مجله آوام ناشر پژوهشی هنرهای تجسمی
معماری تهران، میراثی فراموش شده
نگاهی به نمایشگاه عکس- افتتاحیه مجتمع هنری داج-بهمن 97
آوام مگ: به قلم مریم روشن‌فکر
معماری شهری مثل تهران، با همه‌ی فراز و نشیب‌هایی که پشت سر گذاشته، با جمعیت ناهمگون و فرهنگ‌های متفاوت، همچون کولاژی درهم‌و‌برهم است که در آن می‌توان همه‌گونه لحنی را دید، از ساختمان‌های دوره‌ی قاجار گرفته تا نمونه‌های معماری مدرن. بسیاری از این بناها در طی بیست سال گذشته ویران شده و جایشان را به آپارتمان‌های بی‌هویت با نقش‌برجسته‌‌های تخت جمشید و سرستون‌های رومی و پنجره‌های فرانسوی داده‌اند؛ باغ‌های زیبا ویران شده‌اند و مجتمع‌های تجاریِ چندین‌طبقه و برج‌های مسکونی در کوچه‌های شش‌متری ساخته شده‌اند. اما با فروکش‌کردنِ بازار مسکن، رویداد تازه‌ای در حال شکل‌گرفتن است: برخی خانه‌های قدیمی در سرتاسر تهران، از مرکز شهر گرفته تا محله‌های قدیمی شمیران، بازسازی شده و به مراکز فرهنگی و هنری تبدیل شده‌اند.
مجتمع داج ساختمانی است برجسته با معماری مدرن که در اوایل دهه‌ی پنجاه شمسی با طراحی مهدی علیزاده ساخته شده و در سال 1384 به عنوان میراث ملی به نام «خانه‌ی علیزاده» ثبت شده است. مالک این خانه، پس از ثبت ملی، آن را تغییر کاربری داده و به گالری تبدیل کرده که اینک با نمایشگاهی از عکس‌های گروهی از عکاسان برای بازدید عموم گشوده شده است.
در این نمایشگاه، که در سه گالری الف، ب و ج مجتمع داج برپا گردیده، آثار پانزده عکاس به تماشا گذاشته شده که همگی معماریِ این خانه‌ی جالب را موضوع کار خود قرار داده‌اند.
همان‌گونه که از عکاسی معماری برمی‌آید، عکس‌ها طبیعتی مدرنیستی و مینیمال دارند و سطح، بافت و ریتم حرف اول را در بیشتر آثار این مجموعه می‌زنند که نشانگر شگفت‌زدگی و بهت عکاسان در برابر یک معماری پیچیده و ارزشمند است.
می‌توان گفت که عکاسانِ این نمایشگاه به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروه حرفه‌ای‌تر که اسامی شناخته‌شده‌تری دارند، مانند هامد جابرها، نادر داوودی، حسین کریم‌زاده، سروش موسوی سپهر و محسن یزدی‌پور، که در نحوه‌ی نگاه و ارائه‌ی خود از سطح فرم خارج شده و عمق بیشتری به آثارشان بخشیده‌اند. نادر داوودی، در اثری فوتوکلاژی، ارواح ساکنان قدیمی این خانه را احضار کرده و بر بستر حیاط قرار داده و هامد جابرها، با شکستن و تکرار عکس در قطعاتی عمودی، ساختار پُرشکست و طبقه‌طبقه‌ی خانه را بازآفرینی کرده که حتی در تکنیک به آخرین نمایشگاه یحیی دهقان‌پور نیز تکیه می‌کند.
از طرف دیگر، سروش موسوی سپهر نیز با اثری سیاه و سفید که از 49 قطعه‌ی مجزا تشکیل شده، نور و تاریکی را در یک بنای معماریِ مدرن نشان داده و عملکرد این بازی با نور را در ریشه‌های سنتی آن در معماری مناطق مرکزی ایران به یاد می‌آورد.
شکست و بسط های فضا در معماریِ این خانه به گونه‌ای است که نقاشی‌های موریس اشر را به هزارتوهای بورخس ترجمه کرده و قطعاً برای چشمانِ عکاس چیزی زیباتر از این نمی‌تواند باشد که به کشف آن بپردازد و هرلحظه در قاب دوربینش با طرحی نو مواجه گردد.
افتتاح این نگارخانه‌ی جدید نور امیدی کم‌رنگ است که بر ساکنان این شهر می‌تابد، نوری که نوید جوانه‌زدنِ فضایی فرهنگی و زاینده را از دل اندک میراثِ به‌جا‌مانده از هویتِ این شهر به ما می‌دهد. روند دیدار با خانه‌هایی که از دل فراموشی بیرون می‌آیند و مکانی را به وجود می‌آورند تا به کمک فرهنگ و هنر به شکل‌دهی هویت این شهر کمکی کرده باشند. همچنین شکل‌دادن به نمایشگاهی این‌چنین با موضوع پاسداشت یک اثر حجمی و بازنمایی آن در قالب اثری دوبعدی مانند عکس نیز ایده‌ی قابل‌توجهی است که نباید از نظر دور داشت.
نقدهای قبل به قلم مریم روشن فکر را اینجا بخوانید:
تحولات بزرگ در قالب هنر عکاسی | نگاهی به عکاسی انقلاب
نگاهی به عکاسی انقلاب آوام مگ به قلم مریم روشن فکر همه انقلابات جهان همان‌گونه که از نام آن بر می‌آید، مکان ظهور تحولاتی بزرگ هستند و هنر آینه بازتاب دهنده این تحولات است. هنر بستری را فراهم می‌آورد تا تاریخ این قلب شدن مستند گردد و خود به مثابه نمود و پیشانی این رویداد …
لحظه‌های قطعی حمید جبلی از ماسوله 67
نقدی بر نمایشگاه ماسوله 67 عکس‌های حمید جبلی گالری آتبین آوام مگ به قلم مریم روشن فکر ماسوله روستای به خصوصی است، از قیام جنگل تا مقصد گردشگری محبوب اهالی پایتخت. روستایی که امروز ثبت جهانی شده است. با ساختاری ویژه و پلکانی که موقعیت‌های ترکیب‌بندی عالی برای اهل هنرهای دیداری فراهم می‌کند. ترکیب‌بندی معماری …
برف در گالری چهارده با نگاه ده عکاس
یادداشتی بر نمایشگاه گروهی عکس برف گالری چهارده آوام مگ به قلم مریم روشن فکر در خاطره زمستانی تهران به مثابه شهری در دشت و کوهپایه‌های رشته کوه البرز که در عمر خود برف‌های بسیاری به خود دیده، اینک برف بیشتر شعفی کوتاه یا خاطره‌ای از کودکی ماست. در نگارخانه چهارده در نیمه اولین ماه …
نگاهی بر نمایشگاه نقطه حساس | شاهین اسفندیاری
نقدی بر نمایشگاه نقطه حساس شاهین اسفندیاری گالری راه ابریشم آوام مگ: به قلم مریم روشن فکر از همان ابتدای تاریخ عکاسی بین صنعت و زیبایی‌شناسی تصویرنگارانه آن اختلافات بسیار بوده است، اما با تثبیت عکاسی مستند اجتماعی عکاسی قدرت‌های بیان‌گرایانه خود را به رخ کشید و به فضای هنری راه یافت که در سرآغاز …
ایستاده می‌میرند، نقدی بر آثار روشنک صدر
نقدی بر آثار نشسته می‌میرند روشنک صدر در گالری آتبین جامانده مجله آوام : به قلم مریم روشن فکر جستجوی اشیاء رها شده و دور انداخته شده که همانند یک بیماری مزمن قدیمی وقتی نفوذ می‌کند، می‌ماند و هرگز به طور کامل از بین نخواهد رفت، سفری اودیسه وار است، که بازیابی و فراموشی هر دو را در …
عریانی بدون فام | نقدی بر آثار متین عابدی در گالری ای جی
عریانی بدون فام | نقدی بر آثار متین عابدی گالری ای جی نگاهی به مجموعه عکس و چیدمان «پردگی» سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر بار معنایی رنگ، نشانه‌ای ایست که ریشه در غریزه انسان دارد، با این تفاوت که خاستگاه غریزی آن با گذشت زمان و به واسطه شکل‌گیری فرهنگ، متکثر گشته و …
کارآفرینی روستایی | یادداشتی بر نمایشگاه ایران روستا هم دارد در گالری ایوان
کارآفرینی روستایی | یادداشتی بر نمایشگاه «ایران روستا هم دارد» در گالری ایوان کمک به روستاها برای ایستادن سرپای خود جمع‌آوری کمک برای آغاز توسعه کمک مردمی سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر توسعه پایدار «هنر و نقش آن در پیشبرد توسعه پایدار روستایی» ایران روستا هم دارد، نام پروژه‌ای است که در گالری …
ترنم عشق در نقاشی‌های فرزانه محجوبی
مرغان هوا یادداشتی بر نمایشگاه فرزانه محجوبی- ترنم عشق خانه فرهنگ و هنر گویا سایت تندیس به قلم مریم روشن‌فکر پرنده در ادبیات فارسی نمادی قدیمی و تکرار شونده است که به واسطه حالات مختلفش مانند پرواز کردن و اسیر شدن استفاده‌ای گسترده داشته است. از اولین منابعی که در آن پرنده به عنوان نمادی …
تفنن در خوشنویسی | یادداشتی بر آثار خط ناخنی مهدی مهدی بیک
تفنن در خوشنویسی به مناسبت هفته خوشنویسی یادداشتی بر نمایشگاه آثار خط ناخنی- مهدی مهدی بیک | فرهنگسرای اندیشه گروه هنربانی آوام- مریم روشن‌فکر ظهور ذوق و تفنن فرمی در خوشنویسی را به اوایل قرن دوم هجری در خط کوفی نسبت می‌دهند که در طی تاریخ تکامل خط فارسی به نحوه‌های گوناگونی بروز و ظهور …
نگاهی به «باغ سکوت» شکوفه فلاح در گالری اُ
یادداشتی پیرامون نمایشگاه «باغ سکوت» شکوفه فلاح گالری اُ آنجا که زمان و مکان یکسان است سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر چاپ‌های دستی از جمله اولین امکانات تکثیر تصویر در جهان محسوب می‌شوند که روش‌ها و تکنیک‌های گوناگونی را در بر می‌گیرند. این روش‌ها در نقاط مختلف جهان آغاز شده و رشد نمو …
چرخه بی پایان مبارزه | نگاهی به آثار آنا ذرشین
نگاهی به مجموعه «نظام آباد» آنا ذرشین در گالری زمان هنر چرخه بی پایان مبارزه گروه هنربانی آوام: مریم روشن‌فکر زندگی روزمره ما سرشار از جدال برای رسیدن است. رسیدن به مکان‌ها، زمان‌ها و آرزوها. میدانی که در آن برنده و بازنده وجود ندارند و شرکت کنندگان، جملگی مانند یک تن منسجم رو به سوی …
هیچ بزرگ، نگاهی به مجموعه عروسک‌های سیامک عزمی
نگاهی به مجموعه عروسک‌های سیامک عزمی «هیچ بزرگ» سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر عروسک وسیله بازی است و رابطه شمایلی قوی با شخصیت انسانی دارد، این رابطه دو جانبه است و هم انسان‌ها هستند که شخصیت خود را به عروسک‌ها می‌دهند و هم عروسک‌ها زندگی انسانی را در مقیاسی کوچک‌تر تصویر می‌کنند. در …
نوری بر نور
نور بر روی نور نقدی برنمایشگاه «نور علی نور» غزاله رضایی، گالری AG سایت تندیس-مریم روشن‌فکر از زمانی که ولاسکز بازتاب تصویر خود به عنوان راوی و سوژه را در یک سطح بازنمودی ارائه داد، تاریکی لبالب از حقیقت برای انسان پدیدار گردید. همچنین از میان عکاسان دهه ۶۰ میلادی لی فریدلندر با مجموعه بازتاب‌های …
قاسم حاجی‌زاده با نگاهی پاپ به قاجار
قاسم حاجی‌زاده با نگاهی پاپ به قاجار مروری بر مجموعه اخیر قاسم حاجی زاده در گالری ماه سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر قاسم حاجی‌زاده هنرمند مشهور بین‌المللی ایران است، از این هنرمند آثار بسیاری در گنجینه موزه‌های مختلف دنیا مانند موزه هنر نایئو فرانسه و موزه ملی سئول قرار دارد. حاجی‌زاده یکی از …
سیاره سیب‌زمینی
سیاره سیب‌زمینی نقدی بر نمایشگاه زمین‌های ممنوعه زهرا یزدانی گالری هما سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر جنگجو بر پشت عقابش پرید، نیزه‌اش را به دست گرفت و به سمت سیاره سیب‌زمینی پرواز کرد. سرجان هرشل در میانه قرن نوزدهم روشی را کشف کرد که آنا آتکینز آن را به مدیومی موثر برای تولید …
شاهین کیمیاگر با جادوی رنگ و بازآفرینی فضای زیسته
شاهین کیمیاگر با جادوی رنگ و بازآفرینی فضای زیسته نقدی بر نمایشگاه نقاشی شاهین کیمیاگر در گالری گلستان سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر ادگار دگا نقاش شهیر فرانسوی می‌گوید: «نقاشی وقتی نقاشی کردن بلد نیستی آسان است ، اما دشواری زمانی است که آن را یاد می‌گیری» شاهین کیمیاگر به راحتی نقاشی می‌کند، …
معمای اصالت، نقدی بر نمایشگاه غزاله صداقت
معمای اصالت، نقدی بر نمایشگاه غزاله صداقت نمایشگاه عکس «ارث پدری» در گالری آتبین سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر در تعریف «اصالت» همواره ریشه و گوهر مورد اشاره قرار گرفته‌است، آن‌چه به قبل، پیشتر و درون‌تر باز می‌گردد و مانند هر ریشه‌ای اگر قرار است درختی از آن سبز و پربار شود، نیاز …
نقدی بر رویداد نمایشگاهی رویارویی۱، شهر و عکاسی در مواجهه
نقدی بر رویداد نمایشگاهی رویارویی۱، شهر و عکاسی در مواجهه سایت تندیس به قلم مریم روشن‌فکر از میان رویدادهای هنری که در حوزه عکاسی برگزار می‌شود رویارویی۱ که با همت رهام شیراز شکل گرفته‌است، شکلی متفاوت و در خور توجه دارد. این مجموعه که به طور همزمان در سه گالری پایتخت برگزار می‌شود، هفت عکاس …
نقد نمایشگاه«بی در کجایی» آلاله نوایی، گالری فرمانفرما
نقد نمایشگاه«بی در کجایی» آلاله نوایی، گالری فرمانفرما فضای عریان سایت تندیس- به قلم مریم روشن‌فکر شاعرانگی را اگر در معنای پوئسیس مورد بررسی قرار دهیم باید آن را به مرحله‌ای از خلاقیت هنری اطلاق کنیم که در آن خالق اثر تقلید صرف از طبیعت بیرونی را رها کرده و رو به سمت زیبایی شناسی …
دو روی سکه معصومه مهتدی و هیلده اوربرگ در عمارت روبرو
دو روی سکه معصومه مهتدی و هیلده اوربرگ در عمارت روبرو دو روی سکه نقدی بر نمایشگاه تا زدن، تازدن معصومه مهتدی، هیلده اوربرگ به هنربانی عاطفه خاص- نگارخانه عمارت روبرو سایت تندیس- به قلم مریم روشن‌فکر ۲۴ فروردین ماه در گالری مجموعه عمارت روبرو نمایشگاهی از آثار دو هنرمند با موضوعی یکسان برگزار گردید. …
«جهان غوطه ور» آلدو سلوچی در خانه هنرمندان ایران
نقدی بر نمایشگاه « جهان غوطه ور» آلدو سلوچی خانه هنرمندان ایران تعلیق در زمان و مکان سایت تندیس به قلم مریم روشن‌فکر آب مایه حیات وبه زعم نگاه طبیعت‌مدار اندیشه زرتشتی یکی از عناصر چهارگانه تشکیل دهنده جهان و عنصری مقدس است. این ماده مرکب فراوانترین مایع موجود در کره زمین است و بیش …
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم مریم روشن فکر
مریم روشن‌فکر نویسنده و منتقد هنرهای تجسمی است، او مدیر مرکز تخصصی هنر بخش آموزشی گروه آوام است و تا کنون بیش از شش سال است که به عنوان عضو ارشد هیئت تحریریه با سایت تندیس همکاری می‌کند، او همچنین در طی سه سال گذشته به عنوان منتقد با برنامه هنرنامه شبکه چهار سیما همکاری داشته است.
