پرونده معرفی هنرمندان عرب
قسمت سوم: جاذبیه سری و نقاشی‌هایی از چهره‌های زنان قوی
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم دنیا حافظی حقانی
جاذبیه سری «Gazbia Sirry»، در سال ۱۹۲۵ در قاهره در یک خانواده‌ی اشرافی ترک‌تبار متولد شد. او توسط مادر و مادربزرگ خود تربیت یافت و پس از فارغ‌التحصیل‌شدن در «مؤسسه‌ی آموزش عالی هنر»[۱]، برای معلمان زن (در‌حال‌حاضر به نام دانشگاه هنر، دانشگاه هلوان) در سال ۱۹۵۰ با بورسیه‌ی دولتی به خارج از کشور اعزام شد؛ و تحصیلات خود را در «مارسل گروما ایر»[۲] پاریس ادامه داد؛ بعد از آن برای تحصیلات تکمیلیِ خود، در سال ۱۹۵۲، به «آکادمی مصری‌ها»[۳] در رم رفت؛ بعد از آن این هنرمند در سال ۱۹۵۳؛ به مدرسه‌ی «اسلاید»[۴] در لندن رفت. سری بعد از بازگشت به مصر، با حمایت دولت از هنر خود روبه‌رو شد.
در آن دوره اکثر نقاشی‌های او با تصویرهایی بود از چهره‌های زنان قوی، که از تمام طبقات اجتماعی مصری بودند. او با این تصویر تأکید می‌کرد که یک زن تنها، نمی‌تواند نماینده‌ی مصر باشد و ناشناس می‌ماند؛ ولی نیاز جامعه به زنان مختلف و قوی است؛ که بتوانند یک جمهوری مصر جدید را تعریف کنند؛ قدرتی ناشی از وحدت زنان. او این آثار را با رنگ‌های پر‌جنب‌و‌جوش و دارای کانتورهای سیاه قوی ارائه می‌کرد؛ که در آن دوره، به سبک امضای خاص او تبدیل شد.
در آن دوره کارهای او غالباً رابطه‌ی بین آگاهی فمنیستی و حمایت از زنان، تاریخ و آینده‌گرایی اسلامی را در عصر مدرن مصر ضبط کرده بود.
در اواخر دهه‌ی پنجاه، سری تحولات موضوعی در کارهای خود ایجاد کرد تا بتواند وضعیت جامعه‌ی خود و مردمش را، که ناشی از نارضایتی‌های سرکوب مخالفان و محدودیت آزادی سیاسی، در سراسر کشور بود را به نمایش بگذارد. در این دوره، هنرمند به رنگ و خط غیرنمایشی علاقه پیدا می‌کند؛ کارهای او به‌طرز فزآینده‌‌ای انتزاعی می‌شوند؛ و هم‌چنین این تغییر را شاید بتوان به دلسردی روز‌افزون او از دولت مصر نیز نسبت داد. در سال ۱۹۵۹، دولت مصر او را به دلیل فعالیت‌های ادعا‌شده‌ی کمونیستی، برای چندین روز و همسرش را به مدت سه سال زندانی می‌کند؛ و این تجربه ضربه‌ی شدیدی به اعتقاد او نسبت به دولت مصر وارد می‌کند.
در سال ۱۹۶۵، سری به بنیاد «هانتینگتون هارتفورد»[۵]، در اقیانوس آرام پالیزاد، کالیفرنیا، به نام یک مستعمره‌ی هنرمندان در کوه‌های سانتا مونیکا (an artists’ colony in the Santa Monica Mountains) پیوست؛ اگرچه او در دهه‌ی پنجاه، اکثراً به اروپا سفر می‌کرد و مطالعات زیادی در مورد هنر آن‌ها کرده، ولی این اولین سفر او به ایالات متحده بود؛ و به گفته‌ی این هنرمند، این تجربه تأثیر عمیقی در کارهای هنری بعدی او گذاشته است. این تجربه او را به «سبک اکسپرسیونیسم انتزاعی»، به سبک آمریکایی « the American style of abstract Expressionism» آشنا کرد و باعث تغییرات جدیدی در کارهای بعدی او شد.
جاذبیه سری، در مجموع یکی از پیشگامان زن هنر مدرن مصر است؛ او متعلق به مثلث طلایی زنان هنرمند مصر است، که دو نفر دیگر آن انجی افلاطون(Inji Efflatoun) و تحیه حلیم (Tahia Halim) است. او هنرمندی است که در دهه‌ی پنجاه میلادی، در دوران ناصر مصر[۶] فعالیت کرد و در طول شصت سال فعالیت خود، به تغییرات در اوضاع سیاسی، اجتماعی و هنری جامعه‌ی مصری به صادقانه‌ترین شکل پاسخ داد و ترس‌ها و شادی‌هایش را نیز در این اتفاقات برای مردم ترسیم کرد. او را به‌خاطر بوم‌های پررنگ و هم‌چنین استقامت پایدارش در تلاطم‌های گاه‌به‌گاه دنیای هنر مصر سپاس می‌دارند. وی بیش از صد نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی برگزار کرده است.
اکثر آثار او هم‌اکنون توسط موزه‌ی «هنر مدرن مصر» در قاهره، موزه‌ی «هنر مدرن اسکندریه» و بانک ملی مصر در قاهره جمع‌آوری شده است. کارهای او امروزه در حراج کریستیز (Christie’s)، حراج بونهامز (Bonhams) و هم‌چنین حراج موتیوال (MutualArt)، ارائه می‌شود و قیمت‌های تحقق یافته، بسته به اندازه‌ی اثر، از ۴۴۳۲ تا ۱۰۷۲۴۵ دلار است.
پی‌نوشت:
[۱]. the Higher Institute of Art Education for Women Teachers (Currently the Faculty of Art Education, Helwan University)
[۲]. Marcel Gromaire in Paris
[۳]. Egyptian Academy in Rome
[۴]. the Slade School in London
[۵]. Huntington Hartford Foundation in Pacific Palisades, California
[۶]. the Nasser Era in Egypt
منابع:
www.encyclopedia.mathaf.org.qa
www.awarewomenartisit.com
قسمت‌های قبلی این پرونده را اینجا بخوانید:
مطالب مرتبط، پرونده معرفی هنرمندان هند:
تاگور، پدر هنر مدرن هند و بنیانگذار مکتب بنگال | قسمت اول
آمریتا شرگیل، نقاش هندوها و فریدا کالوی هند | قسمت دوم
مقبول فدا حسین، از پوسترکشی سردر سینما تا قرارگیری در کنار پیکاسو | قسمت سوم
بالکریشنا دوشی، از دستیاریِ لوکوربوزیه تا طراحیِ گالری هنری | قسمت چهارم
آنیش کاپور، از بی‌ینال ونیز تا کشفِ سیاه‌ترین رنگِ دنیا | قسمت پنجم
