌های مادی و این‌جهانی‌اند.

انسان در این دوران موجودی دورافتاده از مکان جاودانِ خود است و در جهان امروز، اشیاء در پی تکامل خود و ایجاد نیازِ انسان هستند. به واقع، مقصد آنان تغییر مسیر انسان از سمت تکامل خود به سمت وابستگیِ بیشتر به اشیاء است.

درک این مفهوم می‌تواند بستر تولید آثار تجسمی گردد.

در اولین هفته اسفند در گالری فرشته شاهد ارائه‌ی کارنمای یکی از هنرمندان گرافیتی بودیم که سعی در بازنمایی ازدحام اشیاء در زندگی روزانه و تسلط آنان در زیست معاصر دارد.

علی رضوی در نظام طراحانه‌ی خود پیوستگیِ تصاویر و کلمات را در زیست انسانِ ایرانی بازتاب داده است. برخورد عقلانیِ رضوی با تصویر رویکردی تقلیدی دارد که در هنرمندان غربی همچون کِیت هِرینگ دیده شده است.

هِرینگ آثار خود را در متروها و بر بستر دیوارهای مکان‌های عمومی به عنوان کُنشی اعتراضی نسبت به خوانش انسانِ امروز ارائه داد. این رویکردِ انتقادی مانند بسیاری از نحله‌های هنر معاصر به جایگاه نمایشی و اقتصادی منتقل شد و دستمایه‌ی خرید و فروش قرار گرفت.

بیانیه‌ی نمایشگاه رضوی توسط نقاش و مدرس هنرِ مطرحِ معاصر فریدون امیدی نگاشته شده است. امیدی فضای آثار رضوی را این‌چنین توصیف می‌کند:

«تصاویر گرافیتیِ فی‌البداهه و نقش‌گونه‌ی هنرمند جهانی را به نمایش می‌گذارد که پر از ازدحام تصاویرِ بسیار شلوغ و درهم است. او طبیعت بی‌جانِ بزرگی را ترسیم می‌کند که اشیاء در آن از هم جان می‌گیرند یا کامل می‌شوند. اَشکال مکعبی‌ای که در هم ادغام شده‌اند یا از هم عبور می‌کنند. تجسمی از فضای پرسپکتیوی و درهم از خطوطی که از هم می‌گذرند و دنیایی را تصویر می‌کنند که، خوب یا بد، تمام ابعاد وجودیِ زندگی شهری، مرگ و هرآن‌چه را در زیستِ ماست به نمایش می‌گذارد. او از ناخودآگاهِ بیدارِ خود و در همان لحظه هرآن‌چه را از ذهنش در گذر است ثبت می‌کند و مانند آجرهای یک بنا در هم می‌آمیزد تا شهری بسازد که چون اَشکالی از اشیاء مصرفی روی هم تلنبار یا سرریز شده‌اند.»

تمایز اصلی تصاویر هنرمند با نمونه‌های دیده‌شده در قطعاتی است که اجزای آن تشکیل‌دهنده‌ی یک تصویر کلی است؛ مانند نمای داخلیِ یک فضای معماریِ سنتی یا پرتره‌ی انسان و ایجاد نشانه‌های نوشتاری و سمبولیک. این جریانِ پیوسته‌ی تصویری در ذهن مخاطب ازدحامِ زمانی درونی را یادآور است. حجم تصاویر مغزیِ انسانِ امروز در مواجهه با این تصاویر متوقف می‌گردد و تابلو را همچون آیینه‌ی ذهن خود می‌پندارد و لحظاتی در سکوت فرو می‌رود. این نگارشِ بی‌واسطه‌ی اَشکال، حروف و کلمات گُسست مطبوعی در فرآیند ادراک ایجاد می‌کند که مقصد هنرمند را از توجه به هنر و نقاشی به ایجاب اهمیت انسان ارتقاء می‌دهد. تابلوهای نمایشگاه در ابعاد متفاوتی شکل گرفته‌اند که، از زاویه‌ی بررسی جریان سیّالِ ذهنیِ هنرمند، دارای رتبه‌بندی متمایزی‌ هستند. آثار کوچک‌تر که ازدحام کمتری دارند تمایز میان اجزاء را بیشتر نشان می‌دهند. این گُسست از نقطه‌ی اوجِ زیبایی‌شناسی و سبک نقاش فاصله می‌گیرد و در ابعاد بزرگ‌تر جریان مستحکم‌تری از سیّالیتِ خطوط و عناصر بصری را شاهد هستیم.

در اصطلاحِ هنر معاصر، این نحوه‌ی استفاده از اَشکال برای تولید اثر هنری را «دودلینگ آرت» Doodling art می‌گویند. آن‌چنان که امیدی در ابتدای بیانیه به آن اشاره می‌کند، این نحوه از نقاشی بر بیرون‌ریزیِ ناخودآگاهِ هنرمند تکیه دارد؛ در واقع، نوعی اتوماسیون در نوشتن یا خط‌خطی‌کردن است.

وقتی دودلینگ به عادت روزمره‌ی هنرمند تبدیل شود، از فرآیندی گنگ به جریانی منظم تبدیل می‌گردد؛ گویی فرد نیز از سرگشتگی رها شده و کمتر دچار حالات روحیِ نامعلوم می‌شود. این عمل باعث کنترل بر روحیات و مدیریت بر روانِ فردی است؛ نوعی کنش هنری که به انسان کمک می‌کند به‌طور آگاهانه در بی‌عملیِ ذهنی و گریز از افکارِ بیهوده فرو رود. در گذشته، هنرمندانِ خوشنویس در تمرینات خود به این حالت روحی پی برده بودند. نگارش سیاه‌مشق‌ها یا استفاده از نقطه در تکنیک پردازِ آثار نقاشی ایرانی، به ایجاد آرامش فکری و تمرکز روحیِ هنرمند کمک می‌کرده است.

آثار علی رضوی با تکنیکی جذاب سعی در بازتاب جهانِ سیّال و کودکانه‌ی ناخودآگاهِ وی دارند. دیدن این نمایشگاه برای بینندگان عزیز خالی از لطف نیست.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

دودلینگ آرت «جهان اشیاء» علی رضوی در گالری فرشته

یادداشتی بر نمایش «جهان اشیاء» علی رضوی در گالری فرشته

«دودلینگ آرت»

آوام مگ به قلم جاوید رمضانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ