مجموعه‌ای منحصر‌به‌فرد از صادق تبریزی در گالری سهراب

مجموعه‌ای منحصر‌به‌فرد از آثار صادق تبریزی در گالری سهراب

درک تحول تاریخی هنرمند از نظام نگارگری تا هنر مدرن

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی

فارغ از بررسی نفوذ هنرهای تجسمی در ذائقه‌ی عمومی و فقدان نظام فرهنگی مؤثر در این حیطه، باید پذیرفت که هنر مدرن در لایه‌های اجتماعی اکنون نفوذ کرده و بانیان این نفوذ هنرمندانی هستند که امروزه کمتر در قید حیاتند؛ زنده‌یاد صادق تبریزی، از بستر اجتماعی برخواست که در دیدگاه جامعه‌شناسی جزو بدنه و طبقه‌ی اصلی مردم بود. او دارای خصایصی است که رگه‌هایی از اهل فتوت را در اخلاق شخصی‌اش می‌توان بازنگری کرد؛ جنگندگی، احسان به همکاران، توجه به وجوه تجاری کارش، نوآوری و درک گفتمان معاصر، به‌همراه توجه به سنت هنر در استفاده از متریال و فرم‌های قدما، همگی از خواص مورد توجه و برجسته‌ی این هنرمند فقید است.
در اوایل قرن بیستم، شکل‌گیری سبک‌های هنری در حیطه‌ی هنر غربی و توجه به وجوه زیبایی‌شناسی، اجتماعی و شکل‌گرایی علمی با تکیه به پدیداری‌‌شدن نگاه گفتمان‌های علمی مانند روان‌شناسی، هنرمندان را وادار به تولید هنر با توجه به ساختارهای فلسفی و هستی‌شناسانه کرد. این سبک‌ها و خوانش‌های متعدد از هنر در بازنگری به نحوه‌ی تولید و خلق آثار هنری، جامعه‌ی هنر ایرانی را هم متأثر نمود. تلاش برای شکل‌گیری هنری بومی با رویکردهای مدرن و محوریت هویت سنتی، منطقی گردید تا جنبش‌هایی در هنر معاصر ایرانی شکل بگیرد که در قالب نوسنت‌گرایان یا جنبش «سقاخانه» به منصه‌ی ظهور رسید.
تبریزی از مؤثرترین هنرمندان جنبش سقاخانه و دانش‌آموخته‌ی هنرکده‌ی هنرهای تزئینی است که در دیگر رسانه‌های هنری مانند سفال و سرامیک و خوشنویسی دارای توانایی در تولید و ارائه‌ی منطق فکری و هنری خود بود. او از نخستین کسانی است که خط ایرانی را به مثابه شکل، فارغ از معنی زبانی به کار برد و در حرکت‌های اجتماعی هنری هم‌چون «تالار قند‌ریز» حضور داشت.
وی با ترکیب اشکال نگارگری، با امکانات فنی و شیوه‌های چاپ و باسمه، حتی تکه‌چسبانی به همراه قطعات اشیاء تزئینی و بعدها الحاق خوشنویسی آثار فراوانی تولید کرد.
او با تشدید فرم‌های سنتی و ارتقاء آن‌ها به جایگاه جدیدی از زیبایی‌شناسی به همراه طنز پنهانی که امروز کمتر به آن توجه می‌شود، توانست سبک و سیاقی منحصر ‌به ‌فردیت خودش را در اوایل دهه‌ی ‌پنجاه شمسی تثبیت کند.
این هفته شاهد حضور مجموعه‌ی منحصر‌به‌فردی از آثار صادق تبریزی، در نگارخانه‌ی «سهراب» بودیم. این مجموعه از دوره‌های متفاوت تولیدات هنرمند انتخاب شده و با ظرافت در گزینش آثار، نمایشی قابل توجه از این هنرمند را شکل داده‌اند.
مخاطبان این نمایش می‌توانند از دو‌ سویه‌ی تنوع فنی، شکلی و درک تحول تاریخی هنرمند از نظام نگارگری تا هنر مدرن را پیگیری و استنباط نمایند؛ به‌واقع این نمایش به دلیل محدودیت فضا، نمی‌تواند حجم تولیدات تبریزی به‌عنوان هنرمندی پُرکار را نشان دهد؛ اما به‌خوبی آثار برجسته‌ای از دوران کاری متفاوتی از او را در معرض دید عموم قرار داده است.
در میان آثار ارائه‌شده‌، ما شاهد تابلو‌هایی هستیم که نقطه‌ی تبدیل کمی به کیفی روند ذهنی هنرمند را نشان می‌دهند و از این منظر باید اعتراف نمود که این کارنامه تنها رویکرد اقتصادی نداشته و قابلیت پژوهشی بسیاری دارد، که متأسفانه در افتتاح هیچ مکتوبی ارائه نگردیده است. در میان آثار باید سه اثر درخشان را مورد توجه قرار داد که بر روی دیوار خاکستری گالری نصب گردیده‌اند و هر سه نشان از زمان شکل‌گیری عناصر اولیه‌ی بصری تبریزی از میانه‌ی دهه‌ی ‌پنجاه خورشیدی دارند؛ از این قطعات، هیچ‌کدام برای فروش در کاتالوگ دیده نمی‌شوند و متعلق به مجموعه‌ی گالری است. از اصلی‌ترین شاخصه‌های آثار تبریزی را می‌توان استفاده از لایه‌های تصویری متفاوت نام برد؛ این لایه‌ها به لحاظ فنی هم لحاظ شده و با تکیه بر مواد و متریال‌های سنتی و مدرن، جلو‌ه‌های بصری تازه را پدیدارکرده‌اند که امروزه بسیاری از نقاشان متأثر از این فنون، آثار خود را خلق و تولید می‌نمایند. مبحث متریال‌شناسی تبریزی، قطعاً مدخلی مغفول‌مانده در آموزش‌های امروز هنر ماست؛ استفاده از ورقه‌های کاغذی، کتاب‌های قدیمی و تکه‌چسبانی آن‌ها بر روی بوم، به همراه استفاده از ورنی‌ها و بست‌هایی برای کهنه‌کردن و تولید عناصر بصری کهنه‌گرایی، در کنار استفاده از اشیاء و توجه به پوست، به‌عنوان تکیه‌گاه قدیمی خوشنویسی برای تولید آثار مدرن از اختصاصات و خلاقیت در کارماده‌هایی است که تبریزی به هنر معاصر ایران وارد نمود. بی‌شک توجه و پژوهش در کنار بررسی روند زیبایی‌شناسی هنرمند، می‌تواند به بازشدن مسیر بسیاری از هنرمندان معاصر یاری رسانده و جریانی تازه در هنر معاصر ایران ایجاد نماید.

نقد نمایشگاه‌های دیگر به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

مجموعه‌ای منحصر‌به‌فرد از صادق تبریزی در گالری سهراب

مجموعه‌ای منحصر‌به‌فرد از آثار صادق تبریزی در گالری سهراب

درک تحول تاریخی هنرمند از نظام نگارگری تا هنر مدرن

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ