فکرهای بزرگ در ابعاد کوچک
یادداشتی بر آثار الهه کشاورز در گالری الهه
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی
الهه کشاورز در نوشته‌ی کوتاهی که برای نمایشگاه‌اش در گالری الهه نوشته، به تجربه‌ی زیسته در طول اعصار اشاره می‌کند و آثارش را به نوعی به این تجربیات و اعصار پیشین متصل می‌کند. در پایان این نوشته او به معنای نهفته در احجام اشاره می‌کند، به این امید که آثار او نیز چیزی بر این تجربه بیافزایند. علاوه بر نوشته‌ی نمایشگاه، نام‌گذاری آثار هم بر اساس این اصل انجام شده که تصوری را در ذهن ما به عنوان بیننده برانگیزاند و از این منظر هر مجسمه‌ی او در این نمایشگاه قرار است، چیزی را در ذهن ما زنده کند، یک تصویر را، تا یادآور مفاهیمی فراتر از آن چیزی باشند که می‌بینیم.
منابع ارجاعی در آثار کشاورز متعددند؛ از ارجاع به تصاویر باستانی گرفته که به کرات در آثار تکرار می‌شوند و به نوعی یادآور همان ارجاع تاریخی هنرمند هستند. به نظر می‌رسد که در این الگو هنرمند کوشیده تا الگوهای متعددی را در آثارش به نمایش بگذارد. این ارجاع را می‌توان به شکلی دیگر هم؛ تکرار نقوش حیوانات در آثار هنرمند دید. نقوش حیوانی در آثار هنرمند را می‌توان جزئی از سلسله‌ی ارجاع به جنبه‌های تاریخی در آثارش در نظر گرفت، چون این نقوش سابقه‌ی طولانی در تاریخ هنر دارند و حتی پیش از شکل‌گیری تمدن‌ها در آثار هنری انسان دیده شده‌اند و هم از جنبه‌ای دیگر به الهه کشاورز امکان می‌دهند که مفاهیم دوگانه‌ی مورد نظرش را به ما نشان دهد، بسیاری از این مفاهیم انگار با اخلاقیات پیوند خورده‌اند و از این منظر می‌توانند بیان‌گر مایه‌ی دوگانه‌ی مورد نظر هنرمند باشند.
این ارجاع‌ها در عین‌حال به شکلی از استعاره‌سازی پیوند می‌خورند که در تاریخ هنر سابقه‌ی طولانی دارند و نمونه‌های گوناگون آن را می‌توان در متون، نوشته‌ها و آثار هنری دید. جایی که حیوانات به جای انسان می‌نشینند. احتمالاً مشهورترین نمونه برای ایرانی‌ها همان کتاب «کلیله و دمنه» است که با استفاده از حیوانات داستان‌های عبرت‌آموز را مرور می‌کند. بر اساس این شیوه، هر حیوان می‌تواند نماینده‌ی یک منش اخلاقی باشد. از این منظر آثار کشاورز به این سنت روایی هم ارجاع می‌دهند.
اما می‌توان به همان نسبت در آثار او نشانه‌هایی از ارجاع به آثار جدیدتر را هم دید. از آن‌جا که به خصوص در موقع اجرای نقوش حیوانی اکثر هنرمندان مدرن و معاصر هم به تاریخ هنر ارجاع می‌دهند، به شکل طبیعی می‌توان رد این ارجاع را در آثار کشاورز هم دید. به این ترتیب به نظر می‌رسد که او در حین ساخت این آثار به تجربیات جمعی از هنرمندان مدرن و معاصر هم نظر داشته که از همین راه و روش استفاده کرده‌اند.
پس تا اینجا می‌توان پیوند آثارش با آثار متعدد در تاریخ هنر را برشمرد که به همان منظر تاریخی اشاره دارند. اما از طرف دیگر کشاورز بنا بر نوشته‌اش در تلاش است تا ما را به مفاهیمی ارجاع دهد که هر اثر قرار است نمایندگی کند، این یعنی اشکال او قرار است یادآور مفاهیم هم باشند. از این منظر تلاش او به نسبت تلاش جاه‌طلبانه‌ای است، چنان‌چه می‌توان این را از نام‌ها هم گفت و همین‌جا ست که کار او سخت می‌شود. از آن‌جا که هر شکل در آثار او باید یادآور یک استعاره باشد، بار سنگینی بر دوش هر مجسمه می‌افتد و هر اثر باید نماینده‌ی یک مفهوم به نسبت مهم و جدی باشد. در چنین موردی مسأله تنها از دامنه‌ی شکل خارج می‌شود و مسائل گوناگونی مثل نوع نمایش و فضا هم مطرح می‌شود. به نظر می‌رسد که کشاورز در این مورد خاص فکری نداشته است و از این منظر نمایشگاه از فقدان یک فکر خلاقانه رنج می‌برد. در نتیجه به نظر می‌رسد که نمایش با وجود همه‌ی تلاش انجام شده، نقصان‌های فراوانی دارد.
در مجموع به نظر می‌رسد که با وجود تلاش هنرمند برای این‌که مرزهای کارش را فراتر برده و اشکال را واجد معنی کند، مجموعه‌ی به نمایش درآمده آن‌چنان که باید، توانا نشان ندهد. اِشکالی که به نظر می‌رسد بیش‌تر حاصل نوع نمایش باشد تا اجرای هر مجسمه به تنهایی. چنان‌چه حالا که مضامین و مفاهیم متعددی در آثار مطرح می‌شوند، بیش از اجرای مستقل هر اثر صحبت از یک تمامیت نمایشی است. نمایشگاه الهه کشاورز در الهه تلاشی است در جهت بیان مفاهیم بزرگ که در ابعادی کوچک به نمایش درآمده‌اند و این ابعاد کوچک نه یک اشاره به اندازه‌ی آثار که در عین‌حال اشاره به فقدان فکر برای نمایش آثار است و این فقدان برای برای نمایشگاهی این‌چنین ضعف کوچکی نیست.
نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
انتخاب نقاش | به یاد مسعود عربشاهی
به یاد مسعود عربشاهی انتخاب نقاش مجله هنرهای تجسمی آوام : حافظ روحانی برای همه‌ی آن‌هایی که آفرینش هنری را به انزوا نسبت می‌دهند و با بنا به برداشتی رمانتیک از هنرمند، او را انسانی تعریف می‌کنند که فارغ از هیاهوی جهان در کنج تنهایی خویش و به پیروی از شر و شور روحش دست به خلق هنری می‌زند، مسعود عربشاهی یک موهبت الهی بود. تمامی زندگی 84 ساله‌ی او – که با موفقیت‌های فراوان هم همراه بود – در […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
یادداشتی بر نمایشگاه تاپستری فریبا بروفر در گالری ثالث
یادداشتی بر نمایشگاه تاپستری فریبا بروفر در گالری ثالث گرفتار در دام مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی مجموعه‌ی «گسست»، آثار تاپستری یا بافته‌های فریبا بروفر در ثالث، شامل چند گروه از آثار این هنرمند می‌شود. هر چند که می‌توان خط و ربطی کم‌و‌بیش مشخص را مابین آثار این نمایشگاه یافت، اما به نظر می‌رسد که فریبا بروفر در پی تجربیات مختلفی با ابزار کارش بوده؛ تجربیاتی که هم شامل بافته‌هایی حجم‌مانند می‌شود و هم بافته‌هایی شبیه به […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مردی که می‌نویسد، مروری بر 5 دهه فعالیت هنری اسماعیل خلج
مردی که می‌نویسد، مروری بر 5 دهه فعالیت هنری اسماعیل خلج نمایشگاه سایه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی اسماعیل خلج، متولد 1315، نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان تئاتر و تلویزیون، هنرپیشه‌ی تئاتر، سینما و تلویزیون و از اعضای کارگاه نمایش و کارمند بازنشسته‌ی صدا و سیما (اداره‌ی رادیو و تلویزیون ملی ایران). از چهره‌های کلیدی تئاتر ایران در دهه‌ی 1350 به حساب می‌آید که کوشید تا خرده‌فرهنگ قهوه‌خانه را در آثار نمایشی‌اش تصویر و زبان‌شان را بازسازی کند و از همین‌رو […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود
«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» سال 1398 مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی 27 سال پیش بود که برای نخستین بار، نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» به همت لیلی گلستان برگزار شد. این عدد (27 سال) اما نه فقط یادآور قدمت این نمایشگاه سالانه که در عین‌حال یادآور تداوم فعالیت گالری گلستان، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نگارخانه‌های تهران (و ایران) است. اما از سوی دیگر مرور این […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
لاله معمار اردستانی | کمینه‌ی اندوه
کمینه‌ی اندوه نقدی بر نمایشگاه «روییده »لاله معمار اردستانی گالری اعتماد 2 آوام مگ به قلم حافظ روحانی ردیف گیاهانِ تازه‌روییده با برگ‌های تازه و تُردِ سبز این قابلیت را دارند که حتی پیش از مواجهه با بوم‌های بزرگ‌تر یا آثار کوچک‌ترِ طراحی نظر بیننده را جلب کنند. این مواجهه باعث می‌شود که تماشاگرِ نمایشگاه «روییده»، آثار لاله معمار اردستانی در اعتماد 2، حتی پیش از رودررویی با نخستین اثر روی دیوار، با یک حال‌و‌هوا روبه‌رو شود. به‌این‌ترتیب، آن‌چه بعد […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
یادداشتی بر نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین
دل‌بستگی به اشیاء یا آزادی در نقش‌زدن یادداشتی بر نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین آوام مگ: به قلم حافظ روحانی از مجموع همه‌ی اشیایی که فرح سلطانی در طول دو نمایشگاه انفرادی پیشین‌اش (آریانا، دی‌ماه 1394 و ثالث، تیرماه 1396) تصویر کرده بود، مترهای خیاطی به سومین نمایشگاه انفرادی‌اش در شیرین رسید، متری که پیش‌تر و از مجموع همه‌ی اشیایی که او در ثالث نمایش داد به روی پوستر آن مجموعه هم راه یافت. بااین‌حال، آن‌چه سلطانی در مجموعه‌ی […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم حافظ روحانی
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم حافظ روحانی در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که حافظ روحانی در سال 97 نگاشته است که مشتمل بر 10 نقد است که قریب به اتفاق آن در حیطه‌ی نقاشی و مجسمه نوشته شده است. حافظ روحانی از منتقدان برنامه‌ی هنرنامه، پر مخاطب‌ترین رویداد تخصصی هنرهای تجسمی است که چهارمین سال خود را سپری می‌کند و هرهفته جمعه‌ها از شبکه ۴ سیما پخش می‌شود. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای […]
