خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵
بخش ششم | شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی (درآمدی بر مطالعۀ هنر رنسانس)
سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور
در این بخش پانوفسکی بحث را این‌گونه آغاز می‌کند که پیشوند «لوژی» از LOGOS مشتق شده و با معنای اندیشه و خرد که بر هر امری تفسیری دلالت دارد. پیشوند «گرافی[۱]» از فعل یونانی «نوشتن»[۲] مشتق شده است و بر موضوع توصیفی دلالت دارد؛ همچنین اغلب از نظر آماری صرفاً روش کار را توضیح می‌دهد، پس شمایل‌نگاری(ایکونوگرافی) توصیف و طبقه‌بندی تصاویر است همان‌طور که قوم‌نگاری توصیف و طبقه‌بندی نژادهای بشری است. شمایل‌نگاری کمک بسیار ارزشمندی برای تعیین تاریخ‌ها، اصل،ها و منشأ و گاهی اصالت اثر به ما می‌کند و پایه و اساس لازم برای تفسیر بیشتر فراهم می‌سازد، اما تلاش نمی‌کند این تفسیر را برای خود معنا کند. شواهد را جمع‌آوری و طبقه‌بندی می‌کند. اما خود را مجبور نمی‌کند که پیدایش و اهمیت این شواهد را بررسی کند. این شواهد از این قرارند: تاثیر متقابل میان گونه‌های متفاوت؛ تاثیر عقاید سیاسی و فلسفی یا مربوط به الاهیات؛ اهداف و تمایلات حامیان و هنرمندان هر یک جداگانه؛ ارتباط میان مفاهیم قابل فهم و فرم قابل رویت که در هر مورد خاص مفروض می‌گرفتند.
به طور خلاصه شمایل‌نگاری تنها یک بخش از همۀ این عناصر را در نظر می‌گیرد: آن بخشی که در مفهوم واقعی اثر هنری ثبت می‌شود و اگر دریافت این مفهوم روشن شد و قابلیت انتقال را داشته باشد، باید مشخص شود. شمایل‌شناسی یک روش تفسیری است که بیشتر برخاسته از ترکیب است تا اینکه منتج از تحلیل باشد، برای شناخت دقیق موتیف‌ها شرط لازم تحلیل شمایل‌نگارانه صحیح آنان است.
در مورد توصیف پیشاشمایل‌نگارانه که در محدودۀ جهانِ موتیف‌ها باقی می‌ماند به نظر می‌رسد که موضوع کاملاً ساده است چون ابژه‌ها دنیای موتیف‌ها را می‌سازند که براساس تجربۀ عملی قابل تشخیص می‌شوند. تجربۀ عملی ما به عنوان اصلی برای توصیف پیشاشمایل‌نگارانه ضروری و نیز کافی است اما درستی آن را تضمین نمی‌کند.
اگر باور داریم بر پایۀ تجربیات عملی خود می‌توان موتیف‌ها را کامل و مطلق تشخیص دهیم در واقع بنابه شیوه‌ای که در آن ابژه و وقایع توسط فرم‌ها در شرایط تاریخی متفاوت بیان می‌شوند «آنچه را که می‌بینیم» درمی‌یابیم. در انجام این کار تجربۀ عملی خود را تابع یک اصل اصلاحی قرار می‌دهیم که آن را می‌توان تاریخ سبک نامید که به نوبۀ خود با تفسیر هر یک از آثار می‌تواند محقق شود یک دور باطل فرض کرد، در واقع آن چرخه حتی اگر باطل نباشد روشمند است.
تحلیل شمایل‌نگارانه به تصاویر داستان‌ها، تمثیل،ها به جای موتیف،ها می،پردازد و البته این نکته را بدیهی می‌داند که با تجربۀ عملی شناخت بیشتری از ابژه ها و وقایع کسب می‌شود. این تحلیل، شناخت نسبت به موضوعات یا مفاهیم خاص منتقل شده از راه منابع ادبی کسب‌شده را راه مطالعه هدفمند یا از سنت شفاهی را بدیهی می‌انگارد. اما هرچند آشنایی با موضوعات و مفاهیم خاصی که از راه منابع ادبی منتقل می‌شوند برای تحلیل شمایل‌انگارانه مطالب ضروری و لازمی هستند اما صحت این تحلیل را تضمین نمی‌کنند.
با به کارگیری بی‌هدف دانسته‌های ادبی‌مان ارائۀ یک تحلیل صحیح شمایل‌نگارانه درست همان‌قدر غیرممکن است که ارایۀ توصیف پیشاشمایل‌نگارانۀ صحیح با به کار بردن بی هدف تجربۀ عملی ما بر فرم‌ها دست نیافتنی است. با پژوهش درباره روشی که با آن در شرایط مختلف تاریخی ابژه ها ووقایع را از راه فرم بیان می‌شوند به عبارت دیگر بررسی در زمینۀ تاریخ سبک می‌توانیم تجربۀ عملی خود را تکمیل و تصحیح کنیم. درست به همان شیوه با پژوهش دربارۀ روشی که با آن تحت شرایط مختلف تاریخی مفاهیم و مضامین خاص با ابژه ها و وقایع خاص بیان می شوند بعنی همان بررسی تاریخِ گونه‌ها، دانسته‌های‌مان در مورد منابع ادبی می توانیم تکمیل و تصحیح کنیم.
در نتیجه تفسیر شمایل‌شناسانه به چیزی بیشتر از آشنایی با مضامین و مفاهیم خاص که از طریق منابع ادبی منتقل می‌شوند، نیاز دارد. هنگامی که مایل به دریافت مطالب اساسی هستیم که دلیل اصلی انتخاب و ارائه موتیف‌ها و خلق و تفسیر تصاویر داستان ها و تمثیل ها را شکل می دهد. و آن چه به آرایش ظاهری و سازوکار تکنیکی به کار گرفته شده معنا می‌دهد، نمی‌توان امیدوار بود که متنی را پیدا کنیم که با آن مطالب اساسی کاملاً مطابقت کند.
[۱] Graphy
[۲] Graphein
شماره های قبلی این پرونده را در لینک‌های زیر مشاهده کنید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی، خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی| بخش اول نوشته اروین پانوفسکی | ترجمه ندا اخوان اقدم | نشر چشمه تلخیص نیلوفر تقی‌پور در سال گذشته ۴ قسمت از این خلاصه کتاب منتشر شد که لینک قسمت های بعد را در پایان این شماره میتوانید دنبال کنید و در سال ۹۷ نیز ادامه دارد… ابتدا فصل با روایتی تاثیرگذار از اواخر عمر امانوئل کانت شروع می‌شود و نقل قولی در این باب که «حس […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پایان هنر لذت است؟ خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
پایان هنر لذت است؟ خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵ تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی | بخش دوم سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور از نظر پانوفسکی مرحله نخست، مشاهدۀ پدیده‌های طبیعی و بررسی سوابق آثار بشری است. سپس آثار باید رمزگشایی و تفسیر شوند و پیام‌های طبیعت باید توسط مشاهده‌گر دریافت شوند که سرانجام این نتایج باید در یک نظام منسجم به گونه‌ای معنادار طبقه‌بندی و مرتب شوند. حتی انتخاب […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
سنتزِ بازآفرینی | خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
سنتزِ بازآفرینی | خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵ تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی | بخش سوم سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور کارکردباوری مقدمه‌ای به اصول جدید زیبایی‌شناسی نیست بلکه محدودۀ کوچک‌تری از فضای زیبایی‌شناسی است. ما همگی شاهد انتقال قاشق‌ها و بت‌های قبایل آفریقایی از موزه‌ها مردم‌شناسی به گالری‌های هنری بوده‌ایم. آنچه قطعی است تاکید بر ایده و فرم در حالت موازنه نزدیک است که محتوا نامیده می‌شود. محتوا […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
ابژه‌های تاریخ هنر چگونه توصیف می‌شوند | معنا در هنرهای تجسمی
ابژه‌های تاریخ هنر چگونه توصیف می‌شوند | خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵ تاریخ هنر به مثابۀ یک شیوۀ اومانیستی | بخش چهارم سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور به سبب این واقعیت که ابژه‌های تاریخ هنر به واسطۀ فرآیند بازآفرینیِ زیبایی‌شناختی خلق می‌شوند، مورخ هنر هنگام توصیف آنچه ساختار سبک‌شناسی آثار مورد بررسی‌اش است خود را در شرایط دشواری می‌یابد، زیرا او باید این آثار را نه به مثابۀ اجسام فیزیکی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی | خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی
شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی | خلاصه کتاب معنا در هنرهای تجسمی اروین پانوفسکی ترجمه ندا اخوان اقدم، نشر چشمه، ۱۳۹۵ شمایل‌نگاری و شمایل‌شناسی (درآمدی بر مطالعۀ هنر رنسانس) | بخش پنجم سایت تندیس: تلخیص نیلوفر تقی‌پور شمایل‌نگاری[۱] شاخه‌ای از مطالعات تاریخ هنر است که به مضمون یا معنای آثار هنری در تقابل با فرم آن می‌پردازد. معنای واقعی به سادگی از راه تشخیص فرم‌های خاص مشهود است و همراه با ابژه‌های خاص به کمک تجربۀ عملی شناخته می‌شوند. آنها از طریق […]
