«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود

نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» سال ۱۳۹۸

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی

۲۷ سال پیش بود که برای نخستین بار، نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» به همت لیلی گلستان برگزار شد. این عدد (۲۷ سال) اما نه فقط یادآور قدمت این نمایشگاه سالانه که در عین‌حال یادآور تداوم فعالیت گالری گلستان، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نگارخانه‌های تهران (و ایران) است. اما از سوی دیگر مرور این ۲۷ سال پیش‌زمینه‌ای کلیدی و کارآمد از نحوه‌ی فعالیت‌ اقتصادی نگارخانه‌ها در طول سه دهه را در اختیارمان می‌گذارد.

در بخش اول باید یادآوری کنیم که گالری گلستان در حال حاضر دومین گالری قدیمی و باسابقه‌ی تهران است که هم‌چنان به کارش ادامه می‌دهد. پس بدیهی است که رخداد سالیانه‌ی «صد اثر، صد هنرمند» به خودی‌خود مروری است اجمالی بر تحولات هنرهای تجسمی ایران در طول ۳ دهه. شاید با مطالعه‌ی آماری این رخداد بتوان به نتایج جالبی در مورد نحوه‌ی عمل‌کرد هنرمندان، ارتباط‌شان با نگارخانه‌ها، رشد قیمت آثار هنری، میزان و نحوه‌ی تمایل خریداران به آثار هنری و شبیه به آن‌ها دست یافت. همه‌ی این‌ها با توجه به تداوم این رخداد هنری ممکن و البته لازم است؛ رخدادی که حتی از عمده‌ی رویدادهای فرهنگی بخش دولتی هم پرسابقه‌تر و قدیمی‌تر است.

اما نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» علاوه بر امکانی برای مطالعه‌ی تحولات سه دهه‌ای هنر ایران، نشان‌گر تغییر در اشکال بازاریابی و رویکردهای اقتصادی هنر در طول این ۲۷ سال برگزاری است. شکل برگزاری نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» تا همین امروز هم الهام‌بخش بسیاری از نگارخانه‌ها در تهران و دیگر شهرهای ایران بوده است تا به سراغ نمایشگاه‌های مشابه بروند. در این نمایشگاه آثار عمدتاً ارزان‌قیمت از هنرمندان به‌نام در کنار آثاری از هنرمندان جوان‌تر به نمایش درمی‌آید. هدف، آن‌چنان که بارها گلستان در گفتگوها تشریح کرده، جذب خریداران جوان‌تر به این بازار است تا با صرف هزینه‌ای اندک (در قیاس با دیگر نمایشگاه‌ها) آثار هنرمندان را خریداری کنند. این شکل از خرید و فروش آثار هنری را امروزه می‌توان در تعدادی دیگر از نگارخانه‌ها هم دید. نکته‌ی مهم این نمایشگاه سالانه را می‌توان در این‌جا یادآور شد که حالا و بعد از سه دهه هم بر تعداد هنرمندان حرفه‌ای افزوده شده و هم بر تعداد خریداران و مجموعه‌داران آثار هنری. البته که نمی‌توان این رشد و گسترش حجم مبادلات آثار هنری در طول یک دهه‌ی گذشته را صرفاً به برگزاری این نمایشگاه مربوط دانست، اما از طرف دیگر به سختی می‌توان این حقیقت را فراموش کرد که فعالیت چند ساله‌ی گلستان در برگزاری این نمایشگاه و هم‌چنین نمونه‌های مشابه آن در نگارخانه‌های دیگر، علناً بر تعداد خریداران آثار هنری افزوده و از طرف دیگر، آن‌ها را با نمونه‌های مختلفی از هنر مدرنیستی و معاصر ایران آشنا کرده است که تأثیر این دو رخداد را می‌توان در طول این چند ساله‌ی اخیر مشاهده کرد.

اما نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» تلاشی است جهت حل یک معضل دیگر و آن عدم ارتباط میان هنرمندانِ ساکن نقاط خارج از مرکز با پایتخت است. با وجودی که این رخداد سالانه نقش مهمی در برقراری این رابطه داشته، اما این معضل هم‌چنان برقرار است. البته که حل این مشکل تنها به مدد یک رخداد هنری و صرفاً با کار یک نگارخانه ممکن نیست، که بیش‌تر مبتنی بر مجموعه‌ای از فعالیت‌ها ست که تا کنون هنوز ممکن و مقدور نشده و از این جنبه کم‌و‌بیش هیچ کدام از شهرهای ایران، با وجود کثرت هنرمندان فعال نتوانسته‌اند تا بازاری برای هنر خود دست‌و‌پا کنند و همین موضوع امکان تبادل و ارتباط میان شهرها و استان‌های مختلف را محدود می‌کند. با این‌حال «صد اثر، صد هنرمند» در عمده‌ی دوران برگزاری‌اش، میزبان تعداد قابل ملاحظه‌ای هنرمند بوده که خارج از مرکز زندگی و کار می‌کنند.

با گسترش اشکال مختلف تبادل هنری در طول یک دهه‌ی گذشته، به نظر می‌رسد که شاید شکل برگزاری این رخداد هنری به یک بازنگری نیازمند باشد. این نمایشگاه در طول ۲۷ سال برگزاری شاهد تغییرات اندکی بوده است. اما در این روزگاران به نظر می‌رسد که شاید یک تغییر در نحوه‌ی اجرا بتواند جایگاه این رخداد هنری را احیا کند و از طرف دیگر راهی تازه را برای بازاریابی آثار هنری پیشنهاد دهد، هم‌چنان که در ابتدای دهه‌ی ۱۳۷۰، برگزاری نخستین دوره‌اش به‌مانند یک اتفاق، سبب‌ساز تحولی مهم در عمل‌کرد نگارخانه‌های نوپای آن روزگاران شد. ولی اگر در آن سال‌ها بازار هنرهای تجسمی ایران بسیار محدود بود، صحنه‌ی امروز هنر ایران به مراتب بزرگ‌تر و به همان نسبت پرامکان‌تر شده است. با این‌حال نمی‌توان فراموش کرد که «صد اثر، صد هنرمند» یکی از کلیدی‌ترین رخدادها در این تغییر و رشد بود که شاید هنوز هم بتواند راه‌ها و امکاناتی تازه را پیش‌روی‌مان بگذارد.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود

«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود

نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» سال ۱۳۹۸

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ