بداهگی و خلاقیت | نقدی بر نمایشگاه عین الدین صادق زاده

گالری خاک

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی

تحرک قلم بر روی کاغذ، به خودی خود دارای تقدسی است که ذات تمایز انسان از حیوان را نشان می‌دهد؛ این تمایز همان کیفیت تفکر در آدمی یا ارتباط‌گرفتن با جهان‌های دیگر، یا آدمیان دیگر است.

ایرانیان، اشکال نوشتاری را با اصول تحلیلی خود از هستی بر مبنای هندسه‌ی مقدس سامان دادند و زیبایی به معنای اندازه و تناسبات را متجلی نمودند؛ این مهم در مفردات خوشنویسی، دارای جایگاه ارزشمندی است و تغییرات دوران، کمتر شامل این اصول می‌شود؛ مگر خط نوینی آفریده گردد تا نیاز کاربردی زمانه را پاسخ دهد.

پس از تجلی دوران مدرن در غرب و تغییرات مفهوم هنر، با محوریت خود‌انسانی یا انسان‌محوری، شاهد حضور هنری شدیم که جهان را تحت‌تأثیر تموجات خود قرار داد. این هنر از یک قرنِ گذشته به همراه مدارس نوین به ایران آمد و گفت‌وگویی را با هنر ایرانی آغاز نمود، که لحن نقاشی‌خط یا خط‌نقاشی، یکی از پدیده‌های رخ نموده‌ی این تبادلات است.

این هفته، به دیدن آثار عین‌الدین صادق‌زاده رفتیم. گالری «خاک»، میزبان آثار این هنرمند مطرح حوزه‌ی خط‌نقاشی بود.

او متولد ۱۳۴۴، در مازندران است و تحصیلات خود را در دانشگاه تهران، تا اخذ مدرک کارشناسی ارشد تصویرسازی و گرافیک تکمیل نموده. صادق‌زاده، مدرس و عضو هیأت علمی است و در حوزه‌ی خوشنویسی، سال‌ها به تعلیم و تعلم مشغول بوده و دارای سبک و سیاق به‌خصوصی در خط شکسته‌ی نستعلیق است.

او در دو حوزه‌ی سنتی و مدرن، به‌خوبی رشد کرده و از امیدهای هنر معاصر برای پاسخگویی به حل مسائل بصری پیش روی این حوزه است. آثار عین‌الدین صادق‌زاده در این نمایشگاه، تلاشی برای پیوند‌دادن دوران‌های‌ متعدد خلاقیت و تولید هنری این هنرمند است. او که اساس و کار‌ماده‌ی ذهنی خود را در بداهگی بیان‌گرا، با تأکید بر مبانی خلوت، جلوت و فرم خوشنویسی سنتی قرار داده، در این کارنما، سعی در ترکیب و پیچیده‌تر‌کردن این دوران‌ها و الحان خود دارد.

مخلوطی از ریزنوشته‌ها، قصار‌نویسی‌ها و تابلو‌های نقاشانه را در این مجموعه به‌ همراه نگاهی خلاقانه به رنگ سفید، که سمبل معرفت عرفانی شرقی است را شاهدیم. اشارات بینا‌متنی و پدیدارشدن کیفیت قطعات نامتعین به ‌همراه تعین ترکیب آن‌ها، دوران جدیدی از خلاقیت هنرمند را شکل داده است. این دوران، بی‌شک حاصل تجمیع تجربه‌ی سی‌ساله‌ی این هنرمند، در حل مفاهیم هستی‌شناسانه‌ی خوشنویسی و نقاشی‌خط، در بستر هنر معاصر است. صادق‌زاده، با تکیه بر محوریت طبیعت و به بازنگری مسیر زیبایی‌شناسی هنرمندانی چون ناصر عصار، سهراب سپهری و میرزا غلامرضا، خوشنویس نخبه‌ی دوران قاجار، در تلاش است تا به اوج استعلایی بر این ژانر مطرح و مسبوق‌به‌سابقه، دست یابد.

در آثار گذشته‌ی هنرمند، ما شاهد استفاده از فن رنگ‌برداری با قلم ششدانگ و آنیت ترکیب‌بندی، با توجه به ادبیات معاصر و کهن هستیم که این ترفند، کماکان از سوی او به کار گرفته شده و وی از هرگونه کولاژ و ترکیب‌بندی به ‌همراه ساخت‌و‌ساز، پرهیز نموده و سعی در ارائه‌ی کیفی قطعه‌نویسی خوشنویسان، در تابلو‌های نقاشانه‌ی خود دارد؛ تمایز اصلی در این کارنما، استفاده از خطوط ریز است که بیشتر، ادبیات و شعر معاصر را بازتاب می‌دهد.

تحرک در اشکال بزرگ به ‌همراه رنگ سفید، هارمونی انرژی بصری را با کنتراست رنگ و اندازه‌ی خطوط نمایش می‌دهند و هنرمند را در مقام مدافع ارزش‌های مبانی بصری و استحکام اشکال خوشنویسانه قرار داده‌اند. صادق‌زاده، با نگاهی آکادمیک، سعی بر بیان موقعیت کنونی معرفت‌شناسی هنر معاصر دارد و کمتر روند ذهنی خود را از این مسیر جدا می‌کند؛ این میان‌ماندن برای هنرمند به نقطه‌ی کمی و کیفی نزدیک می‌شود؛ ترکیب‌بندی‌های به‌کار‌رفته در شاکله‌ی عمومی و با مقایسه با آثار گذشته، مانند مجموعه‌ی پرطرفدار «قیراط» او، به ‌سمت تقارن و سنت خوشنویسان معاصر در حرکت است؛ این تمایز هنگامی بهتر رؤیت می‌گردد که آثار کوچک‌تر او به لحاظ ابعاد، با تابلو‌های بر روی بوم در این نمایش مقایسه گردد.

بی‌شک صادق‌زاده برای گسترش زیبایی‌شناسی خود، محتاج توجه به دیگر رسانه‌ها، مانند حجم و حتی ویدئو نقاشی است، که به دلیل تعلق هنرمند به نظام سنتی، کمتر از فضای دو بعدی خارج می‌شود؛ در عین حال، خروج از الحان گرافیک به‌عنوان هنری مدرن و عزیمت به نگاهی فارغ از زیبایی‌شناسی، هنرمند را به‌ سمت راهکارهایی هدایت می‌کند که به لحاظ اشکال ظاهری، با هنر سنتی تفاوت داشته ولی در وجه معرفت‌شناسی، بیشتر به نظام حکمی هنر متعهد است؛ اگرچه این خروج از ظاهر و توجه به غایات فکری هنر حسن و خیال، مسیری است سخت و در عین حال پرریسک، که هنرمندانِ اندکی امکانات این جست‌وجو را دارا هستند…

عکس: زهره صنیعی

نقد نمایشگاه‌های دیگر به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

بداهگی و خلاقیت | نقدی بر نمایشگاه عین الدین صادق زاده

بداهگی و خلاقیت | نقدی بر نمایشگاه عین الدین صادق زاده

گالری خاک

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ