خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | مرز میان ادبیات و هنر
سوررئالیسم در نقاشی | قسمت اول
تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه
سایت تندیس تلخیص میثم تقی خانی
در خلاصه این کتاب به بخش هایی پرداخته شده است که ارتباط بیشتری میان فضای ادبیات و تجسمی برقرار گردیده و در ۷ قسمت خلاصه شده است. لینک بخش های بعدی خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی را در انتهای این شماره میتوانید دنبال کنید.
ارتباط مکاتب ادبی و هنری از دیرباز در ایران و جهان در جریان بوده است. در سلسله جستارهای پیش رو با تلخیص برخی متون که به عنوان مرجع در این زمینه شناخته می‌شوند؛ به باز کردن موضوع مطروحه می‌پردازیم.
سوررئالیسم نه تنها ادبیات، بلکه هنر نقاشی را نیز به کلی زیر و رو کرده است. نقاشی نیز مانند ادبیات به صورت ماجرای روانی بزرگ دوران مدرن در آمده و هر دو متکی به همکاری دیالکتیکی نیروهای مخالف آزادی، ماتریالیسم و علوم باطنی است.
نقاشی سوررئالیستی از هر نوع تحلیل زیبایی شناختی و فنی گریزان و در انتخاب هر شکل و شیوه‌ای آزاد است. و برای خود تنها یک مشخصه قاطع قایل است: حامل یک نیروی فوق‌العاده برای انقلاب شاعرانه است. ضمناً باید گفت که نقاشی سوررئالیستی نه تابع اشکال ادبی بلکه تابع آن روح شاعرانه است که به همه اشکال هنری جان می‌بخشد. سخن از آزاد کردن نقاشی از بردگی قوانین زیبایی شناختی قراردادی و جباریت اشکال متداول ظاهری است تا آنرا به صورت شیوه تجلی والاتری از اشکال هستی انسانی درآورند.
تابلو نردبانی است که نگاه با استفاده از آن از واقعیت جزیی به سوی واقعیت کلی بالا می‌رود. دیگر سخن از سردادن نغمه ستایش ظواهر نیست، بلکه پرده‌برداری از آنها مطرح است. البته نباید اشتباه کرد، سوررئالیسم تمام نقاشی پیش از خود را انکار نمی‌کند، بلکه بر ضد برداشتی تقریباً تازه از نقاشی است که پس از رنسانس آغاز شده و به ویژه ویرانگری خود را در دوران‌های اخیر گسترش داده است؛ یعنی نوعی برداشت پوزیویستی و تجزیه طلبانه از هنر. اما سنت بزرگی در نقاشی وجود دارد که از ماقبل تاریخ آغاز می‌شود و با نقاشی به اصطلاح بدوی قرون وسطی و با نقاشان بزرگ رنسانس ادامه می‌یابد. زوال نقاشی پس از آن در دوران «سالنها» آغاز می‌شود. سوررئالیسم برعکس با آن سنت بزرگ گره خورده است. اسلاف اولیه نقاشی سوررئالیستی را می‌توان در میان طرح‌ها و نقاشی‌های کیمیاگران دید، چه به سبب اشکال غیرعادی آنها و چه در قصد تناسخی که همراه آنهاست.
هدف نقاشی سوررئالیستی فرافکنی تناسخ‌های مخفی در دنیای اشیا است در مبادله‌ی دایمی ذهن و عین. در واقع نوعی تصور درونی وجود دارد، اما نه به مفهموم مطلق، بلکه به این معنی که تصورات درونی در همزیستی با بازنمودهای بیرونی تظاهر می‌کند. اما در حالیکه نقاشی رایج به این بخش ذهنی بی‌اعتناست، سورئالیسم به ویژه می‌تواند در متن بازنمود عینی ظاهر شود که به هیچ وجه از اهمیت اساسی آن غافل نیست. آنچه در سوررئالیسم اهمیت دارد بیرون کشیدن لحظه‌ها و یا جنبه‌هایی است که قدرت‌های درونی روح در آنها با همه نیرو ظاهر می‌شوند.
پس در اینجا به هیچ وجه سخن از دید انتزاعی نیست، به‌طوری که خود برتون می‌گوید: آفرینش‌های ظاهراً بسیار آزاد نقاشان سوررئالیست طبعاً نمی‌توانند ظاهر شوند، مگر با بازگشت‌شان به بقایای بصری که از ادراک خارجی نشأت گرفته است. نبوغ احتمالی این نقاشان بیش از آنکه در تازگی موادی باشد که وارد اثر می‌کنند، در ابتکار کم و بیش بزرگی است که در استفاده از این مواد به کار می‌گیرند.
برتون در کتاب وضع سیاسی سوررئالیسم Position politique du surrealisme می‌گوید: از این‌رو تمام تکنیک سوررئالیسم از آغاز تا امروز، متکی بر چند برابر کردن راه‌های نفوذ در ژرف‌ترین طبقات مغزی است: من می‌گویم باید پیشگو بود و خود را پیشگو ساخت. کار ما فقط کشف وسایلی است که دستورالعمل رمبو را به مرحله عمل در بیاوریم. در شعر زیر آندره برتون و فیلیپ سوپو، با هم، این اثر را به صورت نگارش خودکار نوشته‌اند؛ ای آوازخوانان کوچه گرد، دنیا بزرگ است و شما هرگز نخواهید رسید…عشق در جنگل مثل شمعی بزرگ می‌درخشد…جوانی من در صندلی چرخ‌دار با دو پرنده بر آستین‌های آینده…در انتظار چه هستیم؟ یک زن؟ دو درخت، سه پرچم؟ در انتظار چه هستیم…هیچ!
قسمت‌های بعدی خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی را اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
از نارسیسیسم سالوادور دالی تا اشعار کیریکو | خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی
از نارسیسیسم سالوادور دالی تا اشعار کیریکو خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | قسمت دوم تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه سایت تندیس تلخیص میثم تقی خانی در شماره پیش به شرح نظریات برتون، نوع زیبایی شناسی سورریالیسم و نوع راهبردی که در اندیشه‌ها و نظریه های آنها اشاره شده پرداختیم که وجه مشترک شعر کلامی و شعر تجسمی را در سورریالیسم توجیه می‌کند. برتون ادامه می دهد: «حقیقت این است که شعر در نقاشی، میدان عمل وسیعتری […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
اشیا سوررئالیستی | خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی
اشیا سوررئالیستی | خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | قسمت سوم تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه سایت تندیس تلخیص میثم تقی خانی گذشته از نقاشی و شعر و کشف و بسط روابطشان در دنیای سوررئالیته که مرور کردیم، کنشگران این مکتب دست به باز تعریف مجسمه‌سازی نیز زدند که در واقع دادن ماهیت نامتعارف به اشیا و خارج کردنشان از کارکردهای مفروض و مسلم گذشته بود. از همان سال ۱۹۱۴، مارسل دوشان اشیا […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
اکسپرسیونیسم عصیانی بر ضد زیبایی
اکسپرسیونیسم عصیانی بر ضد زیبایی خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | قسمت چهارم تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه سایت تندیس تلخیص میثم تقی خانی در سه شماره پیش به ارتباط ادبیات و هنرهای تجسمی در مدرسه سوررئالیسم پرداختیم. در ادامه به این نوع ارتباط از منظر اکسپرسیونیست‌ها و سایر مکاتب نیز خواهیم پرداخت. در فرانسه اکسپرسیونیسم مدت‌ها به عنوان نوعی مصیبت آلمانی به دور انداخته شده بود. موران، در متنی که به جاذبه و نفوذ ادبیات […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
اکسپرسیونیسم، انتزاع و هنر فراتر از مرزها
اکسپرسیونیسم، انتزاع و هنر فراتر از مرزها خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | قسمت پنجم تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه سایت تندیس تلخیص میثم تقی خانی در شماره پیش از معنا و خاستگاه اکسپرسیونیسم گفتیم. اکسپرسیونیسم اندیشه رومانتیک مدرنیته‌ای را که گور خود را می کند و به سوی خودکشی می رود تا حد کاریکاتور مبالغه آمیز کرده است. همانطور که در رمان مرد بی خاصیت موزیل ماجرا با یک کاهش فشار هوا و تصادف اتومبیل […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
جورج لوکاچ، اکسپرسیونیسم در برابر مارکسیسم
جورج لوکاچ، اکسپرسیونیسم در برابر مارکسیسم خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | قسمت ششم تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه سایت تندیس: تلخیص میثم تقی خانی پس از آشنایی با مفهوم و سیر تطور اکسپرسیونیست‌ها در شماره‌های پیش، بهترین برش از تجسماتشان به ادبیات جملات زیر است: «گرسنگی حرفه‌ای که کار بسیار جالبی بود در سال‌های اخیر به کلی بازارش را از دست داده است. این قبیل نمایش‌های بزرگ اگر تحت اراده خود انسان ترتیب داده می‌شد برای […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
مکتب دادائیسم ویرانگری جایگزین آفرینش
مکتب دادائیسم ویرانگری جایگزین آفرینش خلاصه کتاب مکتب‌های ادبی | قسمت پایانی تألیف و ترجمه : رضا سید حسینی | نشر نگاه سایت تندیس: تلخیص میثم تقی خانی دیگر نه نقاش‌ها را می‌خواهیم، نه ادیبان را، نه موسیقی‌دان‌ها را، نه مجسمه‌سازها را، نه مذاهب را، نه جمهوری‌خواهان را، نه سلطنت‌طلبان را، نه امپریالیست‌ها را، نه آنارشیست‌ها را، نه سوسیالیست‌ها را، نه بلشویک‌ها را، نه سیاستمداران را، نه پرولتاریا را، نه دموکرات‌ها را، نه ارتش‌ها را، نه پلیس را و نه وطن‌ها […]
