نقدی بر نمایشگاه ادمان آیوازیان نقاش معاصر ایرانی

نقدی بر نمایشگاه ادمان آیوازیان نقاش معاصر ایرانی

فرهنگسرای نیاوران

سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی

یک کشور چگونه شکل می‌گیرد؟ گفته‌اند زبان و زمین عامل وحدت بخش و شرط کافی برای ظهور یک فاکتور است اما ایران از این زاویه کمی متفاوت می‌باشد چرا که اقلیت‌ها و گونه‌های بسیاری با زبان های متفاوت در این مرز و بوم زیسته اند به واقع می‌توان گفت ایران یک دالان تمدن ساز باستانی است که مرز های آن در طول تاریخ جزرو مدهای فراوان را شاهد بوده‌است.

ارمنیان از دیرباز جزو اقوام تاریخ‌ساز در حکومت‌های ایرانی به حساب می‌آمدند. از زمان هخامنشیان تا دوره‌ی صفویه حضور اقوام ارمن تحولات بسیار را شکل داده است آن‌چنان که در قرون دوم و سوم میلادی در ارمنستان اولین کشور مسیحی شکل گرفت زمانی که این اقلیم یکی از ساتراب های ساسانیان بوده و این تحول تا امروز تمدن ارمن را در دل فرهنگ جهانی ثبات بخشیده است.این هفته، شاهد نمایشگاه نقاشی‌های اِدمان آیوازیان با نام “رنگ های سرزمین مادری” در فرهنگسرای نیاوران هستیم.

آیوازیان متولد ۱۳۱۰ و در ایران متولد شده است و او در سیزده سالگی جایزه نخست مسابقات بین‌المللی نقاشان جوان تهران را برنده شده است. و در کارنامه ی خود جوایز بسیاری از جمله شرکت در جشنواره ونیز را ثبت کرده است.او تحصیلات خود را در ایتالیا و انگلستان و در رشته نقاشی معاصر به اتمام رسانده و در سال‌های ۱۳۲۵ در زمینه معماری و نقاشی شروع به فعالیت حرفه ای کرده‌است آثار معاصر آیوازیان در ایتالیا و ارمنستان و تهران و عربستان و عمان و کویت دیده می‌شود او تنها نقاش ایرانی عضو انجمن نقاشان سلطنتی رنگ و روغن بریتانیاست.

مجموعه نقاشی‌های هنرمند در طی ۵۰ سال به موزه‌ها و مراکز هنری و فرهنگی سراسر جهان راه یافته است و از او شخصیتی بین‌المللی ساخته است .آیوازیان این مجموعه را پس از ۳۷ سال در ایران به نمایش می‌گذارد، مجموعه ای شامل ۱۰۰ اثر طراحی، کالیگرافی و خوشنویسی فارسی ، آبرنگ و رنگ روغن. در این کارنما با هنرمندی مواجهیم که در حوزه های متفاوتی از جمله کاشی کاری ،تزئینات وابسطه به بنا همچون گچبری و سفال و غیره صاحب نظر و عمل ا ست او استادکاری است که در سطوح متفاوتی دست به تجربه زده و همچون استادان هنرمند رنسانسی، از حوزه ی مدرن و نقاشی آبستره تا خوشنویسی و دارای تجربیات ارزشمندی می‌باشد.

به لحاظ زیبایی شناسی وسعت تکنیکی هنرمند و تعدد سوژه‌های آثار عرصه تفسیر را محدود می‌کند و تنها انتخاب نام نمایشگاه و فضای قالب آثار است که مارا به سمت مفهوم اقلیم و تاثیر آن بر زندگی آیوازیان هدایت می‌کند گویا هنرمند درگیر مفهموم مهاجرت و هویت گردیده است و با ترسیم تنوع اقلیمی ایران و بازنمایی تجدیدی آیین‌ها و همچنین معماری ایرانی ستایش و تعلق خود را به این اقلیم بیان کرده‌است. هنرمند فرهنگ ایران را مادر معرفت و روح بنیادین حرکت تاریخی قوم خور قرار داده است آنچنان که اقوام دیگر در این خاک زیسته اند. از بدِ حادثه روزگار است که افغان ها و تاجیک ها و ارمن ها و …در دایره ی جغرافیای سیاسی ایران جای ندارند اما فی الواقع فرهنگ آنان ریشه در تمدن پارسی دارد.

تابلو‌های آیوازیان با رنگ های درخشان و سطوح تخت تحت تاثیر دو جریان مشخص است در وهله‌ی نخست تعلیمات معماران باهاوسی در هنرهای تجسمی ،همراه با تکاپوی زیبایی شناسی ذهن خود هنرمند، این زیبایی شناسی متعهد به سطوح تخت و نورهای درونی تجدیدی است که فضای بازنمای تجسمی را به آثار نگارگران نزدیک می‌کند او که معماری کارکشته است این سطوح را استادانه ترکیب بندی می‌کند و به خوبی ارتعاشات انرژی رنگ‌های فام را در هارمونی تضاد سطوح جاری می‌گرداند.

تصاویر آیین‌ها و مناظر طبیعت همچون موسیقی سیال ماده ی خام اساسی جهان خلاقیت آیوازیان است او اگرچه به طور مشخص به مقوله ی اقلیم و تاثیر آن بر جریان زیست انسان ها اشاره ندارد اما شیفتگی او به این تکثر محورِ دغدغه‌ی نقاشانه اوست چرا که در این سنین پختگی به زادگاهش بازگشته تا در حوزه ی فرهنگ سرزمین مادری خود جایگاه والایی را برای خو بنیاد نهد.