پوریا پرهیزکار | رنگی به منطقِ خاکستریِ زیستن

اشعار کوتاهی به نثر | نقدی بر نمایشگاه پوریا پرهیزکار

گالری هما

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی

نقاشان آبستره براساس فرضیه‌ی صورت معنادار و تداوم زیبایی‌شناسی ابتدای قرن بیستم در پی یافتن مفهومی فلسفی و عمیق از صور محسوس مختص به عقلانیت انسانی مسیری را در هنر معاصر گشودند که امروز در بی‌معنا‌کردن آن کوشش می‌کنند؛ این تلاش از آخرین نقاش مطرح بیان‌گرای تجریدی، سای تومبلی، آغاز گردید.

این نحله از هنرمندان، عمل نقاشی را بدون تکیه بر طراحی بر روی بوم انجام می‌دادند و کنش لحظه‌ای آنان وابسته به امری پیشینی بود که در ذهن شکل می‌گرفت، سرعت عمل در نقاشی و تکیه بر مواد و رفتار با مادیت رنگ، محور تولید و خلق اثر گردید؛ و نقاش در پی صورت شکلی شخصی خود دارای ریخت و ظاهر مشخصی می‌گردد که در حضور ناخودآگاه روانی و تحت‌تأثیر تأثراتِ تصویری و انرژیک محیط، تموجات متفاوتی ارائه می‌کند.

نقاشان بیان‌گرای تجریدی فاقد مهم‌ترین ابزار مطالعه‌ی تصویر بودند. طراحی در کوتاه‌کردن زمان خلق اثر، کم‌رنگ گردید و به این ترتیب تومبلی سعی در تولید نظام تصویری طراح‌گونه در آثار خود داشت. او با حذف معنا از آثارش، با تکیه بر امر سیال ذهن، عنصر خط را در کادر به حرکت وا می‌داشت و توانست سیاقی منحصر به خود بیافریند. این بی‌معنا‌کردن موجب ادراک حسی در مخاطب می‌گردید.

این هفته به دیدن آثار پوریا پرهیزکار در گالری «هما» رفتیم. این دومین کارنمای انفرادی پرهیزکار در عرصه‌ی هنر حرفه‌ای است.

وی هنرمندی خودآموخته و جست‌وجو گر می‌نماید که سعی در خوانش معنا در نقاشی معاصر دارد. این مجموعه دوازده اثر در ابعاد متفاوت بر روی بوم و کاغذ را شامل می‌شود که در معرض دید مخاطبان قرار گرفته است.

پرهیزکار در بیانیه‌ی نمایشگاه، آثار خود را تلاشی صادقانه برای رسیدن به روایتی تجربه ـ زیسته می‌داند؛ ماندن میان ملال زندگی و گریز از این ملال به کمک اراده‌ورزیدن برای انجام عمل، او از کسالت تداوم غریزی زیستن و تلاش نقاشان برای تطابق و بازنمایی آن شکایت می‌کند و به این ترتیب در دام هیچ‌اندیشی فعال افتاده است. مخاطب در برخورد با آثار به‌سختی با تجربه‌ی زیبایی‌شناسی درگیر می‌شود. به‌واقع هیجان ادراک و شور رنگ و فضا‌سازی در این تصاویر، اگر نگوییم ناپیداست، باید اعتراف نماییم که بسیار ضعیف می‌نماید، سکون تداوم خطوط هاشور بدون ارجاع به تصویری در جهان واقع دنیایی را نشان می‌دهد که تنها در خیالات فلسفی هنرمند محبوس گردیده؛ حتی وجود بیانیه و بروشور نمایش که با قطعات ادبی منتقدان مدرنیسم و قوام‌دهندگان صورت‌گرایی مزین شده هم کمکی به بیننده برای درک جهان محسوس و تشویق به رمز‌گشایی آثار ندارد. این نگاه و تقلیل نقاشی به طراحی سیال بی‌هدف در گالری به نوعی کرشمه می‌ماند که از فلسفیدن بدون ادبیات ناشی می‌شود.

رفتار مفهومی در هنر، به‌خصوص در نقاشی امروز، منطقی پذیرفته شده است؛ اما این اعتبار‌بخشی در حیطه‌ی فن دارای مقیداتی است. پرهیزکار در دیگر نمایش‌های خود پیوستگی در ایده را نشان نداده و در مجموعه‌ی «همه‌چیز از یک توپ شروع شد»، ما با طراحی و جانمایی عناصر واقع‌گرا مواجهیم که دارای لهجه‌ی هنر معاصر هستند و سعی در بررسی رابطه‌ی غرب و شرق در بستر عناصر بصری روزمره دارند.

نکته‌ی قابل تأمل در رفتار خلاقانه‌ی پرهیزکار عزیمت از مفاهیم فلسفی و ترجمه‌ی آن به زبان تصویری است که تداوم موضوعی این جست‌وجو را به‌سختی می‌توان دنبال نمود. در این کارنما هنرمند از مخاطب خود دوری گزیده و مفهوم نمایش را دچار نقصان می‌کند.

ایجاب‌های تصویر و ریخت‌شناسی ارائه‌ی آثار در قالب طراحی؛ و آزاد‌نمودن طراحی از معنا‌یابی واقع‌گرایانه در پی اصالت‌بخشی به ادراک ناب و بدون توجه به امر پیشینی، مصداق کهنه‌ای است که مورد توجه نقاش قرار گرفته و وی را در دام همان ملال ذکر‌شده در بیانیه انداخته؛ تنها حضور در گالری و اجرای مناسک نمایش به منطق خاکستری زیستن هنرمند رنگ داده است.

قرار‌دادن گالری به‌عنوان مکان گریز از ملال هم تداعی دیگری است که بیشتر به نقد هنر اکنون می‌پردازد؛ گویا حضور در آن تنها عملی جبری شده؛ و با تأکید بر ارائه و نمایش سویه‌ی پرهیزکار در تداوم تولید هنر خود تناقضی آشکار را مطرح می‌کند. شاید این مجموعه را بیهودگی در گالری باید انگاشت.

نقد نمایشگاه‌های دیگر به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:

پوریا پرهیزکار | رنگی به منطقِ خاکستریِ زیستن

اشعار کوتاهی به نثر | نقدی بر نمایشگاه پوریا پرهیزکار

گالری هما

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی

نویسنده

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ