گنجینه ارزشمند موزه‌های معروف یا میراث‌خور فرهنگ‌های دیگر

ملاحظات حقوقی و اخلاقی در اکتساب‌های موزه‌ها

قسمت هشتم

در ادامه خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم

نویسنده و تلخیص

صدف کیانی

گنجینه موزه ها با روایت‌های خوشایند یا مکانی برای نگهداری اشیا مسروقه

در ادامه هشت اثر باستانی دزدیده شده معروف که هنوز در موزه هایی غیر از خواستگاه اصلی آثار نمایش داده می‌شوند، در این شماره به ماجرای ۲ اثر دیگر «گنجینه‌های ماگدالا اتیوپی» و «آدمخواران ساوو» میپردازیم.

درکتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم از آثار دزدیده شده معروفی که هنوز در موزه ها نمایش داده میشوند نام برده شد، به جهت اگاهی بیشتر از سرنوشت آن‌ها به بررسی بیشتر پرداخته شد. این ۸ نمونه از آثار غارت شده‌ای که مشاهده می کنید تا به امروز هنوز در موزه های کشورهای امپریالیستی به نمایش گذاشته می شوند.

اثر شماره ۲: گنجینه‌های ماگدالا اتیوپی[۱]

پس از نبرد ماگدالا[۲] در سال ۱۸۶۸ و با پیروزی بریتانیا‌ هزاران کالای گران‌قیمت که متعلق به امپراتوری اتیوپی[۳] بود را از شهر ماگدالا و کلیسای مسیحی اتیوپی مدهانه آلم[۴] به سرقت بردند.

میزان سرقت در این جنگ به‌قدری بود که ۱۵ فیل و صدها قاطر برای جابه‌جایی غنیمت‌ها و انتقال آن‌ها برای حراج به شهر نزدیکی به کار گرفته شدند، جایی که در میان حاضران در حراج غنیمت‌ها، ریچارد هولمز[۵] تحت نظارت موزه بریتانیا،[۶] صدها نسخه خطی را خریداری کرد. لباس عروسی و تاج محبوب ابود – تاجی طلایی که زمانی بالای سر رهبر کلیسای اتیوپی قرار داشت.

گنجینه موزه ویکتوریا البرت و گنجینه‌های ماگدالا اتیوپی

اگرچه فهرست کاملی از اقلام دزدیده شده در دسترس نیست، اما بسیاری از اشیا از اتیوپی خارج نشدند، این سرزمین که هرگز به‌طور رسمی توسط اروپایی‌ها استعمار نشد درخواست بازگرداندن غنیمت‌ها را کرده است.

متأسفانه، موزه ویکتوریا و آلبرت[۷] که مسلماً اکنون مالک ارزشمندترین قطعات این محموله هستند، در گفتگوهای خود با سفیر اتیوپی در بریتانیا در مورد بازگرداندن اقلام اصلاً شفاف نبوده‌اند.

درحالی‌که تریسترام هانت[۸]، مدیر موزه ویکتوریا و آلبرت با بازگرداندن چندین اقلام موافقت کرد، این توافق حاوی این اخطار دوگانه بود، مبنی بر اینکه این بازگشت درواقع به‌عنوان یک وام توصیف می‌شود و دولت اتیوپی باید رسماً ادعای قانونی را برای مابقی اقلام پس بگیرد. به دلیل ماهیت این سناریوی پیشنهادی، این توافق توسط اتیوپی رد شد و این اقلام هنوز هم در لندن هستند، همان‌طور که جفری رابرتسون[۹] توصیف می‌کند جایی که آن‌ها «با روایت‌های خوشایند نمایش داده می‌شوند و از نقل حقایقی درباره نحوه توقیف آن‌ها اجتناب می‌شود».

اثر شماره ۳: آدمخواران ساوو

آدمخواران ساوو[۱۰] یک جفت شیر ساووی آدمخوار بودند که از آن‌ها به‌عنوان عامل اصلی مرگ برخی از کارگران ساختمانی در زمان ساخت راه‌آهن کنیا – اوگاندا در تاریخ مارس ۱۸۹۸ یاد می‌شود.

با ادامه حملات، کارگران از محل ساخت‌وساز فرار کردند و تا زمانی که شیرها منهدم نشدند، از ادامه کار خودداری کردند. درنهایت، جان هنری پترسون [۱۱] ، مهندس ارشد پروژه، شخصاً دست‌به‌کار شد و دست به ایجاد انواع تله‌ها زد و حتی چند بار با کمین شبانه بر روی درخت‌ها تلاش نمود تا شیرها را غافلگیر نموده و شکار نماید. سرانجام هر دو شیر را بافاصله حدود ۲۰ روز از یکدیگر در یک عملیات سازمان‌دهی شده به ضرب گلوله کشت.

این دو شیر که توسط خود پترسون به «شبح و ظلمت[۱۲]» ملقب شدند، به مدت ۲۵ سال پوست آن‌ها به‌عنوان فرش شخصی در منزل اش نگهداری شدند تا اینکه درنهایت به مبلغ ۵۰۰۰ دلار به موزه فیلد[۱۳] در شیکاگو، فروخته شدند. پوست‌ها بسیار آسیب‌دیده وارد شیکاگو شدند اما به‌دقت بازسازی و به طرز ماهرانه‌ای تاکسیدرمی شدند تا همان‌طور که امروزه باقی‌مانده‌اند در معرض دید عموم قرار گیرند. دولت کنیا همچنان معتقد است که این زوج بخشی از تاریخ فرهنگی کشورشان هستند و شایسته بازگرداندن به کنیا هستند.