علیرضا اسپهبد | قدرت، شهوت و خرد
نقدی بر آثار علیرضا اسپهبد در گالری فرمانفرما
سایت تندیس: به قلم جاوید رمضانی[divider style=”dotted” top=”20″ bottom=”20″]
بیشک نقاش راوی بیطرف مقولات قابل دیدن نیست و ارائه نقوش تزیینی و یا نقل زیبایی محسوس تنها امکانی برای بیان و نگرش خاص هنرمند است.
نقاشان به مانند دروازههای ذهن آدمی مفاهیم و مقولات را دریافت و در هنگام عبور از این مدخل درونی سازی کرده و روایت خود را از آن مضامین ارائه میدهند.
اما این بازتاب جهان بیرونی بسته به جنس رسانه تغییرات مخصوصی میکند، بهطور مثال سبک طراح گرافیک ملزم به استفاده از زبان و سمبلهایی عامهپسند و قابل فهم است، چراکه رسالت او انتقال مفاهیم به زبانی بصری ساده برای درک عمده مخاطبین است.
هنگامیکه یک طراح ارتباط تصویری پا به عرصه نقاشی میگذارد، سعی بر گسترش امکانات استعارهای و بیانی با رنگ و بویی پیچیدهتر و مفاهیمی عمیقتر دارد.
از محدودیتهای دیگری که این عرصه را درگیر میکند، ماده اثر یک رسانه است؛ کاغذ، بوم و متن بهطور کلی آنچه حامل پیام و نگاه هنرمند میباشد. در واقع ماده اثر، پشتیبان اثر هنری است که بهوسیله آن امکان وقوع و ظهور کار هنری را فراهم میکند.
اما این «ماده اثر» مفهومی به تنهای مادی نیست و در عین حال غیرمادی نیز میباشد. پس استعارات و شیوه بیان به همراه عناصر مادی مجموعه یک کار هنری را شکل میدهند. این دو خمیرمایه، همیشه در جنگ و تقابل هستند جنگی که هنرمند بسته به لحن خود آنرا سامان می بخشد.
هنگامیکه مخاطب با اثر هنری مواجه میشود اولین موضوعی که بر روی سطوح تصویر رخ مینمایاند فضاست. اگر فضا را عمق بنامیم که البته یکی از مفاهیم فضا عمق است؛ شما با سطحی مواجه هستید که در لمس، سطح است و در نگاه دارای عمق و ژرفا.
نتیجه آنکه اثر هنری شما را در یک حالت نامتعین و تعمیمپذیر قرار میدهد. نقاشان در برخورد با مقولات اجتماعی همین برخورد دوگانه را ارایه میدهند، از یک سو پیام اثر نقل مسئلهای است هویدا و بدیهی، اما آن را در لایههای رنگ و فضا پیچیده، با تأکید بر زیبایی مفهوم را مسلط میکنند.
در هفته گذشته گالری فرمانفرما به بازخوانی و نمایش آثار دیده نشده علیرضا اسپهبد نقاش فقید و متوفی به سال ۱۳۸۵ همت گمارده است. اسپهبد طراح گرافیک و نقاشی است که در برخورد با کارماده نقاشی کیفیت نامتعین و تعمیمپذیری را ایجاد میکند. در آثار وی انسان و حیوان؛ قدرت و زندگی، همچنین شأن و مرتبه زیستن در زیر انبوهی از لایههای رنگ و بافت و حرکت دچار دوگانگی و تضاد میگردند.
اسپهبد متولد سال ۱۳۳۰ در تهران است و جواد مجابی راوی تاریخ هنرمندان معاصر ایرانی بیوگرافی وی را چنین نقل میکند.
«… از کودکی ذوق نقاشی، او را شاگرد استاد جعفر رهنما کرد و بعد از آن در ۱۷سالگی وارد هنرستان هنرهای زیبای پسران تهران شد و در رشته نقاشی شروع به تحصیل کرد. در سال ۱۳۵۰ فارغالتحصیل گردید و در سال ۱۳۵۴ به دانشگاه هنرهای تزیینی رفت، وی همچنین دارای مدرک فوقلیسانس از دانشگاه گلد اسمیت لندن است. از وی طراحی ۱۵۰جلد کتاب ادبی و طراحی مجلات تأثیرگذار ادبی همچون کتاب هفته برجای مانده است. اسپهبد را بهعنوان نقاش رازها، نشانهها و استعارهها میشناسند، موضوعاتی مانند انسانهای هراسناک، زنان سفیدپوش، جیغهای هولناک کلاغها و درختهای نوستالژیک در آثار او دیده میشوند.
مضامین اسپهبد بیشک حول انسان معاصر میگردند و او اولین نمایشگاه خود را در سالهای ۱۳۵۴ با مضمون کلاغها که از مشهورترین آثارش گردید، در معرض دید قرار داد. امروز پس از گذشت ده سال از مرگ زودهنگام وی، خوانش و بررسی آثا رش با رویکردهای متفاوتی شکل گرفتهاند.
مهمترین کیفیت جهان تصویری این نقاش از نگاه زیباییشناسی آشتی میان فضای چندلایه رسانه نقاشی با بیان ساده و مستقیم طراحی گرافیک در ساحت مفاهیم اجتماعی است.
اسپهبد در برخورد با ماده اثر، خط و رنگ را به استادی بهکار میبرد و با ایجاد بافتهایی متفاوت و درخور، این عناصر را به خدمت بیان و دیدگاه انسان در معرض تهاجم و اضطراب زیستن قرار میدهد.
اصالت فرمهای نقاشانه و آبستره در مقام نقاشی زیبا از نگاه وی مذموم و نکوهیده بود. مخاطب در برابر آثار اسپهبد دارای حسی نامشخص است که اغلب فیگورهای حیوانی و انسانی نقش اصلی را برعهده گرفتهاند و جهان بینی نقاش را در تقابل جهان انسان – حیوان آشکار میکنند. 
ترکیببندیهای استادانه نقاش حاکی از تسلط عمیق وی به نظام هندسی و مستحکم زیرساخت طبیعت دارد که به مرور زمان گسترش یافتهاند. آثار دوران اخیر اسپهبد عموماً دارای سه محدوده مشخص است: فیگور انسان، حیوان و عناصر پرتحرک بافت و رنگ، به واقع میتوان این سه محدوده را استعارهای بر کنش، نیکی و بدی دانست. استحاله موجودات در غالب قدرت، شهوت و خرد رویکردی اسطورهای به دیدگاه اسپهبد میبخشد که ریشههای کهن الگویی عمیقی را آشکار میکنند. 
ضربات محکم قلممو همراه با ضخامت رنگ در میان فضای عناصر و بازیگران صحنهی هنرمند گواه تاریخی پرتلاطم در این مرز و بوم است؛ که مخاطبان را به کشف رازهای آثارش ترغیب میکند. اسپهبد از معدود نقاشانی است که ایرانی بودن خود را عمیقا پاسخ داده و با تجربه زیست خود نقاشی را غنا میبخشد.
نقدهای دیگر به قلم جاوید رمضانی را در لینکهای زیر مشاهده کنید:
ناگفتههایی از بازیگران اصلی دنیای هنر و هنرمندان موفق
هنرمندان موفق چه مسیری را طی میکنند؟ ماگنوس رش نویسنده کتاب «چگونه هنرمند موفقی شویم؟» میگوید: حیرت میکنم از اینکه میبینم هنرمندان چقدر اطلاعات کمی از تاریخچه بازار هنر، ساختار قدرت و بازیگران اصلی آن دارند؛ مانند هر بازار دیگری، درک تاریخچه بازار هنر میتواند در پیشبینی آینده آن به ما کمک کند. همچنین در ادامه میدهد: زمانی که فعالیتم را در دنیای هنر شروع کردم، یک حرف، وِرد زبان همه هنرمندان بود: «نمیتوان خلاقیت را اندازه گرفت. موفقشدن یک […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد میخورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریختهاست یا من از آن فرار کردهام چه چیز میتواند برایم بامعناتر/بیمعناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همهچیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگباختهاست و میدانم به سبب همین رنگعوضکردنش در لحظه است که اینگونه دوستش میدارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همانگونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکهای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
حامد اصلانیان | معجزه نقاشی
حامد اصلانیان | معجزه نقاشی نقدی بر نمایشگاه حامد اصلانیان در کاما گالری سایت تندیس: به قلم جاوید رمضانی «هنرمند مخترع مکانهاست؛ او فضاها را شکل داده و تجسم میبخشد که پیش از این ناممکن و نااندیشیدنی بودهاند.» (جورج دیدی Georges Didi -1980) زمانی که در کنشهای متفاوت هنرمندان تأمل میکنیم نقطه تلاقیای به نام خلاقیت پدید میآید. این خلاقیت حاصل بازنگری عقلانی و شهودی از جهان اطراف است. فرضیات هنرمند براساس پیشفرضهایی مانند نیات و انگیزههای سوژه نیست بلکه […]
ناگفتههایی از بازیگران اصلی دنیای هنر و هنرمندان موفق
هنرمندان موفق چه مسیری را طی میکنند؟ ماگنوس رش نویسنده کتاب «چگونه هنرمند موفقی شویم؟» میگوید: حیرت میکنم از اینکه میبینم هنرمندان چقدر اطلاعات کمی از تاریخچه بازار هنر، ساختار قدرت و بازیگران اصلی آن دارند؛ مانند هر بازار دیگری، درک تاریخچه بازار هنر میتواند در پیشبینی آینده آن به ما کمک کند. همچنین در ادامه میدهد: زمانی که فعالیتم را در دنیای هنر شروع کردم، یک حرف، وِرد زبان همه هنرمندان بود: «نمیتوان خلاقیت را اندازه گرفت. موفقشدن یک […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد میخورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریختهاست یا من از آن فرار کردهام چه چیز میتواند برایم بامعناتر/بیمعناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همهچیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگباختهاست و میدانم به سبب همین رنگعوضکردنش در لحظه است که اینگونه دوستش میدارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همانگونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکهای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
عادل سعدالدین | هرجایی بیرون از این جهان
عادل سعدالدین | هرجایی بیرون از این جهان سایت تندیس: به قلم جاوید رمضانی برگرفته از شعری از بودلر آیا خواب انسان شناختی انسان محوران کماکان ادامه دارد. آیا کسی در این زمین، بنبستهای ذاتی اومانیسم را ندیده است. مگر ما با درخت و خورشید و آسمان پیمان نبستیم آن هنگام که تمدنی کوچک بودیم. آیا انسان متناهی است! آیا به انسان خداگونه قرن نوزدهم کماکان باور داریم با اختراعات، ابداعات و فروکاستن زندگی از امکان حضور. آیا جهانی جدید […]
ناگفتههایی از بازیگران اصلی دنیای هنر و هنرمندان موفق
هنرمندان موفق چه مسیری را طی میکنند؟ ماگنوس رش نویسنده کتاب «چگونه هنرمند موفقی شویم؟» میگوید: حیرت میکنم از اینکه میبینم هنرمندان چقدر اطلاعات کمی از تاریخچه بازار هنر، ساختار قدرت و بازیگران اصلی آن دارند؛ مانند هر بازار دیگری، درک تاریخچه بازار هنر میتواند در پیشبینی آینده آن به ما کمک کند. همچنین در ادامه میدهد: زمانی که فعالیتم را در دنیای هنر شروع کردم، یک حرف، وِرد زبان همه هنرمندان بود: «نمیتوان خلاقیت را اندازه گرفت. موفقشدن یک […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد میخورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریختهاست یا من از آن فرار کردهام چه چیز میتواند برایم بامعناتر/بیمعناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همهچیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگباختهاست و میدانم به سبب همین رنگعوضکردنش در لحظه است که اینگونه دوستش میدارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همانگونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکهای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
رضا نصرتی | از دکوراتیو تا ساختارهای ضد زیبا
رضا نصرتی | از دکوراتیو تا ساختارهای ضد زیبا نقدی بر نمایشگاه رضا نصرتی در گالری ساربان سایت تندیس: به قلم جاوید رمضانی چه رابطهای بین فرم و محتوا استوار است. از منظر بسیاری از هنرمندان فرم اصلیترین پایه و بازتاب کنکاش عملی و ذهنی هنرمند است؛ به نوعی برای تکیه بر ادراک مبتنی بر احساسات یا حسهای پنجگانه باید فرم را به خلوص و صداقت نزدیک نمود. این نزدیکی با ابزار عقلانی و محاسبات تکنیکی رخ میدهد. سوال این […]
ناگفتههایی از بازیگران اصلی دنیای هنر و هنرمندان موفق
هنرمندان موفق چه مسیری را طی میکنند؟ ماگنوس رش نویسنده کتاب «چگونه هنرمند موفقی شویم؟» میگوید: حیرت میکنم از اینکه میبینم هنرمندان چقدر اطلاعات کمی از تاریخچه بازار هنر، ساختار قدرت و بازیگران اصلی آن دارند؛ مانند هر بازار دیگری، درک تاریخچه بازار هنر میتواند در پیشبینی آینده آن به ما کمک کند. همچنین در ادامه میدهد: زمانی که فعالیتم را در دنیای هنر شروع کردم، یک حرف، وِرد زبان همه هنرمندان بود: «نمیتوان خلاقیت را اندازه گرفت. موفقشدن یک […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد میخورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریختهاست یا من از آن فرار کردهام چه چیز میتواند برایم بامعناتر/بیمعناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همهچیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگباختهاست و میدانم به سبب همین رنگعوضکردنش در لحظه است که اینگونه دوستش میدارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همانگونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکهای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
باسم الرسام | شاعران در عصر لولهها
شاعران در عصر لولهها نقدی بر نمایشگاه باسم الرسام در گالری الهه سایت تندیس: به قلم جاوید رمضانی گفتهاند ماندن میان زمین و آسمان، ولادت و مرگ شاعران را پدید آورده است. شعر سعی میکند تا خانهای بسازد و آدمی در آن سکنی گزیند تا از بیوطنی و سرگردانی که ذات بشر در آن پوشیده مانده است نجات یابد. به این ترتیب شاعران اهل حقیقتاند و بیش از همه سیر آفاق و انفس و گاهاً مهاجرتهای جبری دامان آنان را […]
