پرونده معرفی هنرمندان عرب
قسمت دوم: تحیه حلیم، نقاشی از رود نیل
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم دنیا حافظی حقانی
تحیه حلیم[۱]، متولد ۱۹۱۹، وفات ۲۰۰۳، در دونکولا[۲] در سودان متولد شد؛ جایی که پدرش در آن دوره از طریق تعاملات خود با کاخ سلطنتی مصر اعزام شده بود. تحصیلات اولیه‌ی تحیه در موسیقی، زبان فرانسه و نقاشی در کاخ سلطنتی قاهره بود؛ جایی که او بزرگ شد، زیرا که پدر او معاون اردوگاه نظامی پادشاه مصر فواد اول[۳] بود.
بین سال‌های ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۱، تحیه شروع به آموختن دروس نقاشی در آتلیه‌ی نقاش سوری یوسف ترابولسی کرد؛ سپس قبل از ورود به استودیوی حامد عبدالله، بین سال‌های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳، به آتلیه‌ی نقاش یونانی ساکن در قاهره به نام الیکو جروم نقل مکان کرد.
سرانجام، تحیه و عبدالله، در سال ۱۹۴۵ ازدواج کردند و یک سال بعد طلاق گرفتند؛ ولی دوباره آن‌ها بعد از سه‌سال، در سال ۱۹۴۹ ازدواج کردند و به پاریس نقل مکان کردند؛ جایی که تحیه بین سال‌های ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۱، تحصیلات رسمی را در آکادمی جولیان[۴] دنبال کرد.
در سال ۱۹۵۶ تحیه تصمیم گرفت هرگونه تقلید از سبک فرهنگ غربی را ترک کند و در عوض او جنبش مستقل خود را به راه انداخت که آن الهام‌گرفتن از افسانه‌هایی براساس آیین‌های عامه‌پسند روزانه‌ی مردم بود؛ و در این راستا از خطوط ساده‌تر استفاده کرد و تحت‌تأثیر نقاشی‌های دیواری معابد مصر باستان و هنر قبطی (مسیحی)، با سبکی ساده و شاعرانه بود. آثار او اکثراً مربوط به رود نیل، قایق‌ها، سوژه‌های مردمی و ملی بود. او یکی از پیشگامان هنر مدرن مصری بود که با استفاده از افسانه‌ها و آیین‌های سنتی، روزمرگی‌های مردم عادی را به تصویر کشید.
و بعد از آن در سال ۱۹۶۲، او به یک سفر جمعی به نوبه[۵]، که توسط وزیر فرهنگ آن دوره هماهنگ شده بود، رفت تا زندگی را در آن‌جا به شکل مستندی با نام زندگی که هرگز به این شکل نخواهد بود[۶]، در آورد. این سفر نقطه‌ی عطفی در زندگی تحیه بود؛ زیرا پس از آن ارادت او به نوبیا[۷]، سوژه‌ی اکثر نقاشی‌های او شد. نقاشی از عروسی‌ها و زنان و دختران آن منطقه از سوژه‌های اصلی نقاشی‌های او در آن دوره بوده است.
مدت‌زمان فعالیت تحیه چهار‌دهه است؛ که در طی آن او به‌عنوان پیشگام امپرسیونیسم فولکلور[۸]، شناخته شده است؛ او یک هنرمند مستقل، از نظر سبک و ایدئولوژی، است. او با وجودی که از پیشگامان نقاشی امپرسیونیسم در مصر بود ولی با سبک و روش خاص خود نقاشی‌هایی را خلق کرد که بر پایه‌ی داستان‌ها و زندگی مردم مصر و نوبه بود.
این هنرمند متعلق به مثلث طلایی زنان هنرمند مصر است، که دو نفر دیگر آن، انجی افلاطون[۹] و قضیبه سیری[۱۰] است؛ آن‌ها همگی از پیشگامان زن هنر مدرن مصر بودند.
سبک نقاشی او در تابلوی نقاشی حنان به اوج خود می‌رسد و این اثر در سال ۱۹۵۸، در موزه‌ی «گوگنهایم» در نیویورک به نمایش گذاشته شد و از آن طریق، او اولین زن برنده‌ی جایزه‌ی «گوگنهایم»[۱۱] شد و بعداً موزه‌ی «گوگنهایم» این نقاشی را خریداری کرد.
تحیه پنج جایزه‌ی ملی از طرف مصر دریافت کرد که شامل جایزه‌ی طلایی از «سالن قاهره»[۱۲] در سال۱۹۶۰، جایزه‌ی «علی لبیب گبر»[۱۳] در سال ۱۹۶۰، جایزه‌ی «دولت»[۱۴] در سال ۱۹۶۸ و جایزه‌ی هنر از «انستیتوی عالی فرهنگ»[۱۵] در ۱۹۹۵ بود.
اکثر آثار او هم‌اکنون توسط موزه‌ی هنر مدرن مصر، موزه‌ی هنر مدرن اسکندریه در قاهره و موزه‌ی هنر مدرن استکلهم جمع‌آوری شده است. کارهای او امروزه در حراج کریستی[۱۶] و هم‌چنین حراج بونهامس[۱۷]، ارائه می‌شود و قیمت‌های تحقق‌یافته، بسته به اندازه‌ی اثر پانصد‌ویازده تا هفتصد‌وچهل‌ونه‌هزار دلار است.
پی‌نوشت:
[۱]. Tahia Halim
[۲]. Donkola
[۳]. King Fouad I of Egypt
[۴]. Académie Julian
۵. Nubia؛ نوبه نام منطقه‌ای است در آفریقا در امتداد رود نیل است که از جنوب، به شمال سودان و از سمت شمال به جنوب مصر محدود می‌شود. هم‌اکنون نیمی از سرزمین نوبه جزو کشور مصر و نیم دیگر جزو سودان است.
[۶]. life as it would never be again
[۷]. Nubia
[۸]. folkloric impressionism
[۹]. Inji Efflatoun
[۱۰]. Gazbia Sirry
[۱۱]. Guggenheim
[۱۲]. Egyptian State – the Golden Award from the Cairo Salon
[۱۳]. Ali Labib Gabr prize
[۱۴]. the State Prize
[۱۵]. Arts Award from the Higher Institute of Culture
[۱۶]. Christie’s
[۱۷]. Bonhams
منابع:
قسمت اول این پرونده را اینجابخوانید:
مطالب مرتبط، پرونده معرفی هنرمندان هند:
تاگور، پدر هنر مدرن هند و بنیانگذار مکتب بنگال | قسمت اول
آمریتا شرگیل، نقاش هندوها و فریدا کالوی هند | قسمت دوم
مقبول فدا حسین، از پوسترکشی سردر سینما تا قرارگیری در کنار پیکاسو | قسمت سوم
بالکریشنا دوشی، از دستیاریِ لوکوربوزیه تا طراحیِ گالری هنری | قسمت چهارم
آنیش کاپور، از بی‌ینال ونیز تا کشفِ سیاه‌ترین رنگِ دنیا | قسمت پنجم
