مجله آوام ناشر پژوهشی هنرهای تجسمی
اثری به نام درک هنر | یادداشتی بر نمایشگاه یادواره عربعلی شروه
گالری شروه
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی
در دهه‌ی هشتاد، اهالی هنر متوجه کمبود و افول تولیدات معنایی و متنی در حوزهی هنرهای تجسمی شده و روند رو‌به‌رشدی را در این حوزه شاهد هستیم. امروز وجود ناشران متمرکز بر هنر تجسمی به تعداد انگشتان دست گسترش یافته و رسانه‌های دیجیتالی به‌طور فزآینده‌ای در این عرصه نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
اما در سال‌های دهه‌ی شصت، این فقدان محسوس‌تر می‌نمود؛ تحولات اجتماعی و سیاسی و جنگ تحمیلی، منابع انسانی و مادی را در این حوزه محدود نموده بود. در این فضا زنده‌یاد عربعلی شروه شروع به ترجمه و تصحیح حوزهی آموزش هنر کرد. این هفته در گالری شروه، شاهد برپایی نمایشگاهی از آثار و دست‌آوردهای این هنرمند فقید بودیم.
عربعلی شروه، متولد 1318، در قروه‌ی کردستان است. او در سال‌های 1338، به استخدام آموزش‌و‌پرورش درآمد و در روستاهای همدان به تدریس مشغول گردید؛ و در سال 1348، در رشته‌ی نقاشی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد. در سال 1354، به جهت ارائه‌ی پایان‌نامه نخستین ترجمه‌ی خود را انجام داد و این روند منجر به تولید بالغ بر120 اثر ترجمه و تألیف، در حوزهی هنرهای تجسمی شد؛ که برخی از این آثار از محوری‌ترین مطالب آموزشی تاکنون است. شاید این نخستین‌بار در تاریخ ترجمه و نشر بود که نویسنده‌ای با کار فزآینده‌ی خود، ناشری تخصصی در عرصه‌ی نشر معرفی نمود.
شروه به‌عنوان مدرس در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران مشغول به کار شد و پس از آن از مؤثرترین معلمان در هنرستان هنرهای زیبا و مراکز دیگر آکادمیک گردید. فعالیت‌های نظری و آموزشی شروه، او را از تولید هنر دور نکرد؛ آثار به‌جا‌مانده از شروه در حوزه‌های مجسمه‌سازی، تصویر‌سازی، نقاشی و طراحی، مالامال از کنجکاوی و شاعرانگی در مفهوم و فن هنر هستند. این آثار دارای روندی خلاقانه و امری قابل پژوهش و بررسی است؛ اما مهم‌ترین آثار شروه در محدوده‌ی شیء هنری قرار نمی‌گیرند.
در این کارنما مخاطبان با تعدادی از آثار هنرمند فقید که توسط همسر هنرمند و ادیب او، مرضیه قره‌داغی، جمع‌آوری و در کتابی به گوهر طبع آراسته شده آشنا می‌گردند.
حسین ماهر، نقاش و مدرس شهیر، در مقدمه‌ی نمایش اخیر می‌گوید: «به‌حق می‌توان گفت که شروه یکی از مؤثرترین اساتید در امر آموزش بنیادی هنرهای تجسمی بود. او موفق شد فصل جدیدی در شیوه‌ی آموزش نوین هنر در مقاطع پایه پی‌ریزی کند. تأکید و پافشاری وی در کشف پایه‌های بنیادی خلق و تولید اثر، از مهم‌ترین آموزه‌های اوست. شروه با تمرکز بر ادبیات کلاسیک ایران، به‌ویژه شاهنامه، در تلاش بود تا در جهت پیوستگی و رفع گسستگی فرهنگی و پیوند با فرهنگ معاصر قدم مؤثری بردارد.»
تطور و فعالیت نظری و عملی شروه، او را در مقام یکی از نخستین هنرمندان حوزهی تحلیلی – انتقادی قرارداده است. کنش اجتماعی او در تولید محتوای آموزشی، فارق از تمام تحرکات ظاهر‌فریبانه‌ی تئوریک، با خلوص و صداقت، بسیاری از هنرمندان معاصر را در جامعه‌ی کنونی متأثر نموده، که این تأثیرگذاری فارق از تولید شیء هنری است؛ اگرچه او آثار بسیاری را تولید نمود اما مفهومی که او از هنر ارائه داد از مهم‌ترین وظایف هنر معاصر گردیده است.
همسر هنرمند در بیانیه‌ی نمایشگاه به این نکته اشاره می‌کند و می‌گوید: «شروه نگاهی ژرف به زندگی داشت، هنر دغدغه‌اش بود؛ نبود امکانات در جهت رشد هنر و کمبود جایگاه آن در زندگی دردی بود که به آن پی برد. او حساس بود و متعهد، تنها برای خود زندگی نمی‌کرد؛ قلب او جایگاه همه بود. شروه، سی‌سال از زندگی خود را بر این اساس نهاد تا همه‌ی مردم بتوانند از هنر استفاده کنند. کار هنری کرد، آموزش داد، پژوهش کرد و با زبانی ساده نیاز را شناخت و آن را پاسخ داد.»
هنرمندان بزرگ بسیاری در این اقلیم پرورش یافته‌اند و آثار زیبای آنان زینت‌بخش بسیاری از موزه‌های جهان است؛ اما هنرمندان نادری هستند که درک هنر را در جایگاه اثر هنری قرار دهند و از شیئیت اثر گذشته، به معنویت هنر توجه کنند؛ این مسیری است که جامعه‌ی ما نیازمند آن بود و شروه به‌عنوان هنرمند، در ناخودآگاه شهودی خود درک کرد و مانند باران بهاری بی‌دریغ بر همگان بارید. امروزه آثار او در تمام دانشگاه‌ها و مراکز آموزش هنر کماکان مورد توجه است؛ آثار شروه کتابخانه‌‌ی هنرمندان را زینت بخشیده و روح آنان را با دانش و تعهد آشنا نموده است.
شروه، شخصیتی متواضع و وارسته، پرکار و عاشق دانش و هنر بود؛ دیدار از آثار شروه لذت‌بخش است؛ اما این کارنما به‌سختی می‌تواند ابعاد این هنرمند را بر بینندگان پدیدار گرداند.
نقد نمایشگاه‌های دیگر به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:
مسخ‌شدگی در منسوخان | نقدی بر نمایشگاه سمیه خدایی
مسخ‌شدگی در منسوخان | نقدی بر نمایشگاه سمیه خدایی گالری آتبین مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی واژه‌ی «مسخ» در تعابیر افسانه‌ای، افول انسان به حالات حیوانی گفته شده است؛ مسخ و دگرگونی جسمانی متناسب با اعمالی است که انسانها انجام داده‌اند؛ یعنی جمعیت‌های گنهکار بر اثر انگیزه‌ی هواپرستی و شهوت‌رانی، دست به طغیان و نافرمانی خدا می‌زدند و جمعی با تقلید کورکورانه …
جعبه‌ی افکار امیرنصر کم‌گویان در نگارخانه محسن
جعبه‌ی افکار امیرنصر کم‌گویان در نگارخانه محسن نگارخانه محسن مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی اتصال تصاویر مجزا از هم که با خواستگاهی متفاوت شکل گرفته‌اند، در راستای هدف و بیانی جدید را «تکه‌چسبانی» یا «کلاژ» می‌نامند. از ابتدای قرن بیستم، به علت رشد تکنولوژی چاپ و تنوع انواع روش‌های تولید، تصویر هنرمندان در …
تعلیم و تألمِ امین نورانی با رجوع به تاریخ هنر
نقدی بر کارنمای امین نورانی «پایان روز» در گالری «اثر» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی نقاشان برای تعلیم و تألم خود، به تاریخ هنر رجوع می‌کنند؛ این بازگشت بر منطق تجربه‌ی فنی و بررسی نحوه‌ی رشد نگاه و تطور اساتید ماقبل صورت می‌پذیرد. این هفته به تماشای کارنمای آثار نقاشی امین نورایی …
الحان جدید کائنات در طیف‌های پیوسته مریم فرشاد
نقدی بر نمایشگاه مریم فرشاد در پروژه‌های آران ارتباط اجزاء کائنات در طیف‌های پیوسته مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی هنر طراحی به‌عنوان یک رسانه‌ی مستقل در پی فاصله‌گذاری میان رسامی و طراحی شمایلی است و سعی در ورود این لحن از طراحی به‌عنوان فضای جدید و قابل استفاده به‌عنوان شیوه‌ی بیان هنری …
لایه‌های پیدا و پنهان معنا در خوشنویسی | نگاهی به رازنامه محسن کرمی
لایه‌های پیدا و پنهان معنا در خوشنویسی آثار نقاشی‌خط محسن کرمی در گالری ورد با عنوان «رازنامه» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی چه هنری را تزیینی می نامند و این لقب بر چه اساسی به کار می‌رود؟ هنرهای تزیینی و هنرهای کاربردی جایگاه ارزشمندی در فرهنگ ایران دارد، نگاه قدما به این …
شعف باران احمدی از سیاهی ماده اصلی شکل‌دهنده هستی
شعف باران احمدی از سیاهی ماده اصلی شکل‌دهنده هستی نقدی بر «بی‌مرگی» باران احمدی در گالری «والی» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی طراحی در حوزهی تجسمی، دارای تعریفی پایه و اولیه است که عمل طراحی را در قامت رسامی، به دوگونه تقسیم می‌کند: طراحی برای خلق اثر هنری و طراحی به‌عنوان اثر هنری. …
نگاهِ حکمی مصطفی سروریان در جهانِ متکثر هنر
نگاهِ حکمی مصطفی سروریان در جهانِ متکثر هنر نقدی بر نمایشگاه «مصطفی سروریان» در گالری «شروه» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی در ابتدای قرن بیستم، با رویکردهای نوینی در نقاشی مواجه می‌شویم که بر تحلیل شکل و نور و گریز از بازنمایی مقلدانه‌ی طبیعت و بر مبنای دریافت‌های انقلاب صنعتی و تمایل …
نمایش پرنده‌های هومن نصیری در گالری گلستان
نمایش پرنده‌های هومن نصیری در گالری گلستان نقدی بر نمایشگاه «هومن نصیری» در گالری «گلستان» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی هنرمندان با اتخاذ روشی پدیدارشناسانه در هنر، می‌کوشند تا در خصوص بازگشت به اشیاء، آگاهی ما و تعالی جهان تأمل کنند. در این روش، هنرمند صورت یک شیء یا موجود زنده را انتخاب …
تأثیر زمان بر پدیده‌ها در آثار علیرضا چلیپا
تأثیر زمان بر پدیده‌ها در آثار علیرضا چلیپا نقدی بر نمایشگاه «علیرضا چلیپا» در گالری «اُ» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی ادراک ما از زمان، وابسته به تموجات درونی و در تناقض با زمانِ بیرون از ذهن انسان است؛ این جریان سیال و تحول‌زا که قابلیت کنترل آن آرزویی دست‌نیافتنی بوده و خواهد بود، در …
تعلیق سزانی و چالشِ فضای پسینی در آثار مسعود اصلانی
تعلیق سزانی و چالشِ فضای پسینی در آثار مسعود اصلانی نقدی بر نمایشگاه «مسعود اصلانی» در «گالری هما» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی رسالت هنر، نه در ایجاد لذت، آن‌چنان که ذهن‌گرایان گفتند: «در پدیداری حقیقت و چیستی هستی است». ارجاع به اشیاء پیرامون خود، مسیری برای بازخوانی و حقیقت چیزهایی است …
تخیل و سیالیت در آثار نقاشیِ فاطمه بهمن سیاهمرد
تخیل و سیالیت در آثار نقاشیِ فاطمه بهمن سیاهمرد نقدی بر نمایشگاه «چالش عناصر» در گالری آران پروژه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی استدلال کل به جزء یا استدلال قیاسی[1] یکی از دو استدلال معروف در علم منطق است؛ استدلال کل به جزء، هنگامی کاربرد دارد که در استدلال از یک نظریه‌ی (تئوری) کلی استفاده …
گریز از مهلکه‌ی انسان‌محوری در نقاشی‌های جواد علی‌محمدی اردکانی
گریز از مهلکه‌ی انسان‌محوری در نقاشی‌های جواد علی‌محمدی اردکانی گالری فرمانفرما مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی به نگارخانه‌ی «فرمانفرما» رفتیم که میزبان آثار «جواد علی‌محمدی اردکانی» بود؛ او متولد 1348 در اردکان یزد است و دکتری پژوهش هنرش را از دانشگاه شاهد دریافت کرد؛ و اکنون استادیار، مدیر گروه نقاشی و عضو هیأت …
اسطوره‌ها، اشیاء و توهم در آثار پگاه رجامند
اسطوره‌ها، اشیاء و توهم در آثار پگاه رجامند گالری «اُ» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی تصاویر فراواقعگرایانه می‌توانند همگی بازتاب عالم خیال منفصل باشند؛ این فضای ادراکی را عوالمی میان جهان محسوس و عالم عقلانی گفته‌اند. به‌واقع نقاش، شهروند مکان مورد نظر تمدن کنونی ماست. پردازش و کنکاش ذهن نقاش در جهان …
انسان‌گرایی در گلدان نقاشی‌های فریبا فرقدانی
متن یک گلدان در فضای هیچ، داستانی دیرینه و همچنان زیبا نقدی بر نمایش «فریبا فرقدانی» در گالری «اعتماد» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی در هفته گذشته، به نگارخانه‌ی «اعتماد» در کاخ «نگارستان» رفتیم که پذیرای نقاشی‌های «فریبا فرقدانی» بود؛ نقاشی که به سراغ طبیعت رفته است. او کارنامه‌ی درخشانی در سال‌های …
تلفیق نگاه هنر شکل‌گرا با نگاهی جدید در آثار ساسان نصیری
تلفیق نگاه هنر شکل‌گرا با نگاهی جدید در آثار ساسان نصیری نقدی بر نمایشگاه «ساسان نصیری» در گالری «ایرانشهر» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی جای شک است که بتوان تشریح کامل و همه‌جانبه‌ای از محصول هنری یک هنرمند ارائه داد؛ به‌خصوص اگر هنرمند در کار خود خبره باشد؛ نقاش به‌وسیله‌ی منطق هنری از …
پدید آمدن هیولای اجباری در گالری هما
پدید آمدن هیولای اجباری در گالری هما نقدی بر نمایش «شادی اجباری» با نام «پدید آمدن هیولا» در گالری «هما» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی مرگ‌اندیشی، خصلتی است که بزرگان دین و اندیشه بر آن سفارش کرده‌اند؛ بمیرید، پیش از آن‌که بمیرید؛ به‌راستی آن‌که به‌هنگام نمی‌زید چگونه به‌هنگام می‌میرد؟ بدون شک مرگ، …
ساله شریفی و تکثیر عشق در جهان معاصر
ساله شریفی و تکثیر عشق در جهان معاصر نقدی بر نمایش «این سری عاشقانه باشه» در گالری «هما» مجله هنرهای تجسمی آوام: جاوید رمضانی «گل« به‌عنوان عنصر طبیعی در جایگاه سوژه، همواره منشأ الهام هنرمندان بوده است؛ اما این فرم طبیعی با گذشتن از فیلتر ذهن هنرمند، به تفاوت‌هایی نایل می‌شود که در نگاه مخاطب …
تعلیق | یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی»
تعلیق یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی» در گالری والی آوام مگ به قلم جاوید رمضانی «سیاوش حاتم‌آبادی»، هنرمند جوانی است که تجارب بسیاری را در حوزهی نقاشی، گرافیک و موسیقی دارد. آشنایی من با او به نمایش آثارش در گالری «ایوان» باز‌می‌گردد؛ این نمایشگاه با عنوان «سینکرونیسیتی» استوار بر مفهوم «اتفاق» در جریان تولید اثر …
دنیای درون و جهان بیرون در آثار مرجان شکری
نقدی بر نمایشگاه «مرجان شکری» در گالری «چهار» ذره دیوانه‌ی خدا آوام مگ به قلم جاوید رمضانی عالم خُرد و عالم کلان، دنیای درون و جهان بیرون، مرزها و افق‌های دانش ما را از هستی محدود کرده‌اند. با تعاریفی که در قرن هجدهم از زیبایی‌شناسی به‌عنوان علم ادراک در حوزه‌های مادون عقلانیت توسط «بوم گارتن» …
«سرگیجه» کاویان هازلی | فقدان اتوپیای خیالی
نقدی بر نمایشگاه «سرگیجه» کاویان هازلی گالری والی آوام مگ به قلم جاوید رمضانی کاندینسکی در مقاله‌ای که در باب فرم انتشار داد، گفته بود دو قطب مشخص در هنر مدرن انتزاع تمام‌عیار و رئالیسم تمام‌عیار است. این فاصله بعدها در طراحی، بیانی متفاوت یافت و رویکردها به طراحی متعین و ازپیش‌تعریف‌شده همراه با آنیت …
کوه کوه نیست | تأمل دیداری در آثار مصطفی فرج‌آبادی
کوه کوه نیست | نقدی بر مجموعه «کوه کوه است» مصطفی فرج‌آبادی گالری اُ آوام مگ: به قلم جاوید رمضانی نقاشی قدیمی‌ترین عمل هنری انسان‌هاست. تجربه‌ی شکار و برخورد با طبیعت و رسم و نقرِ آن بر روی صخره‌ها قدرت انسانها را برای مواجهه با ترس‌هایشان افزایش می‌داده است. این جریان کارکرد ذهن آنان را وسیع‌تر …
کوهستانِ فرید جهانگیر | چه چیزی زیستن امروزِ ما را معنا دهد
یادداشتی بر نمایشگاه «کوهستان»، آثار فرید جهانگیر گالری ایرانشهر آوام مگ: به قلم جاوید رمضانی تا چه حد می‌توان هنر را در غالب یک شیء صرف یا رفتاری بر اساس تکنیک تعریف نمود؟ آیا هنر براساس ایده‌ی هنرمند شکل می‌گیرد؟ حضور ایده در ذهن آیا حاصل سازوکارِ تفکر است یا تحریک احساسات در لحظه‌ای مشخص؟ …
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم جاوید رمضانی
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم جاوید رمضانی در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که جاوید رمضانی در سال 97 نگاشته است که مشتمل بر 30 نقد است که قریب به اتفاق آن در حیطه نقاشی نوشته شده است. جاوید رمضانی سردبیر منتقدان برنامه هنرنامه، پر مخاطب‌ترین رویداد تخصصی هنرهای تجسمی است …
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم جاوید رمضانی
جاوید رمضانی مدیر سایت آوام مگ، مدرس، منتقد، مولف، هنربان و هنرمند تجسمی است، او با سابقه‌ای بالغ بر سی سال در حوزه هنر و بیش از ۵۰ نمایشگاه گروهی و ۲۵ نمایشگاه انفرادی در سرتاسر ایران و جهان، اینک به مدت هشت سال است که مدیریت سایت خبری هنری را در دست دارد. او همچنین موسس گروه هنری آوام و زیر شاخه‌های آن است. در کنار این‌ها سردبیر منتقدین برنامه هنرنامه ویژه نقد هنرهای تجسمی در شبکه چهار سیما نیز می‌باشد.
