هنر مدرن و رویکرد آوانگارد | بخش دوم
خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم
علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر
سایت تندیس: تلخیص سارا حسینی
در بخش گذشته دیدیم که کلمنت گرینبرگ از زاویه‌ای دیگر به بررسی جریان اکسپرسیونیسم انتزاعی پرداخت و آن را به عنوان فرجام آوانگاردیسم مدرن بررسی کرد. وی معتقد بود سرنوشت هنر آوانگارد در یک سیر تاریخی و بر مبنای رویکردی فرمالیستی، به نقاشی آبستره منتهی شده است. و در این مسیر هر هنری که می‌خواهد پیشرو باشد باید به مفاهیمی که آوانگاردهای پیشین در مورد مفهوم و ساختار نقاشی مطرح کرده‌اند تکامل بخشد. حال در ادامه به این می‌پردازیم که نقاشی با خلاصه شدن به یک سطح تخت به نوعی خلوص و وارستگی می‌رسد که گرینبرگ از آن به عنوان اوج آوانگاردیسم هنر مدرن یاد می‌کند. حال برای درک بیشتر این مبحث به بررسی رویکرد سطح‌گرایی در سال‌های اولیه‌ی قرن بیستم می‌پردازیم.
نخستین اقدام در راستای کاهش عمق‌نمایی در نقاشی توسط امپرسیونیست‌ها شکل گرفت که در رأس آن‌ها ادوارد مانه قرار داشت. وی در اقدامی که بعد‌ها از آن با عنوان انقلاب تکه رنگ‌ها یاد شد، نقش‌مایه‌های به دوراز سایه زنی با حداقل عمق‌نمایی که مشابه نقاشی‌های ایرانی و مشرق زمین، بسیار مسطح بود نمودار شدند.
پس از او سطوح یکسان در کارهای نقاشان پست امپرسیونیست به ویژه پل سزان خیلی جدی‌تر هویدا شدند. در تابلوهای طبیعت بی‌جان سزان به ویژه در ظروف میوه‌اش سه بعد نمایی رنسانسی را کاملا نادیده می‌گیرد و با پرهیز از برجسته‌نمایی و کاهش فرم‌ها به سطوحی تخت، نقاشی را تا حد ترکیب چند سطح رنگی تقلیل می‌دهد. گام تکمیلی در روند سطح‌گرایی مختص کوبیست‌هاست، از جمله پابلو پیکاسو و ژرژ براک که با تجزیه و تلخیص، فرم‌ها و فیگورها را به سطوح مختلف تعریف کردند. در کوبیسم تحلیلی، شالوده‌ی فرم هنری با ترکیب آزاد سطوح باز‌آفرینی شده و راهبرد مانه و سزان در اصالت بخشیدن به ضربه قلم‌های مسطح رنگی، به اساس ساختار تصویری بدل می‌شود. همزمان نقاشان فوویست چون هنری ماتیس و ژرژ رئو نیز با وسعت بخشیدن به ضربه قلم‌های امپرسیونیستی به سطوحی مستقل دست یافتند که این رویکرد درآثار نقاشان آبستره و به خصوص نئو پلاستیسیسم پیت موندریان به اوج خود می‌رسد. 
در این آثار هم موضوع و هم شکل از نقاشی جدا می‌شود و اثر تبدیل به ترکیبی از سطوح رنگی می‌گردد. آثار نقاشانی چون جوزف آلبرز، هانس آرپ، بن نیکلسون، واسیلی کاندینسکی، پل کله و خوان میرو نشان دهنده چگونگی یافتن رهیافت سطح‌گرایی به مفهوم تخت کردن فضای تصویری و طرد عمق‌نمایی در هنر مدرن می‌باشد.
مقارن با نقاشان کوبیست، فوتوریست و آبستره، گروهی از هنرمندان روسی راهبرد سطح‌گرایی را به گونه‌ای متفاوت پیش می‌بردند. کازیمیر مالویچ رهبر این گروه، با تابلوی مربع سیاه خود در سال ۱۹۱۵ نقاشی را در سادگی شگفت انگیزی تا حد یک مربع سیاه به روی زمینه‌ی تخت سفید تقلیل داد. شیوه‌ی سوپره ماتیسم مالویچ، در این تصویر دیالکتیکی که هم پویش و هم فرجام نقاشی را در یک سطح تخت سیاه یا سفید تفسیر می‌کند، در حقیقت غایت مدرنیسم را جستجو می‌کند.
در واقع مسیری که این جریان آوانگارد طی کرد در این سال‌ها هنر را از بستر سنتی رنسانسی جدا کرده و آن را به مسیری پیش راند که ما امروز آن را هنر مدرن می‌شناسیم. این تمایل به تخت کردن فضای تصویری از منظر کلمنت گرینبرگ، تنها وجه بی‌همتا و انحصاری در هنر مدرن است.
کلمنت گرینبرگ در آغاز دهه ۴۰ اکسپرسیونیسم انتزاعی را یک آوانگارد فرهیخته در تقابل هنر سطحی رایج در امریکا دانست و بعد از یک دهه این جنبش را از جانب ویژگی فرمالیستی سطح‌گرایانه‌اش، آوانگارد خواند. این دو برخورد همزمان با تغییرات دیدگاه سیاسی وی شکل گرفت. در دهه ۴۰ وی با نهضت تروتسکیسم و نشریات آن همکاری می‌کرد و در اواسط دهه۵۰ وی به یک شخصیت ضد کمونیستی تبدیل شد که گفته می‌شود وی با جریان ضد مک‌کارتیسم همراه بوده است و با کمیته آزادی‌های فرهنگی که بعد‌ها حمایت سازمان سیا از آن بر ملا شد همکاری داشته. این تحول فکری باعث تعدیل خصلت اعتراضی جریان آوانگارد در برابر فرهنگ سطحی بورژوازی در ذهنیت وی شد و بیشتر بر مفاهیم ساختاری فرم و زیبایی‌شناسی متمرکز گردید.
همین تحول در ذهنیت نقاشان این جنبش شکل گرفت که آنان به جای پرداختن به کارکرد اجتماعی هنر بیشتر به ساختار شکلی آن و بیان حالات درون خود پرداختند. نتیجه مهم این وضعیت آن شد که نظریه‌ی آوانگاردیسم هنری گرینبرگ، به مرور جای خود را به یک مفهوم اساسی و جامع‌تر دیگر به نام مدرنیسم هنری داد. جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی و همه‌ی دستاوردهای هنری و زیبایی‌شناختی آن، بیش از یک جنبش آوانگارد، در مقام یک جریان مدرن توضیح داده می‌شود. در نوشتار تحلیلی کلمنت گرینبرگ با عنوان نقاشی مدرنیستی در سال۱۹۶۱ که بسیاری آن را مانیفست هنر مدرن یاد می‌کنند تحول فکری وی را به خوبی نشان می‌دهد.
شماره‌های پیشین خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم را در لینک‌های زیر مشاهده کنید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
هنر مدرن و رویکرد آوانگارد | بخش اول
هنر مدرن و رویکرد آوانگارد | بخش اول خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر تلخیص سارا حسینی جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی جریانی بود که از جو روشنفکری چپ‌گرا پدید آمد و در تقابل با فرهنگ پاپ و جریان موسوم به جبهه‌ی مردمی قرار گرفت. محیط فرهنگی جبهه‌ی مردمی در سال‌های پیش از جنگ آغشته از چهره‌های هالیوودی، ستاره‌های […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
فرانتز کلاین | از کاریکاتور تا اکسپرسیونیسم انتزاعی
فرانتز کلاین | از کاریکاتور تا اکسپرسیونیسم انتزاعی خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس: تلخیص سارا حسینی فرانتز کلاین Franz Kline در شماره قبل به بررسی زندگی و آثار دکونینگ یکی از برجسته‌ترین نقاشان جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی پرداختیم (با گرایش انتزاع رفتار نما). در ادامه مبحث سومین جریان اکسپرسیونیسم انتزاعی، انتزاع رفتار نما به نقد و […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
ویلم دکونینگ طلایه‌دار فروپاشی اکسپرسیونیسم انتزاعی
ویلم دکونینگ | طلایه‌دار فروپاشی اکسپرسیونیسم انتزاعی خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس: تلخیص سارا حسینی انتزاع رفتارنما Willem de Kooning این جریان همچون نقاشی کنشی بر رفتار گرایی احساسی و کنش غریزی هنرمند در حین خلق اثر استوار است. در این شیوه رنگ گذاری به شیوه سنتی با قلم‌مو شکل می‌گیرد با ضربه قلم‌های بی‌پروا […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
خودکشی روتکو در پرده‌ای از ابهام
خودکشی روتکو در پرده‌ای از ابهام خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس تلخیص سارا حسینی خودکشی روتکو در سال۱۹۷۰، تغییرات رفتاری با کارهایش در پی‌داشت و تعمق بیشتری در دیدن کارهایش به وجود آورد و البته معماهای بسیاری در ارتبا‌ط با کار و زندگی هنرمند بی‌جواب ماند، همچون داستان سفارش۹ تابلویی که ابتدا به سفارش رستورانی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
وسعت بوم‌های روتکو بازگشتی به نقاشی کلاسیک
وسعت بوم های روتکو بازگشتی به نقاشی کلاسیک خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس تلخیص سارا حسینی همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم رنگ در کارهای روتکو مستقل از هر فرم انتزاعی با مخاطب در تعامل است وسخن از درون هنرمند دارد؛ گفتمانی که در قالب سطوح رنگی درآمده‌اند. این سطوح رنگی در کارهای […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
گرنیکا پیکاسو چگونه بر جکسون پولاک تأثیر گذاشت
گرنیکا پیکاسو چگونه بر جکسون پولاک تأثیر گذاشت خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس تلخیص سارا حسینی هرچند براساس قسمت پیشین، کارهای پولاک اپتیکال (بصری) نامیده شده و از کارهای دیگر نقاشان همچون پیکاسو، کاندینسکی و یا حتی دکونیگ متما‌یز گشته است اما جالب است که بدانید منبع الهام خط‌های سیا‌ل و اشکا‌ل موهوم پولاک، تابلوی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
جکسون پولاک نقطه عطف نقاشی مدرنیستی
جکسون پولاک نقطه عطف نقاشی مدرنیستی خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس تلخیص سارا حسینی بعد از پولاک خیلی از هنرمندان سعی کردند ترکیبی تصادفی از رنگ و بافت ایجاد کنند ولی هیچ کدام نتوانستند آن وجه تغزلی پولاک را بیافرینند. پولاک در این شیوه ابداعی تحت تآثیر شن‌نگاری سرخ پوستان غرب امریکا بود.خط‌ها با […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
جکسون پولاک و نقاشی کنشی در خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان
جکسون پولاک و نقاشی کنشی در خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس تلخیص سارا حسینی جکسون پولاک، بی‌تردید یکی از درخشان‌ترین نقاشان جنبش اکسپرسیونیست انتزاعی می‌باشد. با اینکه وی نسبت به باقی نقاشان اروپایی‌الاصل این جنبش گمنام‌تر بود، ولی به سبب جسارت و شیدایی‌اش، در اکپرسیونیست انتزاعی به اوج خود […]
