انجی افلاطون، نقاش شورشیِ عرب

پرونده معرفی هنرمندان عرب
قسمت اول: انجی افلاطون، نقاش شورشی
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم دنیا حافظی حقانی


معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

مقدمه:

این مجموعه‌مقالات به بررسی هنرمندان مطرح جامعه‌ی عرب‌زبان می‌پردازد؛ این جامعه که از کشورهای متعددی با فرهنگ‌های مختلف تشکیل شده، هنرمندان متعددی را در خود پرورش داده، که آشنایی با آنان به جامعه‌ی هنری ما یاری می‌رساند تا با هنر منطقه‌ی خاورمیانه بیشتر آشنا شویم.

انجی افلاطون[1]، متولد 16 آوریل (1989-1924)، نقاش و فعال جنبش زنان در مصر بود. هنرمندی که توانست نقاشی‌هایی با موضوعیت تسلط مردان بر زنان در دهه‌ی پنجاه میلادی، که الهام گرفته از زندگی حومه‌نشینی شهری بود به نمایش بگذارد؛ هم‌چنین اکثر آثار او الهام‌گرفته از اتفاقات سیاسی آن دوره بوده است؛ دوره‌ای که جامعه با یک تحول سیاسی ـ اجتماعی مواجه شد؛ دوره‌ای که در آن انقلاب 1952 مصر با رهبری «جمال عبدالناصر» اتفاق افتاده و منجر به سرنگونی پادشاهی در مصر شد.

در آن دوره انجی افلاطون، صاحب مکتبی خاص در نقاشی بود. این مکتب برگرفته از مبارزات او در جنبش سوسیالیستی بود. انجی از پیشگامان جنبش زنان مدرن مصر بوده است.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

انجی با وجود این‌که از یک خانواده‌ی اشرافی می‌آمد، ولی تمام تلاش خود را می‌کرد که در بین مردم عادی باشد و از همان کودکی در خاطراتش خود را یک شورشی توصیف می‌کرد؛ هنرمندی که اول بر علیه خود شورش کرد و بعد با طبقه‌ی اجتماعی‌ای که از آن می‌آمد؛ و در آخر با جامعه که در آن زندگی می‌کرد. او به دنبال نشان‌دادن زنان در جامعه‌ی مردسالار آن‌روز بود.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

انجی افلاطون، قبل از تحصیل در دانشکده‌ی «فواد یک»[2] علاقمند به نقاشی خلاقانه بود، که این امر باعث شد او بعد از مدت کوتاهی با هنرمند بزرگ هنر مدرن کامل التسمانی[3]، آشنا شود که این هنرمند آموزگار او نیز بود و او را با زندگی و مبارزات دهقانان مصری آشنا کرد. التسمانی یکی از بنیانگذاران گروه «هنر و آزدی» بود که این یک جنبش سوررئالیستی بوده که توانست بر روی افلاطون به‌عنوان یک هنرمند تأثیر بسیاری بگذارد؛ و همین امر باعث شد این هنرمند به سمت هنر و فلسفه سوق داده شود و از این‌جا بود که درهای هنر معاصر و زیبا‌شناسی برای او گشوده شد.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

این هنرمند به مدت هشت‌سال، با هنرمند مصری ـ سوئیسی، مارگو ویلون[4] تمرین کرد و در این دوره، وی نمایشگاه‌های انفرادی زیادی را در قاهره و اسکندریه برپا کرد و هم‌چنین در دوسالانه‌ی ونیز، در سال 1952 و دوسالانه‌ی هنری سائوپائولو، در سال 1956 شرکت کرد.

در سال 1956، با نقاش مکزیکی، دیوید آلفارو سیکیروس[5]، آشنا شد و بعدها تحت‌تأثیر او قرار گرفت.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

این هنرمند در سال 1959، به دلیل عضویتش در حزب کمونیست مصر به زندان افتاد و در این دوران نقاشی‌های بسیاری را با بیانی از افسردگی و تاریکی کشید، که نمونه‌ای از آن با نام دختری در پشت میله‌های زندان معروف شد. او عمیق‌ترین کارهای خود را در داخل زندان کشید.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

انجی در سال 1963 از زندان آزاد شد و بعد از آزادی در سال 1967 در رم و پاریس نمایشگاهایی را بر پا کرد؛ و هم‌چنین در برلین شرقی، ورشو و مسکو (1970)، در صوفیه (1974)، پراگ (1975)، دهلی نو (1979)، نقاشی‌های او پر شده بود از برس‌های رنگی پر جنب و جوش که یادآور برخی از ناظران «ون‌گوگ» یا «بنارد» بود. هنر او در سال‌های بعد با استفاده‌ی روزافزون از فضاهای بزرگ سفید در اطراف اشکال او مشخص شده و هم‌چنین او علاقه داشت طبقه‌ی زحمتکش جامعه‌ی مصری را به تصویر بکشاند. مجموعه‌ آثار او در کاخ «امیر تاز»[6] در قاهره و در «بنیاد هنری بارجل»[7] در شارجه به نمایش گذاشته شده است.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

این هنرمند با برگزاری نمایشگاه‌های بسیار زیادی در خارج از مصر در دهه‌ی هفتاد میلادی، به شهرت جهانی دست یافت و در 1986، به دریافت مدال شوالیه‌ی هنر و ادبیات از وزارت فرهنگ فرانسه نایل شد و در سال 1998 در سن شصت‌وپنج‌سالگی وفات یافت.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

این هنرمند یکی از پیشگامان هنر مدرن زنان در مصر بود و راه را برای بقیه‌ی زنان هنرمند مصری هموار کرد که بتوانند خود را در جامعه‌ی مرد‌سالار آن‌روز نشان دهند؛ و در سال 1945 نماینده‌ی گروهی از زنان قاهره، در اولین کنفرانس «فدراسیون بین‌المللی دموکراتیک زنان»[8] در پاریس بود.

به همین دلیل گوگل نود‌‌وپنج‌سالگی تولد انجی افلاطون را جشن می‌گیرد؛ به‌عنوان هنرمندی که یکی از پیشگامان جنبش‌های فمینیستی در مصر بود.

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

معرفی هنرمندان عرب انجی افلاطون

پی‌نوشت:

[1]. Inji Aflatoun

[2]. Fuad I University

[3]. Kamel al-Timisani “Al-Timisani was one of the founders of the ‘Art and Freedom Group”

[4]. Egyptian-born Swiss artist Margo Veillon

[5]. São Paulo Art Biennial

[6]. Amir Taz Palace in Cairo

[7]. the Barjeel Art Foundation in Sharjah

[8]. first conference of the Women’s International Democratic Federation in Paris.

قسمت‌های قبلی این پرونده را اینجا بخوانید:

حسن سلیمان در جدال با نقش هنر و هنرمند در جامعه

جورج البهجوری پدربزرگ کاریکاتور مصر

موتاژ نصر هنرمندی که کانال جیغ مردم سرزمینش است

گانزیر نقاش زنجیر دوچرخه

علاء عواض نقاش دیوارهایی برای جنگ و صلح

بهیه شهاب صدای زنان عرب

خالد حافظ و رابطه‌ی بین ریاضی و عاطفه 

سمیر رفیع، نقاش سوررئال مصری

پرتره‌ها و آثار چندوجهی مارگارت نخلا

عفت ناجی، نقاش اسطوره‌های مصر

جاذبیه‌ سری و نقاشی‌هایی از چهره‌های زنان قوی

تحیه حلیم، نقاشی از رود نیل

مطالب مرتبط، پرونده معرفی هنرمندان هند:

تاگور، پدر هنر مدرن هند و بنیانگذار مکتب بنگال | قسمت اول

آمریتا شرگیل، نقاش هندوها و فریدا کالوی هند | قسمت دوم

مقبول فدا حسین، از پوسترکشی سردر سینما تا قرارگیری در کنار پیکاسو | قسمت سوم

بالکریشنا دوشی، از دستیاریِ لوکوربوزیه تا طراحیِ گالری هنری | قسمت چهارم

آنیش کاپور، از بی‌ینال ونیز تا کشفِ سیاه‌ترین رنگِ دنیا | قسمت پنجم

سوبو گوپتا، دامین هرستِ دهلی و خلق آثار پیچیده | قسمت ششم

نویسنده