راهِ طولانیِ در پیش‌رو | نمایشگاه علی مشهدی‌الاصل در گالری فرشته
نقد نمایشگاه
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی
نوشته‌ی کوتاه علی مشهدی‌الاصل برای نمایشگاه آثارش در فرشته، بیش از هر چیز طرح یک مسأله‌ی بنیادین در حوزه‌ی هنرهای بصری است؛ مرز مابین نقاشی و مجسمه کجاست؟ یا به شکل دقیق‌تر چگونه می‌توان یک اثر دو بعدیِ مبتنی بر سطوح را از یک اثر سه‌بعدی مبتنی بر حجم جدا کرد. به زبان دیگر، اگر بپذیریم که حتی نازک‌ترین لایه‌های رنگی هم لاجرم واجد حجم هستند، پس آیا همین حقیقت مرز مابین حجم و سطح را مخدوش نمی‌کند؟ پس بر این اساس اگر این تفاوت مابین حجم و سطح را مبنای تفاوت مابین نقاشی و مجسمه‌سازی در نظر بگیریم، هر اثر هنری به واسطه‌ی دارا بودن حجم، نوعی از مجسمه است؟ علی مشهدی‌الاصل در نمایشگاه آثارش در فرشته به این نکته واقف است که تفاوت تنها در این نکته نیست که تجربه‌ی مواجهه با یک مجسمه در قیاس با یک پرده‌ی نقاشی متفاوت است و از سوی دیگر نسبتی که یک حجم با فضای اطراف ایجاد می‌کند با نسبت یک نقاشی با فضای دور و برش فرق دارد. هنرمند می‌کوشد با تمعیداتی تجربه‌ی ما در مقابل آثارش را تغییر داده و فرصتی فراهم کند تا ما با تجربه‌ای متفاوت مواجه شویم.
پیش از قضاوت موفقیت مشهدی‌الاصل در مخدوش کردن مرز میان دو شکل هنری، باید به این نکته دقت کنیم که آثار او از نظر بصری چشم‌گیرند و با ارجاع به سنت‌های تصویرگری مختلف به خودی‌خود واجد کیفیت بصری هستند. از این منظر بیننده هنگام مواجهه با آثار او بیش‌تر درگیر حظ بصری می‌شود و همین موضوع مضمون مورد نظر هنرمند که در نوشته‌ی نمایشگاه ذکر شده را تحت شعاع خود قرار میدهد. از سوی دیگر ارجاعات هنرمند به مجموعه‌ای از سنت‌های بصری، از نقوش سلجوقی گرفته تا حتی الهام از آثار فرهاد مشیری جدا از هر تلاشی نظر بیننده را به خود جلب می‌کند. پس ما پیش از آن‌که به مقوله‌ی مورد اشاره‌ی هنرمند دقیق شویم درگیر ساخت‌و‌ساز فضای بصری هنرمند می‌شویم. به این ترتیب آن‌چه ما می‌بینیم بیش از آن‌که مواجه با دو مفهوم حجم و سطح باشد، مواجه با کیفیت بصری است. تردید دارم که این تمهید بصری با نوشته‌ی نمایشگاه همسو باشد یا کمکی به هنرمند بکند.
مسأله‌ی بعدی نوع نمایش آثار است؛ در حالی‌که بیش‌تر آثار به شکل نقاشی به دیوار نصب شده‌اند، مشهدی‌الاصل بخشی از آثار را با فاصله نسبت به دیوار از سقف آویخته است تا بنا به نوشته‌اش بر دیوار نمایشگاه بیننده امکان گردش به دور اثر را بیابد. در حالی‌که تعدادی از آثار آویخته اساساً به شکلی نصب شده‌اند که بیننده امکان گردش به دور آن‌ها را ندارد، در عین‌حال به نظر نمی‌رسد که تمعید بصری ویژه‌ای هم اندیشیده شده باشد تا بیننده با گردش به دور هر اثر جلوه‌ی دیگری از آن را درک کند. پشت و روی عمده‌ی آثار تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد که گردش به دورشان مفهوم یا معنی دیگری را به آن‌ها اضافه کند. از طرف دیگر حتی تمعید نورپردازی بر روی آثار هم چندان کارآمد به نظر نمی‌رسد. در این مجموعه آیا سایه‌ی اثر بر روی دیوار یا زمین باید معنی حجم را تداعی کند؟ آن‌چنان که در آثار تعدادی از مجسمه‌سازان معاصر به عنوان یک تمعید بصری به کار می‌رود؟ از این منظر به جز یکی دو اثر، سایه‌ی اثر هم کمک چندانی به شکل‌گیری این مفهوم نمی‌کند و شناخت ما از فضا و بر اساس آن دانش ما از مرز میان حجم و سطح را ارتقا نمی‌دهد. پس با این‌که این شیوه به یک تجربه‌ی بصری جدید منجر می‌شود، به سختی مفهوم مورد نظر هنرمند را تقویت می‌کند.
نمایشگاه آثار علی مشهدی‌الاصل بدون در نظر گرفتن نوشته‌ی بر روی دیوار یک تجربه‌ی بصری جذاب و چشم‌گیر است؛ بیننده از تماشای عمده‌ی آثار و دیدن وجه تزئینی‌شان لذت می‌برد. شیوه‌ی ارائه‌ی آثار بر وجوه تزئینی‌شان می‌افزاید و جلوه‌ی بصری قابل ملاحظه‌ای به آن‌ها میدهد. با این‌حال به سختی بتوان این تمهیدات را همسو با نوشته‌ی نمایشگاه کوششی برای مخدوش کردن مرز مابین مجسمه و نقاشی یا سطح و حجم در نظر گرفت. علی مشهدی‌الاصل نشان میدهد که هنرمندی باسلیقه است که می‌تواند آثاری با کیفیت را ارائه دهد، با این‌حال هنوز تا رسیدن به تکنیکی که مضمون مورد نظرش را ممکن کند راه زیادی در پیش دارد.
نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
گرافیک چشم‌نواز | محسن حیدری در اعتماد نگارستان
نمایشگاه محسن حیدری در اعتماد نگارستان گرافیک چشم‌نواز آوام مگ به قلم: حافظ روحانی محسن حیدری در نوشته‌ای کوتاه بر دیوار اعتماد نگارستان با اشاره به مارک روتکو ما را به یک سنت نقاشی ارجاع میدهد؛ نقاشان مکتب نیویورک که آثار انتزاعی‌شان در میانه‌ی سده‌ی گذشته‌ی میلادی از نقاط اوج نقاشی این قرن به حساب می‌آید. هر چند شاید روتکو، نقاش روسی‌الاصل این جریان نقاشی مثال مناسبی برای قیاس نباشد، ولی آن‌چه حیدری در مجموعه‌ی جدیدش کرده، با وجود اشاراتی […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر آثار مونا پاد
مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر نمایشگاه مونا پاد در گالری اعتماد گالری اعتماد مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی مروری بر آثار مونا پاد ۱۳۹۸ – ۱۳۸۵، نمایشگاه اخیر این هنرمندِ محبوب خریداران آثار هنری در اعتماد، پیش از هر چیز نشان‌دهنده‌ی تغییری در رفتار این مجسمه‌ساز در قیاس با دوره‌های پیشین کار او ست؛ لااقل تعدادی از آثار به نمایش درآمده در طبقه‌ی اول اعتماد را می‌توان نشان‌دهنده‌ی تغییر رویکرد پاد دانست؛ یعنی تمایل او برای میل کردن […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
کهن‌سالی یک نگاه | یادداشتی بر آثار رضا نصرتی
کهن‌سالی یک نگاه | یادداشتی بر مجموعه‌ی «تاغ» رضا نصرتی گالری ساربان مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی اگر صفت نقاشانه (تأکید بر ابزار و فعل نقاشی کردن) را یک کیفیت در نظر بگیریم، مجموعه‌ی جدید رضا نصرتی واجد این صفت هست و به‌تبع این پیش‌فرض دارای این کیفیت. رضا نصرتی با مجموعه‌ی «تاغ» در ساربان با محدود کردن موضوع به تنها یک درخت، موفق شده از یک‌سو جستجو‌های‌اش را به یک نتیجه‌ی مشخص برساند و از سوی دیگر […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
فکرهای بزرگ در ابعاد کوچک | یادداشتی بر آثار الهه کشاورز
فکرهای بزرگ در ابعاد کوچک یادداشتی بر آثار الهه کشاورز در گالری الهه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی الهه کشاورز در نوشته‌ی کوتاهی که برای نمایشگاه‌اش در گالری الهه نوشته، به تجربه‌ی زیسته در طول اعصار اشاره می‌کند و آثارش را به نوعی به این تجربیات و اعصار پیشین متصل می‌کند. در پایان این نوشته او به معنای نهفته در احجام اشاره می‌کند، به این امید که آثار او نیز چیزی بر این تجربه بیافزایند. علاوه بر […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
انتخاب نقاش | به یاد مسعود عربشاهی
به یاد مسعود عربشاهی انتخاب نقاش مجله هنرهای تجسمی آوام : حافظ روحانی برای همه‌ی آن‌هایی که آفرینش هنری را به انزوا نسبت می‌دهند و با بنا به برداشتی رمانتیک از هنرمند، او را انسانی تعریف می‌کنند که فارغ از هیاهوی جهان در کنج تنهایی خویش و به پیروی از شر و شور روحش دست به خلق هنری می‌زند، مسعود عربشاهی یک موهبت الهی بود. تمامی زندگی 84 ساله‌ی او – که با موفقیت‌های فراوان هم همراه بود – در […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
یادداشتی بر نمایشگاه تاپستری فریبا بروفر در گالری ثالث
یادداشتی بر نمایشگاه تاپستری فریبا بروفر در گالری ثالث گرفتار در دام مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی مجموعه‌ی «گسست»، آثار تاپستری یا بافته‌های فریبا بروفر در ثالث، شامل چند گروه از آثار این هنرمند می‌شود. هر چند که می‌توان خط و ربطی کم‌و‌بیش مشخص را مابین آثار این نمایشگاه یافت، اما به نظر می‌رسد که فریبا بروفر در پی تجربیات مختلفی با ابزار کارش بوده؛ تجربیاتی که هم شامل بافته‌هایی حجم‌مانند می‌شود و هم بافته‌هایی شبیه به […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مردی که می‌نویسد، مروری بر 5 دهه فعالیت هنری اسماعیل خلج
مردی که می‌نویسد، مروری بر 5 دهه فعالیت هنری اسماعیل خلج نمایشگاه سایه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی اسماعیل خلج، متولد 1315، نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان تئاتر و تلویزیون، هنرپیشه‌ی تئاتر، سینما و تلویزیون و از اعضای کارگاه نمایش و کارمند بازنشسته‌ی صدا و سیما (اداره‌ی رادیو و تلویزیون ملی ایران). از چهره‌های کلیدی تئاتر ایران در دهه‌ی 1350 به حساب می‌آید که کوشید تا خرده‌فرهنگ قهوه‌خانه را در آثار نمایشی‌اش تصویر و زبان‌شان را بازسازی کند و از همین‌رو […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود
«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» سال 1398 مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی 27 سال پیش بود که برای نخستین بار، نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» به همت لیلی گلستان برگزار شد. این عدد (27 سال) اما نه فقط یادآور قدمت این نمایشگاه سالانه که در عین‌حال یادآور تداوم فعالیت گالری گلستان، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نگارخانه‌های تهران (و ایران) است. اما از سوی دیگر مرور این […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
لاله معمار اردستانی | کمینه‌ی اندوه
کمینه‌ی اندوه نقدی بر نمایشگاه «روییده »لاله معمار اردستانی گالری اعتماد 2 آوام مگ به قلم حافظ روحانی ردیف گیاهانِ تازه‌روییده با برگ‌های تازه و تُردِ سبز این قابلیت را دارند که حتی پیش از مواجهه با بوم‌های بزرگ‌تر یا آثار کوچک‌ترِ طراحی نظر بیننده را جلب کنند. این مواجهه باعث می‌شود که تماشاگرِ نمایشگاه «روییده»، آثار لاله معمار اردستانی در اعتماد 2، حتی پیش از رودررویی با نخستین اثر روی دیوار، با یک حال‌و‌هوا روبه‌رو شود. به‌این‌ترتیب، آن‌چه بعد […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
یادداشتی بر نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین
دل‌بستگی به اشیاء یا آزادی در نقش‌زدن یادداشتی بر نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین آوام مگ: به قلم حافظ روحانی از مجموع همه‌ی اشیایی که فرح سلطانی در طول دو نمایشگاه انفرادی پیشین‌اش (آریانا، دی‌ماه 1394 و ثالث، تیرماه 1396) تصویر کرده بود، مترهای خیاطی به سومین نمایشگاه انفرادی‌اش در شیرین رسید، متری که پیش‌تر و از مجموع همه‌ی اشیایی که او در ثالث نمایش داد به روی پوستر آن مجموعه هم راه یافت. بااین‌حال، آن‌چه سلطانی در مجموعه‌ی […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم حافظ روحانی
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم حافظ روحانی در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که حافظ روحانی در سال 97 نگاشته است که مشتمل بر 10 نقد است که قریب به اتفاق آن در حیطه‌ی نقاشی و مجسمه نوشته شده است. حافظ روحانی از منتقدان برنامه‌ی هنرنامه، پر مخاطب‌ترین رویداد تخصصی هنرهای تجسمی است که چهارمین سال خود را سپری می‌کند و هرهفته جمعه‌ها از شبکه ۴ سیما پخش می‌شود. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای […]
