نمایشگاه «۲۸۸۵ روز»، آثار حسام صفایی‌فرد در گالری ژاله
زیبایی خشونت
سایت تندیس به قلم حافظ روحانی
بدون در نظر گرفتن پس‌زمینه‌ی نمایشگاه «۲۸۸۵ روز» در ژاله، آثار حسام صفایی‌فرد کوششی است برای تجربه کردن امکانات بیان‌گری هنر. به این ترتیب هنرمند در این نمایشگاه (که در پوستر به عنوان نمایشگاه نقاشی ذکر شده) گاه به اغراق حتی در پی بیان و بروز غلیانات درونی‌اش بوده است. غلیاناتی که برخلاف تجربه‌ی نقاشان اکسپرسیونیست حاصل رفتار با رنگ و یا کنش‌های نقاش با خود ابزار نقاشی نیست که بیش‌تر ناظر بر نوعی اعمال خشونت بر ابزار و ادوات نقاشی است. لااقل در همین نمایشگاه «۲۸۸۵ روز»، صفایی‌فرد ترجیح داده تا در چند نمونه با دریدن بوم‌ها این خشونت را به نمایش بگذارد. این شکل از کار را در تعدادی از آثار مجموعه می‌بینیم، جایی که اثر بیش‌تر از آن‌که مبتنی بر خلق باشد، بر همین اعمال خشونت استوار است.
نوشته‌ی ورودی نمایشگاه هر چند آن‌چنان که باید گویا نیست (نکته‌ای که بی‌تردید بر تمامیت نمایشگاه تأثیر منفی می‌گذارد) ولی تلاشی است برای ارجاع بیننده به رخدادهای واقعی. به واقع هنرمند به مدد این نوشته و توصیف تجربه‌ی مشترک خود و هم‌نسلان‌اش، به این خشونت‌ها وجهی شخصی می‌دهد. این نوشته اما از طرف دیگر بیش از پیش به بیننده امکان می‌دهد تا با ساخت‌و‌سازهای متعدد هنرمند و انتخاب‌های‌اش ارتباط برقرار کرده و احیاناً آن‌ها را تعبیر و تفسیر کند؛ انتخاب‌هایی که شامل حذف یا محدود کردن رنگ‌ها، ساخت‌و‌سازهای روی بوم و همان رفتارهای تخریب‌گرانه می‌شود که هنرمند در چند اثر بروز داده است. پس در اینجا مضمون مورد اشاره‌ی صفایی‌فرد، جنگ هشت ساله‌ی ایران و عراق، تبدیل به مرجع و بیان‌گر دلائل انتخاب‌های او می‌شود. به یک تعبیر هنرمند می‌کوشد که به سراغ وجهی مشخص از جنگ برود که با رفتارهای خشونت‌آمیز قرین و همراه می‌شود و با ارتباط دادن آن‌ها به زندگی شخصی‌اش به رفتار تخریبی‌اش با بوم و ابزار نقاشی معنی و مفهومی شخصی دهد. پس در نمایشگاه «۲۸۸۵ روز» بیننده با یک نگاه به جنگ (و مشخصاً جنگ هشت ساله‌ی ایران و عراق) مواجه است که با توجه به نوشته‌ی نمایشگاه ارتباط آن را زندگی شخصی هنرمند را ادراک کرده و انگیزه‌ی او برای رفتارهای خشونت‌آمیزش با بوم و ابزار نقاشی را معنی می‌کند.
اصرار هنرمند در محدود کردن شدید رنگ‌ها و استفاده از رنگ سفید و درجات مختلف خاکستری، که از یک‌سو و در تمامیت کلی نمایشگاه و با توجه به همان مضمون مورد اشاره‌ی صفایی‌فرد به نظر انتخاب درستی میآید، کارکردی دیگر نیز در آثار پیدا می‌کند. به واقع هنرمند کوشیده تا رنگ‌ها را حذف کرده و در عوض با ساخت‌و‌ساز بر روی بوم، هم خشونت مورد نظر ناشی از مضمون را تقویت کند و هم در پی دست یافتن به نوعی زیبایی‌شناسی باشد. به واقع هم رابطه‌ی بیننده با آثار نمایشگاه «۲۸۸۵ روز» از منظر تعبیر مفهوم زیبایی کم‌و‌بیش دشوار است. از آن‌جا که به نظر می‌رسد که صفایی‌فرد در مجموعه‌ی کنونی در جستجوی خلق تصاویر زیبا و چشم‌نواز بوده (اجرایی که به قاعده با مضمون نمایشگاه و وجه بیان‌گرایانه‌اش در تضاد قرار می‌گیرد) چنان‌چه در همین مجموعه نیز ساخت‌و‌سازها و حتی خشونت کنترل‌شده می‌نماید، به شکلی که زیبایی بصری در آثار حفظ شود و بیننده از تماشای آثار حظ بصری ببرد. به یک معنی هنرمند زمانی موفق می‌شده که خشونت و ساخت‌و‌سازهای‌اش بر روی بوم و حتی (در چند نمونه) بر پشت بوم‌ها، به زیبایی بصری منجر شوند. پس به این ترتیب بیننده با تماشای هر پرده‌ی او هم زیبایی بصری را می‌بیند و هم باید با مضمون خشونت در آثار مرتبط شود، بر این اساس این خشونت می‌باست به خلق تصاویر زیبا منجر شود. این تناقض، یعنی جستجوی زیبایی در خشونت و نمایش آن به قاعده باید به عنوان مهم‌ترین تلاش و دستاورد هنرمند در نظر گرفته شود، زیبایی‌ای که با سردی طیف سفید و خاکستری می‌بایست مضمون را نیز تقویت می‌کرده؛ حسام صفایی‌فرد تا حد زیادی به این تعادل در مضمون و زیبایی بصری دست یافته است.
بر این اساس نمایشگاه «۲۸۸۵ روز» در ژاله را می‌توان برای حسام صفایی‌فرد یک دستاورد در نظر گرفت؛ جایی که هنرمند کوشیده تا با تأکید بر وجوه بیان‌گرانه‌ی نقاشی و در عین‌حال کنترل کردن این وجوه به یک وضعیت بینابینی برسد. در این وضعیت بینابینی بیننده به قاعده از تماشای زیبایی لذت می‌برد، اما این زیبایی ناشی از اعمال خشونت و حتی ترکیب و اضافه کردن اشیاء نازیبا بر روی بوم‌ها ست. صفایی‌فرد تا حد زیادی این دستاورد را در آثارش بروز داده است و از این منظر نمایشگاه کنونی در ژاله گام قابل تأملی است که او را به عنوان یک هنرمند اکسپرسیونیست در مقابل دیدگان ما قرار می‌دهد.
نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی یرا اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پیکره‌های جنبشی آرش فاتح | مرور گذشته و راه‌های جدید
پیکره‌های جنبشی آرش فاتح در گالری ویستا مرور گذشته و راه‌های جدید سایت تندیس به قلم حافظ روحانی تجربیات، آرش فاتح، طیف وسیعی از سؤالات و مسائل گوناگون مجسمه‌سازی را شامل می‌شود؛ از رابطه‌ی حجم با فضا گرفته، تا نسبت بین مواد کار مختلف از چوب گرفته تا فلز، از نوع مواجهه‌ی هنرمند با حجم و میزان دستکاری در ماده‌ی کار گرفته تا حتی شکل ارائه. آرش فاتح در طول چند ساله‌ی گذشته، نشان داده که کم‌و‌بیش با همه‌ی این […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مجسمه‌های امیر خشنودی، این دل مجنون در گالری سهراب
نمایشگاه آثار امیر خوشنودی، با عنوان «این دل مجنون» در سهراب احساس سخنان تکراری بر زبان می‌آورد سایت تندیس به قلم حافظ روحانی آثار امیر خوشنودی، در مضمون فاقد پیچیدگی است؛ لااقل در هنر معاصر که صراحت در بیان مضمون به کرات دیده شده و حتی مورد تأیید است، این ویژگی یک امتیاز محسوب می‌شود. بیننده با تماشای آثار او کم‌و‌بیش به سرعت مضمون و حتی معنی را درمی‌یابد، متوجه کارکرد فرم و نسبت آن با مضمون شده و ویژگی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
تضادها و تعارض‌ها در نقاشی‌های ندا راهی با عنوان حق به شهر
نمایشگاه آثار ندا راهی، تحت عنوان «حق به شهر» در گالری خط سفید تضادها و تعارض‌ها سایت تندیس به قلم حافظ روحانی هر چند در نوشته‌ی نمایشگاه آثار ندا راهی در خط سفید تحت عنوان «حق به شهر»، به قلم هادی مؤمنی بیش‌تر بر وجه انتزاعی آثار او و تقابل‌شان با تنها عنصر بصری عینی یعنی اگزوز تأکید شده و مؤمنی از طریق تأکید بر این تقابل مابین نقاشی انتزاعی و نقاشی فیگوراتیو در تلاش بوده تا آثار این هنرمند […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم حافظ روحانی
حافظ روحانی منتقد، مترجم و روزنامه‌نگار حوزه تجسمی و سینما است. او با بیش از ده سال سابقه همکاری با روزنامه ها و مجلات معتبری چون روزنامه شرق، روزنامه اعتماد، روزنامه وقایع اتفاقیه، مجله تندیس و… بیش از سه سال است که با سایت تندیس همکاری می‌کند و متخصص در زمینه تحلیل و نقد هنرمندان حوزه تجسمی به شمار میآید. همچنین به مدت دو سال و نیم به عنوان منتقد در برنامه هنرنامه شبکه چهار سیما همکاری داشته است.
