گزارشی از نمایش آثار علی نصیر در گالری «اُ»
مجله هنرهای تجسمی آوام نویسنده مخاطب: فرحناز پوراشرف
در روزهای پایانی پائیز نمایشگاهی با عنوان «پروژه‌ی بازنمایش» نگاهی به آثار نقاشی و طراحی علی نصیر در گالری اُ در دو طبقه‌ی گالری برگزار شد. این نمایش شامل آثاریست که هم روی بوم و کاغذ کارشده‌اند. او در آثارش از نگرانی‌ها، ترس‌ها، خاطرات و مسائل روزمره‌ی سیاسی واجتماعی، محیط زندگی‌اش و جهان، گاه یک متن و قطعه‌ای از موسیقی الهام گرفته‌است. در کنار این مسائل به زیبایی و شور زندگی نیز پرداختهاست. در طرح‌های کوچک ایده‌های ذهنی، فی البداهه و در آثار بزرگتر کمپوزیسیون و طراحی بیشتر نمایان است.
بسیاری او را یک نقاش اکسپرسیونیست می‌دانند. هرچند ردپایی از اکسپرسیون در آثارش مشاهده می‌شود. آثار او فیگوراتیو و انتزاعی هستند. در برخی آثار جنبه‌ی فیگوراتیو اثر قوی‌تر است و در برخی دیگر انتزاع. آثاری که در این نمایشگاه به نمایش درآمده عنوان خاصی ندارند و در واقع به ادامه‌ی آثاری از نمایش قبلی خود پرداختهاست. در این نمایش از دوران فیگوراتیو جداشده و بیشتر مضامین آبستره در آثارش نمایان است. رنگبندی‌ها، ریزش رنگ و ضربات قلم مو بیشتر بازتاب مسائل اجتماعی و درونی اوست. تغییر فرم در این سری از آثار بیشتر دیده می‌شود که مربوط به رنگبندی و کمپوزیسیون کارهای اوست. نمایش فعلی او از نظر زیبایی‌شناسی پخته‌تر از نمایش‌های قبلی می‌باشد. در مواجهه با آثار او مخاطب با یک پرده‌ی نمایش صامت و بی‌تحرک روبه‌رو می‌شود که فرم، رنگ و خطوط همگی به خوبی نقش بازی کرده‌اند. حضور رنگ در تابلوها بسیار چشمگیر است و بیشتر از هر عنصر دیگری خودنمایی می‌کند. او جهان خویش را به خوبی و به واسطه‌ی خطوط و سطوح رنگی و بافت رها و آزاد نمایان کرده‌است.
نگاه او به طبیعت و انسان دید خود اوست و به سبک خاصی که مربوط به خود اوست دست یافته‌است. علی نصیر نقاش شناخته شده‌ای است که سال‌هاست در آلمان زندگی می‌کند.
همزمان با این نمایش کتاب علی نصیر «پروژه‌ی ۲۱ شماره ۶»، در «فضای پروژه‌ی ۰۰۹۸» رونمایی شد که شامل آثاری از دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ او می‌شود.
این نمایش تا ۸ دی‌ماه ادامه داشت.
زندگی‌نامه علی نصیر
در سال ۱۳۳۰ در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ایران گذراند. در ۲۳ سالگی راهی اروپا شد و سرانجام در شهر برلین اقامت گزید. بعد از تردید در انتخاب بین معماری، سینما و نقاشی سرانجام نقاشی را انتخاب کرد و بین سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۲ در دانشگاه هنر برلین به تحصیل نقاشی پرداخت. در همین سال‌ها بورس تبادل دانشجو بین فرانسه و آلمان را دریافت کرد و مدت زمانی مقیم بزانسون فرانسه شد.
در سال ۱۳۶۴ برنده بورس دوسالانه «حمایت از هنرمندان و دانشمندان جوان» شد. بین سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۴ در مقاطع مختلف در دانشگاه هنر برلین، آکادمی تابستانی پادربورن و مدرسه عالی فنی برلین تدریس کرد. او تجربه‌ی کوتاه مدت تدریس در دانشگاه آزاد و تهران را نیز دارد.
دوره‌ی اولیه آثارش با تصویر کردن شاعرانه اشیا و انسان آغاز شد. به مرور درگیری ذهنی و فلسفی او با فرهنگ و جامعه‌ی میزبان باعث شد تا مفهوم جدیدی از شی و انسان در کارهایش بوجود آیند. در این دوره آثار او دیگر تصویر کردن یک جهان و اشیائی که در آن واقع‌اند نیست، بلکه صحبت بر سر کشف فضاهای دیگری است. صحبت بر سر خود اشیا و پیکره‌ها نیست، بلکه جایگاه آن‌ها و روابطشان در این جهان است. بر همین مبنا اشیا در این آثار فقط کارکرد استتیکی ندارند. بلکه نشانه‌ای از مدنیت شهری و یا روزمرگی زندگی معاصر هستند.
نصیر هنرمندی است که فرهنگ سرزمینش برایش گران‌بهاست و با گذشت زمان گران‌بهاتر نیز می‌شود. از همین روست که ریشه‌ی رنگ‌آمیزی‌هایش را در ایران می‌بیند. رویکردش به نگارگری ایرانی اما خلاقانه است و هرگز سعی نمی‌کند از نظام ساختاری نقاشی ایرانی تقلید کند. تاثیر رنگ‌های درخشان این نگارگری بر کارهای نصیر دریک مقایسه‌ی مستتقیم به گونه‌ای شگفت‌انگیز آشکار می‌شود.
با این همه این تاریخ هنر غرب است که خمیرمایه کار را دراختیار او می‌نهد. مدام برایش طرح مسئله می‌کند، سوال برمی‌ا‌نگیزد و به او امکان و مضمون هنری عرضه می‌دارد. به این ترتیب است که در لایه‌های پنهان این آثار معماگونه با رنگ‌آمیزی شگفت‌انگیز و بی‌بدیل که اشیا در داخل اثر مثل جواهر می‌درخشند، او به کند و کاو عمیق‌ترین موضوعات بشری می‌پردازد.
بهره‌گیری از فرهنگ‌های مختلفی که در آن‌ها زندگی کرده، ساختار استتیکی منحصر به فردی به او می‌دهد. او این امکان را به ما عرضه می‌دارد که به جهان از زاویه‌ای بنگریم که در نگاه اول غریبه و دیریاب است.
بخش مهمی از آثار نصیر را طراحی‌ها تشکیل می‌دهند. آن‌ها مستقل از نقاشی‌اند؛ اما همانند نقاشی‌ها نموداری از ساختار وجودی او هستند و درچهارچوب استتیک یکسانی شکل گرفته‌اند. دنیای طراحی‌ها مانند نقاشی‌ها گسترده‌اند. دامنه گسترش آن‌ها از هزارتوی درون تا مرزهای زندگی روزمره را در بر می‌گیرند. از لحظه‌های خالی تا اشتیاق به شکفتگی یک حرکت حسی برای درک یک «چیز» نا شناخته و غیرقابل لمس. برای “پیدایی” یک “چیز” ناپیدا. از طرح‌هایی برای یک درام تا ثبت لحظه‌های زیبا. از درهم آمیختگی خاطرات کودکی تا تجربه‌ی اکنون و واقعیت صحنه‌های روزمره.
دروه‌های کاری علی نصیر ضمن استقلال اجزا، یک مجموعه‌اند و مرکز این مجموعه، انسان و هستی انسان است. او با سیال کردن فرم به عنوان گسستی آنارشیستی از قید نظم و اهمیتی که برای اتفاق در تصویر قائل است و امتناع از تصویر کردن انسانی خاص و یا جغرافیایی مشخص، به شیوه‌ی یگانه‌ای دست پیدا کرده‌است. مضمون هر کار نصیر ارجارعی دارد به موضوع کار دیگری و به این ترتیب زنجیره‌ای از آثار شکل می‌گیرد که هدفشان بررسی موقعیت انسان است. انسان به معنای وسیع کلمه و به شکل جهانی‌اش.
بیانیه هنرمند
آنچه در نگاه نخست در آثار نصیر به چشم می‌خورد، رنگ‌های درخشانی است که بر روی بوم‌ها و آثار روی کاغذ هنرمند شکل گرفته‌اند. با این حال، با نگاهی دقیق‌تر، عناصر و نحوه‌ی پراکندگی آن‌ها در سطح و روابط این عناصر با یکدیگر اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کنند و مشغولیت ناب و خالص هنرمند با نفس نقاشی را نمایان می‌کنند؛ مشغولیتی که همراه با سیر و سلوک در ناخودآگاه خلاق او شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده‌ی شوق زندگی، مفهوم زیبایی و نیز مرگ نزد هنرمند است. علی نصیر با الهام از زندگی روزمره، ادبیات، سینما و رویدادهای معمول که ممکن است یک برنامه‌ی خبری یا یک خاطره‌ی شخصی باشد، تصویری از یک ستاره‌ی پاپ یا روایتی تاریخی مانند بریدن سر هولوفرنس …، با دوری از ارجاعات مستقیم، تفسیری تجربی و شخصی از این اتفاقات را در نقاشی‌های خود به تصویر می‌کشد.
گزارش و نقد نمایشگاه‌های دیگر را اینجا بخوانید.
