تندیس،جاوید رمضانی: چندی است در فضای پر تحرک و کم عمق هنرهای تجسمی مجموعه سخنرانیها، کارگاه‌ها، نمایشگاه‌هایی و.. به ابتکار و عنوان جامعه‌ی نیو مدیا برگذار می‌گردد. دراین مجموعه اتفاقات از هنرمندان ایرانی و کشورهای دیگر دعوت به عمل آمده تا به ارائه تجربیات خود بپردازند و یا پیشنهاد و تمایل برای این کار از سوی خود آنان صورت گرفته‌است. تا کنون ده نشست از این گروه، در مجموعه لاجوردی، موزه هنرهای معاصر تهران و گالری‌های آران و طراحان آزاد برپا شده است. سایت تندیس برای شفاف تر شدن اهداف این حرکت برای مخاطبین حوزه هنر، گفتگویی با امیرعلی قاسمی یکی از دست‌اندرکاران این نشستها ترتیب داده است که خلاصه‌ای از آن را در زیر می‌خوانید.
تندیس: آیا این حرکت توسط شما شکل گرفته است؟
- خیر، نه تنها حجم کاری این برنامه‌ها از عهده‌ی یک نفر خارج است بلکه روحیه‌ی کاری که مستلزم این جنس از فعالیت هاست بر مبنای کار جمعی و گروهی شکل گرفته‌است. حاصل نه تنها اهداف مشخص آموزشی و آرشیوی را دنبال میکند، بلکه تمرینی هم هست برای تصور و کار جمعی درباره‌ی آنچه در آینده بدان نیاز است و همچنین تلاش در جهت ایجاد زیرساختهای لازم برای نیل به این اهداف.
تندیس: آیا نقش و سابقه شما محوریتی در این موضوع ندارد؟
- من این شانس را داشته‌ام که یک فرد از گروهی باشم با قابلیت انعطاف بالا که بطور سیال حجم و تعداشان بنا بر ترافیک کاری، کم و زیاد می‌شود و کارها را با رای‌گیری‌های جمعی و تصمیمات مرحله به مرحله جلو می‌برند.
تندیس: سرانجام کارگروه «جعبه شن دیجیتال»Digital Sand Box که شما در سال ۱۳۸۶ عضو آن بودید چه شد و پس از آن چه کردید؟
- خب در آن کارگروه سه نفر بودیم، عرفان عبدی، شروین افشار و من که در پی تولید محتوا پیرامون آثار دیجیتال و اصلاح ترمینولوژی کلمات در بحث ترجمه آثار نظری این شاخه از هنر بودیم که با پیشرفت محدود به علت مهاجرت دو نفر دیگر و مشغله کاری هر سه نفر کنار گذاشته شد. البته همین بحث ها و برنامه‌ریزی‌های اولیه و لزوم بکارگیری تجاربی که از پروژه‌های پارکینگالری به دست آورده بودیم، جرقه‌ای شد برای گسترده کردن این ایده و تاسیس جامعه‌ی نیومدیا که افراد بسیاری در شکل‌گیری‌اش نقش داشته‌اند.
برای نیل به این مهم، سعی در ایجاد مرکزی داشتیم که قابلیت جا‌به‌جایی داشته باشد و سبک سفر باشد و به‌مانند سکویی معلق برای جمعآوری، پژوهش و ارایه در حوزه‌ی هنرهای جدید عمل کند که با ثبت و نگهداری تحولات سریع این حیطه، آرشیوی جامع و در دسترس برای محققان، مولفان هنرمندان و دانشجویان قرار دهد. با مراجعه‌های بسیاری که از سوی محققان و دانشجویان در مرحله پایان‌نامه به این نهاد جوان می‌شود، می‌توان لزوم پیدایی چنین حرکتی را سنجید.
تندیس: و حالاجامعه نیو مدیا چه اهدافی را پیگیری میکند؟
- نیو مدیا اهدافی را پیش گرفته که طی آن بتواند در نبود فضای پویای آموزشی و شیوه های نامتعارف انتقال دانش و محتوی، برای کوچک کردن خلا‌ها تلاش کند، و این جدا از دغدغه‌ها و فعالیتهای گذشته‌ی افرادی که به آن پیوسته‌اند، نیست . نیومدیا می کوشد بستر مناسبی برای مستند نگاری ایجاد کند. بسیاری از نمایشگاه‌هایی که امروز برگزار می‌گردد رویکردی اقتصادی دارد و این زیاد مایه تعجب هم نیست ولی بسیاری از همین فعالیت‌ها یا اغلب دارای ضعف بستر نظری هستند و یا صرفا در پی کسب سرمایه فرهنگی‌اند. محورهای معرفتی در طی سالیان با مهاجرت و بازنشستگی تضعیف شده‌است. با مستندنگاری و یادآوریهای تاریخی – متنی روند هنری بهتری شکل می‌گیرد و نیز از ارایه کارهای تکراری جلوگیری می‌شود. در دوره‌ای هستیم که حساسیت و اهمیت کار هنری در مقابل شهرت، دغدغه‌های فردی، قبیله‌ای کمرنگ شده است، و این به مسایل مختلفی باز می‌گردد. از جمله نقص کار دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و به روز نبودن محتوی و متدهای انتقال، در این میان جامعه‌ای نیو مدیا با برگزاری سخنرانیها و ورکشاپ های متنوع و بینا‌رشته‌ای سعی در ایجاد مکمل‌های ترمیمی برای آموزش است.
تندیس: آیا ما با کمبود نهادهای هنری مواجه هستیم که در حوزه خصوصی این امور را رصد کنند و پوشش دهند؟
- بله کاملا این خلاء حتی با حضور پررنگ بخش خصوصی احساس می‌شود چرا که در نبود حامیان دولتی و خصوصی بحث درآمدزایی این موسسات بارزتر و قدرتمندتر می‌شود. بنا براین با سعی در برنامه‌ریزی فعالیتهای جمعی و کار در حوزه بینارشته ای می‌توان بر بخشی ازین مشکلات فایق آمد. به واقع ما افراد زیادی که برای سامان دادن این نوع فعالیت‌ها آموزش دیده یا دارای تجربه‌ی کافی باشند نداریم. لذا یکی از راهکارها می تواند این باشد که در کنار ایجاد یک رفتار جمعی به‌هنجار، فعالیت زیر ساختی صورت بگیرد مانند کار در حوزه‌ی منابع انسانی. مثلا تربیت و تجربه نیروهای جوان و آرشیو اطلاعات و داده‌ها و تحلیل آنها و مرتبط کردن آرشیوهای گالری‌ها و نهاد های دیگر مستقل و فضا های تجربی سراسر کشور و بیرون مرزها و همکاری با دیگر مراکز تحقیقی. با این کار هم راه‌هایی برای دسترسی به آموزش عمومی شکل می‌گیرد تا هنرمندان و دانشجویان با فضاها و حیطه‌های پیش روی هنر و رسانه‌های نو آشنا شوند. ما به ندرت شاهد نهادهای غیر انتفاعی هنری هستیم و بر خلاف سایر کشورها گالری‌ها و موسسات فعال غیر انتفاعی (non Profit)بسیار کمیاب‌اند. همانطورکه گالری‌های دانشگاه‌ها کمتر فعال است. حتی درژوژمان‌های آخر ترم کسی از بیرون حق ندارد در دانشگاه بیاید و آزادانه کار دانشجویان را ببیند اما در دیگر کشور ها نمایشگاه آخر مهمترین برنامه‌ی سالانه دانشگاه است. این جدا شدن دانشگاه‌ها از هنر پویا و حاضر در جامعه است که به نظر من از کنکور شروع می‌شود و به راه خودش بدون اتصال به جریان روز هنر در جامعه و هنر پیشرو راه خودش را می‌رود، پس تعجبی هم ندارد استاد و دانشجو در اکثر موارد هر دو از جریان فعال هنر غافل می‌مانند. در هر کجای دنیا شما با اطلاع استاد می‌توانید به صورت آزاد سر کلاس دانشگاهی بروید، ولی کلاسهای ما اکثرا پشت درهای بسته برگزار می‌شود و کسی هم در کلاس جز دانشجوی رسمی حضور ندارد و انها هم بعضا در پی مدرک و مهاجرت هستند.
تندیس: هزینه این فعالیت‌ها از کجا تامین می‌شود . سفر هنرمندان، بلیت، جا و مکان و اقامت و ایاب زهاب و غیره ؟
- کلا این جلسات هزینه زیادی ندارد. بسیاری از آدمها با خرج خودشان یا با کمک هزینه از کشورهایشان به ایران سفر میکنند یا ایرانیانی هستند به تازگی به کشور بازگشته‌اند و علاقه‌مندند تا دیگران را در فعالیت‌هایشان سهیم کنند. ما بعضا اتاق کوچکی برای کار یا اقامت در اختیار آنها می‌گذاریم. دیگر وسایل هم موجود است دوربین فیلمبرداری، پروژکشن. و …. از وسایلی با سرمایه شخصی که تهیه کرده‌ایم استفاده می‌کنیم. در ثانی این همان حرکت جمعی است که در ابتدا صحبت آن رفت، «همکاری» و معاوضه‌ی پایاپای، واحدهای پول جدید ما هستند و دغدغه‌ی هنرمندان مدعو هم در بیشتر موارد از این جنس نگاه است نه از جنس برنده شدن در جنبه‌های اقتصادی دنیای هنر.
تندیس: چند نشست داشتید و برنامه های بعدیتان چیست ؟
- با برگزاری ده نشست، سه نمایشگاه و دو کارگاه، هنوز کلی از برنامه‌ی سالانه‌مان عقب هستیم. از اسفند تا به حال باید سیزده نشست برگزار می‌شد ولی تا میانه‌ی مرداد ماه ده نشست برگزار شده است و در ضمن در حال مستندنگاری و پیاده‌سازی محتوای جلسات پیشین نیز هستیم تا منتخبی از این سلسله نشستها به‌صورت گزارش چاپ شود و در اختیار عموم قرار گیرد.
کلیه کارهایی که ثبت می‌شوند چه در آرشیو و چه در گزارشات یا آرشیو ویدیویی با اجازه هنرمندان آنها است و روند پیگیرانه‌ای هم نیاز است تا هر نشست از زمان طرح ایده از طرف هنرمند داخلی یا برگزارکننده مورد بررسی قرار بگیرد، اولویت سنجی شده و به رای گذاشته شود و تا به هماهنگی و مراحل اجرایی برسد. اطلاع رسانی در مورد آن صورت بگیرد، برگزار شده و ثبت گردد و در نهایت در آرشیو صوتی، تصویری و متنی قرار گیرد و برای چاپ یا نشر آنلاین آماده شود. و این پروسه‌ی تولید محتوا و دانشی است که نیومدیا آن را دنبال میکند.
با تشکر از آقای قاسمی برای شرکت در این گفتگو
