خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

قسمت بیست و یکم: جاذبه واقعیت حال

بخش چهارم: فصل سوم: فراتر از رئالیسم

تألیف روئین پاکباز| انتشارات نگاه

مجله آوام: تلخیص دینا صنیعی

گوستاو کوربه (۱۸۱۹-۱۸۷۷) از روستا به شهر آمد و با اعتماد بنفس کامل توانست به درون محافل روشنفکری راه یابد، او به سبب تک چهره‌هایی که از خود می‌کشید آدم خود شیفته‌ای قلمداد می‌شد. خاستگاه طبقاتی کوربه بورژوازی روستا بود و از این رو کوربه ذهنیتش در آمیزه‌ای از ساده‌نگری دهقانی و عملگرایی و خوشبینی بورژوازی شکل گرفته بود. در پاریس به تقلید آگاهانه از استادان هلندی، اسپانیایی و ونیزی موزه لوور پرداخت و به ویژه مجذوب نورپردازی و شکل پردازی رامبراند و ولاسکز شد؛ در ۱۸۴۴ به سالن راه یافت و در ۱۸۴۹ به یکی از تابلو هایش جایزه تعلق گرفت و در ۱۸۵۵ به مناسبت برگزاری اولین نمایشکاه مستقل بیانیه خود را انتشار میدهد کوربه پرچم دار جنبش رئالیسم شناخته شد و این وظیفه او خواسته یا ناخواسته تا آخر عمر به مبارزه علیه نظم مستقر در هنر و سیاست متعهد کرد.

کوربه اندیشه تحلیلی نداشت از این رو نظریه‌هایش درباره هنر رئالیستی از عمق و انسجام کافی برخوردار نبودند، همه اینها کافی بود تا مخالفان ارزش‌های هنر او را انکار کنند و به این اذعان کنند که او مردی ساده، بی‌اهمیت و خام است؛ رعیتی بی‌سواد که فقط نقاش بوده، بی‌شک چیره دستی فنی کوربه انکار ناپذیر است؛ آنچه او را در معرض قضاوت قرار داد روش جهان‌نگری و طرز تلقی هنری و شیوه بیان اندیشه و احساسش بود و همانطور که پرودن می‌گفت کوربه بر آن نیست که جانب احترام را نگه دارد او مضمون‌های نقاشیش را در زندگی واقعی خواه زشت و زیبا می‌جوید و از آرمانی کردن و والا نمودن و زیبا جلوه دادن می‌پرهیزد.

ژام تیسو (۱۸۳۶-۱۹۰۲) در فرانسه زاده شد و بعدها به انگلستان کوچ کرد بعد‌ها به فلسطین رفت و ده سال در آنجا اقامت گزید پرده مجلس رقص در عرشه کشتی مهمترین اثر اوست.

ژان لویی ارنست میسونه (۱۸۱۵-۱۸۹۱ ) از نقاشان موفق سالن، او صحنه را به گونه‌ای می‌نمایاند که گویی خود در درون فضای بازنمایی شده حضور دارد، و به رغم برداشت عکس گونه از واقعیت موجود، مضمونی اخلاقی را در آنجا گنجانده است. دیری نگذشت که جنبش رئالیسم از مرزهای فرانسه فراتر رفت و ابعاد بین المللی یافت. در فرانسه می‌بایست دو راه برمی‌گزید؛ همسو شدن با هنر واقع‌نمایی رسمی و یا وانهادن رونگاری از ساختار طبیعی و جستجوی نظامی دیگر برای باز نمایی واقعیت بصری؛ مانه راه دوم را انتخاب کرد.

گامی فراتر

سال ۱۸۶۳ نقطه عطفی در تاریخ نقاشی نوین به شمار می‌اید، سالی که سالن مردودین پدیدار می‌شود و با آن نسلی از نقاشان جدید پا به میدان میگذارند که ادوارد مانه شخصیت مرکزی آنهاست.

آنها می کوشند از کشمکش تقریبا صد ساله ایسم‌ها بدور باشند و بر دست‌آوردهای پیشینیان خود به دیده احترام بنگرند ولی هیچ کس را مرجعی برای تقلید نمی‌دانند، در پی مردود اعلام کردن چهار هزار تابلو از طرف سالن و اعتراض نقاشان و منتقدان ناپلون سوم دستور داد سالنی در کنار سالن رسمی برای نمایش آثار مردود گشایش یابد و این تاییدی بود بر اینکه هر نقاش حق دارد مطابق سلیقه‌اش نقاشی کند وآن را در معرض قضاوت مردم قرار دهد، در این میان پرده نهار در سبزه زار اثر مانه به نمایش درآمد و جنجالی برانگیخت ادوارد مانه در خانواده پاریسی پرورش یافت، پدرش کارمند وزارت دادگستری بود، آموزش هنر را در کارگاه کوتور گذرانید؛ و به رونگاری از آثار تیسین و ولاسکو در موزه لوور پرداخت و به ایتالیا، هلند و آلمان سفر کرد.

در ۱۸۵۹ پرده‌ای برای سالن فرستاد که رد شد و این هنرمندان و نویسندگان جوان را به سوی مانه جلب کرد و او به زودی در مرکز یک گروه پیشتاز قرار گرفت و نماد مبارزه علیه نظام هنر رسمی شد.

در ۱۸۷۳ با پرده لیوان آب جو که از لحاظ شیوه کاری اثری نسبتا معتدل بود به سالن راه یافت، مانه در پرده ناهار سبزه زار مردم را حیرت‌زده کرد او در این پرده به حل مسًله‌ای پرداخته بود که گویا قبلا طرح کرده بود.

گویا می خواست به برداشتی آنی از واقعیت بصری دست یابد، به این منظور دو بعدی طرح می‌ریخت اما مانه روشی منظم‌تر را به کار می بندد؛ او با حذف نیم سایه‌ها، سطح‌های نورانی می‌گستراند و تمامی سایه‌ها را به کناره شکل می‌راند، نتیجه ‌اینکه شکل تخت به نظر می رسد ولی حضوری تند‌ و فوری پیدا می کند.

بطوری که کوربه را هم به اعتراض وا‌میدارد و می‌گوید نقاشی‌های مانه همچون ورق‌های بازی سطحی و بی‌روح است عینیت مانه در اساس همان عینیتی است که کوربه در دفاع از ریالیسم خود بر آن تاکید می‌ورزید مانه چشم نقاش را یگانه داور واقعیت فرض می کند و موضوع اهمیتی ثانویه می یابد.

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فراتر از رئالیسم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

قسمت بیست و یکم: جاذبه واقعیت حال

بخش چهارم: فصل سوم: فراتر از رئالیسم

نویسنده

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ